Politika faizi artışı sonrası tüm kredi faizleri zıpladı

TL cinsi kredi faizleri son iki haftada hızlı yükseldi. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 15’e çıkartması sonrası TL cinsi ihtiyaç kredi faizi 6.43 puan artarak yüzde 47,95’e çıktı, kurumsal kredi kartı ve KMH hariç TL cinsi ticari kredi faizi de 10.13 puanlık yükselişle yüzde 25,23’e geldi.

Merkez Bankası verilerine göre 7 Temmuz haftası itibariyle kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 25,23’e yükseldi. Böylece Merkez Bankası’nın 22 Haziran toplantısı sonrası iki haftada TL cinsi ticari kredi faizinde artış 10.13 puan oldu. İhtiyaç kredi faizi ise 7 Temmuz haftasında yüzde 47,95’e çıktı. PPK toplantısından sonraki iki haftada ihtiyaç kredi faizindeki artış da 6.43 puana ulaştı. İhtiyaç kredi faizi en son bu seviyeyi 6 Haziran 2003 haftasında yüzde 48,35 ile görmüştü. TL cinsi ticari kredi faizi de 46 haftanın zirvesine çıktı.

Referans faiz oranı yükselmişti

Merkez Bankası’nın yüksek enflasyon ortamında politika faizini düşük tutma politikası uzun bir sürenin ardından haziran ayı Para Politikası Kurulu toplantısındaki artışla değiştirildi. PPK’dan 6.5 puanlık artış çıktı ve politika faizi yüzde 15’e çekildi. Bu artış Merkez Bankası’nın referans faiz oranını yükselttiği için ticari ve ihtiyaç kredi faizinde bankaların adım atmasına neden oldu. Bu arada de yüksek mevduat faizleri nedeniyle zaten ihtiyaç kredi faizleri bir süredir artıyordu. PPK sonrası yıllık bileşik referans faiz oranı yüzde 17,86’ya geldi. Regülasyonlar nedeniyle ihtiyaç ve ticari kredide referans faiz oranının belli limitleri aşıldığında menkul kıymet alım zorunluluğu bulunuyor.

Bir haftada yükseliş 7 puan

Merkez Bankası verilerine göre 7 Temmuz haftası itibariyle TL ticari kredi faizi yüzde 24,45’e çıktı. Bu PPK sonrası iki haftada 9.1 puanlık yükselişe işaret ediyor. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç TL cinsi ticari kredi faizi ise yüzde 25,23’e yükseldi. Yine politika faizinin yüzde 15’e çekildiği PPK sonrasında iki haftada yükseliş 10.13 puan oldu. TL cinsi ticari kredi faizleri 7 Temmuz’da bir önceki haftaya göre ise 7 puan arttı. 30 Haziran haftasında kurumsal kredi kartı ve KMH hariç TL cinsi ticari kredi faizi yüzde 18,39 seviyesinde bulunuyordu. Yüzde 25,23 seviyesi 46 haftanın en yüksek TL cinsi ticari kredi faizine ulaşıldığını gösteriyor.

Özel bankalarda ticari kredi daralması yüzde 9

Ticari kredi faizleri yükselirken bankacılık sektörünün kredi iştahındaki düşük seviye ise devam ediyor. Merkez Bankası verilerine göre 25 ay sonra ilk kez 27 Haziran haftasında 13 haftalık kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi yüzde 5,11 daralmaya işaret etmişti. 7 Temmuz haftasında ise özel bankalarda ticari kredilerde daralma yüzde 9’a ulaştı. Kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi 7 Temmuz haftasında yüzde 24,38’e geriledi. Toplam bankacılık sektöründe ticari kredi büyümesi de yüzde 18,24’e indi. 27 Haziran haftasında bu oranı yüzde 22,6 seviyesinde bulunuyordu.

Taşıt ve konut kredi faizleri de arttı

İhtiyaç kredi faizleri ise bankacılık sektörünün en yüksek faizleri uygulayabildiği alan olmaya devam ediyor. 7 Temmuz itibariyle ihtiyaç kredi faizleri de yüzde 47,95’e yükseldi. PPK sonrasındaki iki haftada 6,43 puan, 30 Haziran’dan 7 Temmuz haftasına kadar ise 4 puanlık artış var. İhtiyaç kredi faizi 20 yılın zirvesine yükselmiş oldu. Taşıt ve konut kredi faizleri de arttı. Taşıt kredi faizleri PPK sonrası iki haftada 7.2 puan, bir haftada da 5 puan artarak yüzde 41,22’ye çıktı. Konut kredi faizleri de iki haftada 4.32 puan, 1 haftada 3.85 puan artarak yüzde 28,3 seviyesine geldi.
Merkez Bankası verileri tüketici kredi büyümesi seçim sonrasındaki ivme kaybını devam ettiriyor. Kamu bankalarında tüketici kredi büyümesi yüzde 28,4, özel bankalarda ise yüzde 48,3 oldu. Toplam sektörde tüketici kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak yüzde 40 seviyesinde kaldı.

3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinde gerileme

Merkez Bankası, geçen hafta Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı’nda değişikliğe gitti. Buna göre menkul kıymet tesisinde 3 aydan uzun vadeli kur korumasız TL mevduata geçişler TL mevduat hesaplamasında 1.5 kat olarak hesaplanacak. Bu hamleyle 92 gün üzeri vadede TL mevduat faizlerinin artması bekleniyordu. Karar öncesinde de Merkez Bankası verileri 6 aya kadar varan TL mevduat faizlerinde hareketlenme olduğunu ortaya koydu. 7 Temmuz itibariyle 3 aya kadar TL mevduat faizi 0.6 puan azalarak yüzde 37,83’e gerilerken 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 0.6 puan artışla yüzde 18,16’ya, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi de 1.97 puan artışla yüzde 29,36’ya yükseldi.

PPK’da beklenti 5 puanlık artış

Merkez Bankası bu hafta perşembe günü temmuz ayı Para Politikası Kurulu kararını açıklayacak. 22 Haziran PPK’sında politika faizi 6.5 puan artırılmış ve politika faizi yüzde 15’e yükseltilmişti. Foreks’in anketine katılan ekonomistler temmuz ayı PPK’sında politika faizinin yüzde 15’ten yüzde 20’ye yükseltilmesini bekliyor. AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, politika faizinin 500 baz puan artırılarak yüzde 20,00’ye çekileceğini tahmin ediyor. AA Finans’ın, TCMB’nin Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketini, 20 ekonomist katıldı. Anket sonuçlarına göre, 250 ila 650 baz puanlık bir artırım öngören ekonomistlerin politika faizi beklentileri yüzde 17,50 ile yüzde 21,50 arasında, yıl sonu politika faizi beklentileri ise yüzde 25 ile 50 arasında yer aldı. Ekonomistlerin yılsonu politika faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 28,50 oldu. Politika faizinde beklenen artışın yapılması durumunda ise Merkez Bankası referans faiz oranı yeniden yükselecek. İhtiyaç ve ticari kredi faizlerinde yükselişin devam etmesi de piyasanın beklentileri dahilinde bulunuyor.

3 aya kadar vadeli TL mevduat faizinde gerileme

Merkez Bankası, geçen hafta Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı’nda değişikliğe gitti. Buna göre menkul kıymet tesisinde 3 aydan uzun vadeli kur korumasız TL mevduata geçişler TL mevduat hesaplamasında 1.5 kat olarak hesaplanacak. Bu hamleyle 92 gün üzeri vadede TL mevduat faizlerinin artması bekleniyordu. Karar öncesinde de Merkez Bankası verileri 6 aya kadar varan TL mevduat faizlerinde hareketlenme olduğunu ortaya koydu. 7 Temmuz itibariyle 3 aya kadar TL mevduat faizi 0.6 puan azalarak yüzde 37,83’e gerilerken 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 0.6 puan artışla yüzde 18,16’ya, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi de 1.97 puan artışla yüzde 29,36’ya yükseldi.

Ekonomi/Şebnem Turhan