Güldem Atabay yazdı:  Fed ne yapacak?

Yaz boyunca Fed’in odak noktası, sadece enflasyonu düşürmeye yönelik vurgudan işgücü piyasasına ciddi zarar verme riskini tartışmaya doğru kaydı.

Fed’in 18 Eylül toplantısı öncesinde açıklanan her makroekonomik veri tahvil piyasalarında büyük oynaklık yaratıyor. Geçen hafta daha istihdam odaklı veriler ön plandaydı. Bu hafta TÜFE ve ÜFE enflasyonları açıklanacak. Enflasyonun kayda değer bir düşüş sergiledikten sonra hedef patikasına yöneldiği konusunda piyasalar rahat. Tartışmaların odağında yavaşlamakta olan ABD ekonomisinin istihdam tarafında sert kayıplar yaratıp yaratmayacağı.

Buna bağlı olarak da Fed’in 25 baz puanla temkinli ve kendinden emin bir tempoda mı yoksa aciliyet yansıtan 50 baz puan faiz indirimiyle mi parasal gevşeme dönemini başlatacağı.

Bu hafta ABD tarafında açıklanacak veriler içinde TÜFE ve ÜFE enflasyonu yanında tüketici duyarlılığı ve işsizlik başvuruları var. Çarşamba günü açıklanacak ABD Ağustos TÜFE’sinde manşet enflasyonun aylık +%0,1 SA (%2,5 y/y) seviyesine gerileyeceğini ancak çekirdek enflasyonun aylık +%0,2 SA (%3,2 y/y) seviyesinde sabit kalacağı bekleniyor. Euro Bölgesinde sanayi üretimi açıklanacak.

Fed 18 Eylül toplantısı öncesi sessizlik haftasındayken ECB bu hata toplandığında perşembe günü bir 25 baz puanla daha ikinci faiz indirimini gerçekleştirecek.

Euro Bölgesi’nde enflasyon tablosu ABD’ye kıyasla daha belirsiz. Olimpiyatlardan kaynaklanan tek seferlik destek hariç tutulduğunda, büyüme yaz boyunca daha yumuşak bir seyir izledi, geniş enflasyon hala %2’ye yaklaşıyor ve ikinci çeyreğe ilişkin öncü rakamlarda ücretlerdeki artış oldukça belirgin bir şekilde azaldı. ECB’nin yakından takip ettiği çalışan başına ücret ölçütüne göre, Euro bölgesindeki ücret artışı ikinci çeyrekte önemli ölçüde azalarak birinci çeyrekteki %4,8’den %4,3’e geriledi. Dolayısıyla, hizmet enflasyonu şimdilik yüksek seyretmeye devam etse de, ECB altta yatan fiyat baskılarının azaldığından ve enflasyonun hedefe döneceğinden daha emin. Ancak yine de zayıf verimlilik ve işgücü büyümesi, Euro Bölgesi’nin potansiyel büyümesinin zayıflığına işaret ediyor.

ABD’deki son istihdam verisi detayları, Fed’in 50 baz puan indirimle adım atmayı başlamasını gerektiren şekilde bir emek piyasası çöküşü olmadığını gösterdi. İstihdam ağustos ayında beklenenden daha az arttı, ancak işsizlik oranı önceki ayın %4,3 seviyesinden yeniden %4,2’ye geriledi. İstihdam raporu içindeki ücret artışları temposu da tüketici harcamalarını desteklemeye ve ekonomiyi şimdilik resesyondan uzak tutmaya devam edecek güçte halen.

İşgücü piyasasında soğuma kontrollü bir ölçülü bir hızda görünüyor.  İşletmeler halen işe alım yapmaya devam ediyor. Tarım dışı istihdam Ağustos ayında 142.000 arttı. Temmuz ayı istihdam artışı 114.000’den 89.000’e yenilendi. Aralık 2020’deki düşüşten bu yana en küçük artış gerçekleşti. Artışların çoğu inşaat sektörü kaynaklı.  İmalat istihdamı 24,000 düştü. Perakende sektöründe 11.100 kişi işten çıkarıldı. Bilgi sektöründe de iş kayıpları yaşandı. İşsizlik oranı %4,3’ten %4,2’ye düştü ve ortalama saatlik kazançlar aylık %0,4 yıllık %3,8 arttı.

Çekilen acılar boşuna mı? Fitch not artırdı ama güven yok & Kayıp bir nesil var | Güldem Atabay

Bu verilerin gösterdiği Eylül toplantısında Fed’in muhtemelen 25 baz puanlık bir faiz indirimi ile yetineceği. Açıklanacak yeni veriler ve tabi başkanlık seçiminin sonuçlarına göre yılın kalan son iki toplantısında daha agresif olma hakkını saklı tutmaya devam edecek.

Ekonomik büyüme büyük ölçüde genel beklentiler doğrultusunda yavaşlıyor ve resesyon riskleri halen düşük. ABD ISM imalat endeksi Ağustos ayında 46,8'den 47,2'ye yükseldi. Yeni siparişler 47,4'ten 44,6'ya gerilerken, üretim 45,9'dan 44,8'e geriledi. Manşet endeksteki sektördeki daralma hızının azaldığını gösteren artışın nedeni birikmiş siparişlerin bir miktar artması ve istihdamın 43,3'den 46,0'ya yükselmesi.

ABD ekonomisinin 2024 GSYİH büyümesi %2,5 ve 2025 büyümesi de %1,5 civarında ortalama piyasa beklentilerine göre.

Finansal piyasalar Fed'in 17-18 Eylül'deki toplantısında yarım puanlık faiz indirimi ihtimalini önce %50'nin üzerine çıkardı, ardından %25'e düşürdü. Gösterge 10 yıllık ABD Hazine tahvilinin getirisi, daha önce 15 ayın en düşük seviyesine ulaştıktan sonra yükseldi.

Piyasaların faiz indirimi beklentilerini yüksek tutması yavaşlayan ekonomiye bağlı performansı düşen hisse senetleri nedeniyle anlaşılabilir. İki temel gerçek var verilerin işaret ettiği:

1. Fed bir resesyondan kaçınmaya kararlı.
2. Şu anda bir resesyon tehlikesi yok. Büyüme bir süredir ılımlı bir düşüş eğiliminde ama yine de büyümenin 2024 için %2’nin altına inmesi beklenmiyor.

Yüksek borç seviyeleri göz önüne alındığında, Fed açısından bir resesyon çok tehlikeli. Fed bu riski almak istemez, hele özellikle de enflasyonun %2 hedefine yaklaştığı bir dönemde. Fed’in bakışına göre 2025 ortalarında bir resesyondan kaçmak için de faiz indirimlerine başlamak için şimdi tam zamanı.

Dikkate alınması gereken bir başka faktör de yaklaşan seçimler. Hepsi birleştiğinde Fed’in temkinli bir şekilde ilerlemesi daha gerçekçi.  Bu yıl muhtemelen 75 baz puan civarında faiz indirimine gidecek. 2025'in ilk yarısında, olası bir resesyona karşı sigorta olarak 75 baz puan daha indirilebilir. Veriler son işsizlik rakamlarının gösterdiğinden daha fazla zayıflık gösterirse ancak daha fazla faiz indirimi olabilir. Ancak şu anda bunu öngörecek somut bir kanıt yok.

Piyasaların son dönemde fiyatladıklarıyla karşılaştırınca Fed'in beklenenden biraz daha az faiz indirimi yapması makul görünüyor.