Ağustos sanayi üretiminde sert daralma

Sanayi Üretimi 2024 Ağustos ayında takvim etkisinden arındırılmış olarak yıllık bazda %5,3 azalış gösterdi. (Temmuz 2024: %-4, Ağustos 2023: %+3,5) Bloomberg’de yer alan beklenti %2 azalış yönündeydi. Verinin değerlendirmesini yapan Yapı Kredi yatırım uzmanları şunları kaydetti:

Diğer yandan takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış üretim ise 2024 Ağustos ayında %1,6 azalış gösterdi. (Temmuz  2024: %+0,3, Ağustos 2023: %-0,7).

Böylelikle üç aylık ortalama üretim artışı %-1,2 seviyesinde gerçekleşti (önceki %-0,1). Sanayi üretiminde detaylara bakıldığında Ağustos ayında aylık bazda bütün alt kalemlerin azalış gösterdiği görülüyor.

Ara malı üretiminde %1,3 düşüş (-0,5 puan katkı) dayanıklı tüketim malı üretiminde %1,6 düşüş (-0,1 puan katkı) dayanıksız tüketim malı üretiminde %1,1 düşüş (-0,2 puan katkı), enerji üretiminde %3,9 düşüş (-0,5 puan katkı) sermaye malı üretiminde ise %1,6 düşüş (-0,3 puan katkı) gerçekleşti.

Yıllık bazda bakıldığında ise Ağustos ayında enerji hariç bütün alt kalemlerin düşüş sergilediği görülüyor. Ara malı, dayanıklı tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, enerji ve sermaye malı üretiminde sırasıyla %-4,9, %-1,5, %-3,3, %+1,4 ve %-10,7 değişim gerçekleşti. Ara malı, dayanıklı tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, enerji ve sermaye malı üretimi yıllık artışa sırasıyla -2 puan, -0,1 puan, -0,8 puan, -0,2 puan ve -2,2 puan katkı sağladı.

Alt sektörler bazında bakıldığında, 2024 yılı Ağustos ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %4,4 düşüş (-0,2 puan katkı), imalat sanayi sektörü endeksi %1,3 düşüş (-1,1 puan katkı), elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksinin ise %3,2 düşüş (-0,2 puan katkı) gösterdiğini görüyoruz.

Şeker Yatırım makro-notunda ise şu  noktalara vurgu yapıldı:

2022 yılında MTEA  (mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış) veride istikrarsız bir görüntü sergileyen sanayi üretimi, 2023 yılının Şubat ayında yaşadığımız deprem felaketinden etkilenen illerde üretimin kesintiye uğraması ile %6,5 gibi sert bir aylık daralma göstermişti. Daralmanın ardından dengelenme sürecine giren sanayi üretiminde dalgalı seyrin ardından Mayıs ve Haziran aylarındaki aylık artışlar MTEA veride toparlanmanın başlama ihtimalini canlı tutmuştu.

Fakat, Temmuz ayından Kasım ayına kadar takip edilen gerilemeler 2018’den bu yana aylık bazda en uzun daralma serisini getirmişti. Aralık ayında aylık %2,9 büyüme ile daralma serisini sonlandıran sanayi üretiminin Ocak ayında MTEA veride yatay kaldığını, Şubat ayında ise %3,2 aylık artış kaydettiğini görmüştük. Mart ayında yatay seyreden sanayi üretiminin Nisan ayında MTEA veride %4,9 gibi sert bir aylık daralma kaydetmişti. Mayıs ayında sanayi üretiminin MTEA seride tekrar büyüme kaydeden Haziran ayında daralan ve Temmuz ayında %0,4 ile tekrar aylık bazda artış kaydeden sanayi üretimi Ağustos ayında da dalgalı seyrini sürdürerek %1,6 aylık daralma kaydetmiştir.

Sekiz ay daralma bölgesinde seyrettikten sonra 2024 başında sınırlı bir toparlanma sinyali veren imalat PMI verileri ve beş ay eşik altında kaldıktan sonra son üç ayda eşik seviyenin üstüne çıkabilen ihracat  iklimi endeksi gibi öncü veriler yılın başında sanayi üretiminin daralma sürecinde en kötünün geride kaldığına işaret etmiş olsa da gerek parasal sıkılaşma ile daha görünür hale gelecek olan iç talepteki yavaşlama gerekse de finansman maliyetlerinin önemli baskısı ile zayıf seyrin devam etme ihtimalini güçlü bulduğumuzu raporlarımızda belirtmiştik. Nisan ayından bu yana imalat PMI’ın eşik değer altında seyrediyor olması bu görüşümüzü destekler niteliktedir.