Prof. Dr. Daron Acemoğlu’ndan Şimşek programına eleştiri: Şu anki program neoliberal bile değil

Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’nin ekonomik ve politik geleceğiyle ilgili önemli eleştiriler ve önerilerde bulundu. İş Bankası’nın 100. yıl etkinliklerinde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin önünde kalan 15-20 yıllık fırsat penceresine dikkat çekerek, bu süre zarfında stratejik adımlar atılmadığı takdirde ülkenin küresel rekabette geride kalacağını vurguladı.

Teknoloji ve Eğitim Yatırımlarının Önemi

Acemoğlu, yapay zekâ, yaşlanan nüfus ve iklim değişikliği gibi küresel meydan okumalar karşısında Türkiye’nin yeterince hazırlık yapmadığını ifade etti. Bu alanlarda ilerleme kaydedilmediği takdirde Türkiye’nin fırsatları kaçırabileceğini belirten Acemoğlu, “Türkiye, bilimsel gelişmelere ve eğitim sistemine yatırım yaptı mı? Kısa vadeli çözümlere odaklanmak yerine uzun vadeli kalkınma programlarına yönelmeliyiz,” dedi.

Neoliberal Eleştiri

Şu anki ekonomik programın neoliberal bir yapıdan dahi uzak olduğunu söyleyen Acemoğlu, mevcut politikaların tutarsız olduğunu belirtti. Faiz artırımı ve enflasyon kontrolü gibi adımların yetersiz olduğunu dile getirerek, “Bir aşağı bir yukarı gidip geliyoruz, bu program neoliberal bile değil,” şeklinde konuştu. Türkiye’nin ekonomik balonların tekrarlanacağı bir döngüye girdiğini ve bunun uzun vadede zarar vereceğini vurguladı.

Kapsamlı Kalkınma Programına İhtiyaç

Acemoğlu, Türkiye’nin sadece enflasyon ve faiz politikalarıyla yetinmesinin tehlikeli olacağını belirterek, daha geniş bir kalkınma programına ihtiyaç duyduğunu söyledi. Ekonomik politikaların kısa vadeli sermaye çekme hedefleri yerine, teknoloji ve altyapı yatırımlarına odaklanması gerektiğini vurguladı. “Önümüzde belki 15-20 yıllık bir fırsat var, eğer bu süreçte kalkınma programını hayata geçiremezsek Türkiye treni kaçıracak” dedi.

Küresel Teknoloji Rekabeti ve Sıcak Savaş Tehlikesi

ABD ile Çin arasındaki ekonomik ve teknolojik rekabete de değinen Acemoğlu, bu rekabetin bir soğuk savaşa dönüşme riski olduğunu ancak paniğe kapılmaya gerek olmadığını söyledi. Özellikle çip üretimi ve yapay zekâ teknolojisinin bu mücadelede kritik bir rol oynadığını belirten Acemoğlu, Türkiye’nin bu küresel rekabetin bir parçası olabilmesi için teknoloji yatırımlarına hız vermesi gerektiğini dile getirdi. Ayrıca Tayvan ve Ortadoğu’da yaşanan gerilimlerin sıcak savaşa dönüşme tehlikesinin var olduğunu ifade etti.

Demokrasi ve Kurumsal Erozyon

Türkiye’nin 2002-2006 yılları arasında demokratikleşme sürecinde başarılı olduğunu ancak sonrasında bu kazanımların zayıfladığını belirten Acemoğlu, bağımsız medya ve yargının zayıflamasının ülke için ciddi bir sorun teşkil ettiğini söyledi. “Kurumları yıkmak kolay, yeniden inşa etmek çok zor,” diyen Acemoğlu, demokrasinin ve ifade özgürlüğünün güçlendirilmesinin gerekliliğini vurguladı.

Türkiye İçin Yatırım Fırsatları

ABD ile Çin arasında artan ticari bariyerlerin Türkiye gibi ülkelere yatırım akışını artırabileceğini ifade eden Acemoğlu, bu fırsatların değerlendirilebilmesi için Türkiye’nin teknolojik altyapısını güçlendirmesi gerektiğini söyledi. ABD’nin, Çin’e alternatif olarak Endonezya, Vietnam ve Türkiye gibi ülkelere yatırım yapma olasılığının bulunduğunu belirtti. Ancak Türkiye’nin bu yatırımları çekebilmesi için küresel ticaretle entegre olmasının şart olduğunu ekledi.

Acemoğlu’nun bu uyarıları, Türkiye’nin önündeki fırsatları değerlendirebilmesi için stratejik ve uzun vadeli düşünmenin kaçınılmaz olduğunu ortaya koyuyor.