Bloomberg: Türk firmaları yüzde 50’lik faizle sorunların ‘büyümesiyle’ karşı karşıya

Türk şirketleri, inatçı bir şekilde yüksek seyreden enflasyon, artan maliyetler, finansmana erişimin azalması ve zayıf talebin bir araya gelmesiyle sayısız zorluğun ağırlığı altında mücadele ediyor. Para yetkilileri yıllık %60’ı aşan ya da resmi hedefin 12 katına ulaşan fiyat artışlarını dizginlemeye çalışırken, giyim ve tekstil sektörleri bundan en çok etkilenenler arasında yer alıyor.

Merkez Bankası Nisan ayından bu yana gösterge faiz oranını %50’de bırakarak yaklaşık yirmi yılın en sıkı koşullarını uyguluyor.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya geçen hafta İstanbul’da yaptığı açıklamada “Bir dip dalgasının içindeyiz” dedi. “Kaya’ya göre, 1,1 trilyon dolarlık ekonomideki sorunlar listesi, hazır giyim üretimi gibi ihracat odaklı işletmeler için, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’daki alıcılardan gelen talebin azalması ve liranın “pahalılığı” ile daha da artıyor.

Para birimi dolar karşısında bu yıl %13 değer kaybederek gelişmekte olan piyasaların en kötü performans gösterenlerinden biri olurken, ihracatçılar liranın hala çok güçlü olduğunu söylüyor.

Kaya, sektörün enflasyonun kontrol altına alınması gerektiğini kabul ettiğini ancak firmaların nakit sıkıntısı çektiğini ve finansmana erişimin kapalı ya da son derece maliyetli olduğunu söyledi.

Ülkenin en büyük iş dünyası grubu olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Temmuz ayında bir yıl öncesinin aynı ayına kıyasla neredeyse %40 daha fazla firmanın kapandığını söyledi. Pazartesi günü açıklanacak olan gayrisafi yurtiçi hasıla verilerinin, Bloomberg anketinin medyan tahminine göre, önceki üç aydaki %2,4’lük genişlemeden ikinci çeyrekte %0,5’lik bir daralma göstermesi bekleniyor.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in önündeki en önemli zorluk, enflasyonun çok fazla zarar görmeden düşürülmesini sağlamak. Reel sektör güveni dört ay üst üste düştü ve Haziran ayında 2020’den bu yana en düşük seviyesini gördü. Merkez Bankası, ihracat siparişleri, istihdam, üretim hacmi, sermaye yatırımları ve önümüzdeki üç aya ilişkin değerlendirmenin düşüşün nedenleri arasında olduğunu söyledi.

Türk şirketleri yıllarca dünyanın en negatif reel oranlarından birinden yararlandı ve enflasyon %80’in üzerinde seyrederken tek haneli kredilere erişebildi. Bu durum geçen yıl Mayıs ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha yüksek faiz oranlarıyla fiyatları istikrara kavuşturmayı amaçlayan daha yatırımcı dostu bir ekonomik programa geçişi onaylayarak ucuz para dönemini sona erdirmesiyle değişti.

Politika, eski bir New York Merkez Bankası politika danışmanı ve ekonomist olan Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan tarafından denetleniyor. Yetkililer, koşulların sıkı kalmasını sağlamak için ticari kredileri aylık %2 ile sınırladı. Ağırlıklı ortalama faiz Mart ayından bu yana %60’ın üzerinde seyrediyor.

Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı Haziran ayında son bir yılın en yüksek seviyesi olan %9,2’ye yükselirken, firmaların yüksek işgücü maliyetleri ve azalan özkaynaklarla boğuşması nedeniyle bu oranın artmasından endişe ediliyor.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, “400-500 firmamızın üretim kapasitesini kaybettiğini görüyoruz” dedi. Son verilere göre, potansiyel üretim seviyelerinin bir göstergesi olan kapasite kullanımı hem Temmuz hem de Ağustos aylarında düştü. Merkez Bankası Ağustos ayında yaptığı açıklamada, “İkinci çeyrekte talep göstergeleri, hala enflasyonist seviyelerde olsa da, ilk çeyreğe kıyasla yavaşlamaya işaret ediyor” dedi. Kredi büyümesindeki yavaşlamanın iç talebi dengelemeye yardımcı olması ve enflasyonu düşürmeye katkıda bulunması bekleniyor.