Çin’in deflasyonist sarmalı tehlikeli yeni bir aşamaya giriyor

Çin’de geçen yıldan bu yana süregelen deflasyon, dünyanın ikinci büyük ekonomisinin görünümünü daha da kötüleştirmekle tehdit ederek ve acil politika eylemi çağrılarını artırarak, artık spiralleşme belirtileri gösteriyor.

Pazartesi günü açıklanan veriler, gelirlerin düştüğü bir dönemde, gıda maliyetleri dışında, tüketici fiyatlarındaki artışın ekonominin geniş kesimlerinde neredeyse hiç kaydedilmediğini doğruladı.

Bloomberg Economics ve BNP Paribas SA dahil bankalardaki analistlere göre, gayri safi yurtiçi hasıla deflatörü olarak bilinen ekonomi genelindeki fiyatların daha geniş bir ölçüsü, mevcut beş çeyreklik düşüşüne muhtemelen 2025’te de devam edecek.

Morgan Stanley’in baş Çin ekonomisti Robin Xing, “Kesinlikle deflasyondayız ve muhtemelen deflasyonun ikinci aşamasından geçiyoruz” dedi ve ücret düşüşlerinden elde edilen kanıtlara atıfta bulundu. “Japonya’dan edinilen deneyimler, deflasyon ne kadar uzun sürerse Çin’in borç-deflasyon sorununu aşmak için o kadar fazla teşvike ihtiyaç duyacağını gösteriyor.”

Çin için tehlike, düşen maaş çekleriyle sarsılan hane halkını harcamalarını kısmaya ya da fiyatların daha da düşmesini bekledikleri için alımlarını ertelemeye teşvik ederek deflasyonun çığ gibi büyümesi. Şirket gelirleri zarar görür, yatırımlar durur ve daha fazla maaş kesintisi ve işten çıkarmalara yol açarak aileleri ve şirketleri iflasa sürükler.

Özel anketler bunun şimdiden gerçekleşmeye başladığını gösteriyor. Caixin Insight Group ve Business Big Data Co. tarafından elde edilen bulgulara göre, elektrikli araç üretimi ve yenilenebilir enerji gibi hükümet tarafından tercih edilen ekonomi sektörlerinde, giriş seviyesi maaşlar Ağustos ayında 2022’deki zirveye göre neredeyse %10 azaldı. Cheung Kong Graduate School of Business tarafından 300 şirket yöneticisiyle yapılan bir anket, geçen ay işgücü maliyetlerindeki büyümenin, Çin’in ilk Covid kilitlemelerinin hafiflemeye başladığı Nisan 2020’den bu yana en zayıf olduğunu gösterdi.

Bu, dünyanın daha önce Japonya’da 1990’lardan başlayarak “kayıp on yıllar” olarak bilinen bir dönemde – emlak ve finans piyasalarında patlayan bir balonun ardından gelen durgunluk döneminde – gördüğü bir döngü. Çinli yetkililer deflasyon hakkındaki tartışmaları bastırmaya çalışarak analistleri bu terimi kullanmaktan kaçınmaları konusunda uyarırken, bu terim kamusal diyaloğa girmeye başlıyor.

Eski Merkez Bankası Başkanı Yi Gang geçen hafta deflasyonun kökünün kazınmasının politika yapıcılar için öncelikli olması gerektiğini söyledi ve Çin’de önde gelen bir isim tarafından düşen fiyatların görünümü tehdit ettiğine dair nadir bir itirafta bulundu.

Yi, Cuma günü Şanghay’da düzenlenen Bund Zirvesi’ndeki bir panelde “proaktif maliye politikası ve destekleyici para politikası” çağrısında bulundu ve yetkililerin “deflasyonist baskıyla mücadeleye odaklanmaları gerektiğini” söyledi. Çin’in acil hedefinin önümüzdeki çeyreklerde GSYİH deflatörünü pozitife çevirmek olması gerektiğini ekledi.

Yetkililer şu ana kadar, kamu hizmetlerine daha fazla devlet harcaması ve tüketici sübvansiyonları gibi adımlarla zayıf talebi ele almak yerine üretimi teşvik etme şeklindeki her derde deva yöntemlerinden önemli bir sapma işareti vermedi.

Çin’in gıda ve enerji gibi değişken kalemleri dışarıda bırakan çekirdek enflasyonu, fiyat baskılarının daha da zayıfladığının bir işareti olarak Ağustos ayında son üç yılın en düşük seviyesine geriledi. Deflasyon beklentileri piyasalara yansıyarak tahvil getirilerini rekor düşük seviyelere çeken ve bankaların faiz oranı risklerine çok fazla maruz kaldığı yönündeki resmi endişeleri artıran bir tahvil rallisini tetikliyor.

Zayıf fiyat baskıları, Çin’in ikinci çeyrekte sadece %4 büyüyen nominal GSYH’sinin büyüme hızında açıkça görülüyor – ülkenin bu yılki %5 civarındaki reel ekonomik büyüme hedefinin oldukça altında. Yuekai Securities Co. baş ekonomisti Luo Zhiheng, bu ayın başlarında yazdığı bir notta, fiyat artışlarının zayıf olduğu zamanlarda nominal genişlemenin daha faydalı bir gösterge olduğunu çünkü ücretler, karlar ve devlet gelirlerindeki değişiklikleri daha iyi yansıttığını belirtti.

Enflasyon son dört ayın üçünde tahminlerden daha zayıf seyrederek Ağustos ayında sadece %0,6 artmıştır – bu artış büyük ölçüde gıda fiyatlarındaki %2,8’lik artıştan kaynaklanıyır.  Çekirdek enflasyon geçen ay sadece %0,3 artarak 18. ayda da %1’in altında kaldı. 2022’nin sonlarından bu yana üretici fiyatlarının düşmesi enflasyon üzerindeki baskının altını çiziyor. Resmi verilere göre, imalatçıların hammadde ve satış fiyatları Ağustos ayında ikinci ayda da daralırken, hizmet ve inşaat şirketlerinin ücretleri Nisan 2020’den bu yana en hızlı şekilde azaldı.

Çin’deki parasal genişlemenin bile ekonominin arz tarafına yönelik olması nedeniyle deflasyonist olabileceği ikilemi tartışma konusu. Bu arada, deflasyonist zihniyet yerleşmeye başlıyor. Tüketici güveni rekor düşük seviyede seyrediyor ve hane halkları harcama yapmak ya da ev satın almak yerine tasarruf etme isteklerinin arttığını bildiriyor. Alüminyum endüstrisi çalışanı Liu’ya göre, acı derinleştikçe çözüm Pekin’deki politika yapıcılarda yatıyor. “Hükümetin en azından tüketimi artırmak ve insanların beklentilerini iyileştirmek için bazı somut önlemler alması gerekiyor” dedi.”