Çin ekonomisinin yavaşlaması derinleştikçe Xi’nin toleransı test ediliyor

Ocak ayında Başbakan Li Qiang, Çin’in “büyük teşviklere” başvurmadan 2023 büyüme hedefini aşma başarısını övmüştü. Bu yıl aynı başarının tekrarlanması artık daha az olası görünüyor.

Çinli yetkililer üzerinde, bu yılki %5 civarındaki büyüme hedefini tutturmak için mali ve parasal teşvikleri hızla artırmaları yönünde baskı artıyor.

Cumartesi günü yayınlanan veriler, sanayi üretiminin geçen ay 2021’den bu yana en uzun yavaşlama serisine işaret ettiğini gösterirken, tüketim ve yatırım beklenenden daha fazla zayıfladı. Açıklamadan saatler önce Çin Halk Bankası, hayal kırıklığı yaratan kredi verilerinin yanı sıra nadir bir açıklamada deflasyonla mücadelenin daha yüksek bir öncelik haline geleceğinin sinyalini verdi ve ileride daha fazla parasal gevşemeye işaret etti.

Grow Investment Group’un baş ekonomisti Hao Hong, sosyal medya platformu X’te “Bu veri seti, beklentileri değiştirmek ve ekonomiye olan güveni yeniden canlandırmak için agresif bir mali genişleme çağrısı yapıyor,” diye yazdı ve ekledi: “Aksi takdirde derinleşen bir kasvete doğru ilerliyor olacağız.”

Bu kötüleşme, önceki patlama ve çöküş dönemlerini körükleyen büyük teşviklerden kaçınarak büyümeyi dengeleyen Devlet Başkanı Xi Jinping’in yüksek profilli bir hedefi kaçırma toleransını test ediyor. Hedefe ulaşılamaması, yabancı yatırımcıların ikinci çeyrekte Çin’den rekor miktarda para çekmesiyle birlikte dünyanın 2 numaralı ekonomisine olan güveni daha da sarsabilir.

Ağustos ayı verileri, gayrisafi yurtiçi hasıladaki büyümenin Haziran ayında sona eren üç ayda %4,7’ye yavaşlamasından bu yana Çin ekonomisinin zayıfladığına dair kanıtları güçlendirdi. Bu son beş çeyreğin en kötü hızıydı ve en önemlisi Pekin’in yıllık hedefi olan %5’in altındaydı. Şimdi gözler Ekim ayındaki üçüncü çeyrek verilerine çevrilmiş durumda.

BNP Paribas SA’nın baş Çin ekonomisti Jacqueline Rong’un tahminlerine göre, şu ana kadarki veriler GSYH’nin bu dönemde %4,6-%4,7 oranında büyüyeceğini gösteriyor. Macquarie Group Ltd. analistlerinden Larry Hu, mevcut ivmenin Aralık döneminde de devam etmesi halinde tüm yıl büyümesinin bu seviyede gerçekleşmesini ve “%5 civarındaki hedefin ıskalanmasını” bekliyor. Goldman Sachs Group Inc. dahil olmak üzere Wall Street bankalarının ekonomistleri, kötü verilerin ardından tüm yıl GSYH tahminlerini resmi hedefin altına indirdi.

Bu, Çin’in üç yıl içinde ikinci kez hedefini tutturamadığına işaret ediyor. Hükümetin 1990’ların başında GSYH hedeflerini belirlemeye başlamasından bu yana en büyük ıskalama 2022’de yaşandı. Başkan Xi geçen hafta yetkilileri tüm yıl hedeflerine “ulaşmak için çaba göstermeleri” için mevcut politikaları uygulamaya çağırdığında %5’in biraz altında bir orana tolerans gösterme sinyali verdi.

Standard Chartered Plc’de Büyük Çin ve Kuzey Asya baş ekonomisti olan Ding Shuang, “%5’lik büyümeyi yakalamaları için yetkililer üzerinde çok fazla baskı kurmaktan kaçınıyordu” dedi. “Politikaları sadakatle uyguladıkları sürece, %5’in biraz altında bir büyüme oranının kabul edilebilir olacağını düşünüyorum.”

Xi, merkezi hükümet tarafından endişe verici derecede yüksek miktarda borca sahip olduğu düşünülen 12 eyalet arasında yer alan ülkenin kuzeybatısındaki Gansu’da düzenlenen bazı Komünist Parti şeflerinin toplantısında açıklamalarda bulundu. Bir zamanlar büyümenin önemli bir itici gücü olan eyaletler, harcama yapma konusunda daha isteksiz hale geldi. Yılın ilk sekiz ayında yeni özel tahvil ihracı 2021’den bu yana en düşük hızda gerçekleşti.

Bloomberg tarafından derlenen verilere göre, bu durum yerel yetkililere bu yılki kotada hala kullanmaları gereken yaklaşık 1,4 trilyon yuan (197 milyar dolar) bıraktı. Merkezi hükümet devreye girip daha fazla harcamayı serbest bırakmak için geçen yılki nadir geçici bütçe revizyonunu tekrarlayabilirken, 2024 hedefini kurtarmak için zaman azalıyor. Analistler daha fazla faiz indirimi ve kredi verenlerin rezervde tutması gereken nakit miktarının azaltılmasını öngörürken, Eylül ayı bir fırsat olarak görülüyor.

Ding, “Bugün ek teşvikler getirilse bile, tüm yıl büyümesi üzerindeki etkisi sınırlı olabilir,” diye ekledi. “Benim görüşüme göre liderler bu yıl için sadece bir çeyrek kaldığı gerçeğini kabulleniyor olabilirler.” Sorunun bir kısmı da Barclays Plc’nin Çinli hanehalklarının 18 trilyon dolar servet kaybetmesine neden olduğunu hesapladığı devam eden emlak çöküşü.

Lu Ting’in de aralarında bulunduğu Nomura Holdings Inc. ekonomistlerinin tahminlerine göre gayrimenkul yatırımları Ağustos ayında çift haneli daraldı. Deflasyon da giderek daha yerleşik hale geliyor. Risklerin altını çizen özel yatırımlar, fiyat savaşlarına kilitlenen şirketlerin kar elde etmek için mücadele etmesiyle yılın ilk sekiz ayında düştü.

Cuma günü PBOC, Başkan Pan Gongsheng’in Haziran ayında verdiği “fiyat istikrarını sürdürme ve fiyatlarda ılımlı toparlanmayı önemli bir husus haline getirme” sözünü yineledi. Ancak Pan’ın “politikayı kısıtlı tutma” ya da sert önlemlerden kaçınma yorumunu tekrarlamadı. BNP’den Rong, “Merkez bankası deflasyonla mücadeleyi daha yüksek bir öncelik haline getirmiş olabilir” dedi. Rong, PBOC’nin tüketim ve yatırıma da önem vermesi nedeniyle politikaların hane halkı harcamalarını teşvik etmeye “daha fazla yönelebileceğini” sözlerine ekledi.

Yine de, veriler ne kadar kötü görünürse görünsün, politika yapıcılar ekonomi genel olarak dayanırken agresif teşvikleri muhtemelen erteleyecektir. Çin, ABD ve Avrupa Birliği’nin artan gümrük vergileriyle karşı karşıya olsa da, ihracat geçen ay yaklaşık iki yılın en yüksek değerine ulaştı. S&P Global Ratings’in Asya-Pasifik baş ekonomisti Louis Kuijs, “Çin’in üst düzey politika yapıcılarının artık büyümeyi önemsememesi pek olası değil,” dedi. “Ancak daha genişlemeci bir mali politikayı kabul etmeleri için ekonominin ne kadar zayıflaması gerektiğini bilmek zor.”