Çetin Ünsalan Yazdı: ‘O madde sepetinin açıklanması şart…’
9 Temmuz 2024Türkiye ekonomisinde rasyonelleşmeyle birlikte söylem geliştirildiğinden beri altını çizdiğimiz bir gerçek var. Şayet veri çağı olarak kabul edilen 21. yüzyılda verilerinizin güvenilirliği yoksa, devamında yaptığınız her şey büyük sapmalara ve ağırlaşan faturalara neden olur.
Bu nedenle Mehmet Şimşek’in göreve geldiği gün ilk yapılması gereken hareket olan verilerin güncellenmesi ve doğrularının açıklanması meselesi, ne yazık ki göz ardı edilmesiyle birlikte problemlerin ağırlaşmasına neden oluyor.
Mesele sadece bir yaklaşım problemi olmanın da ötesine taşındı. DİSK bu konuda TÜİK’e önce çağrı yaptı. Ne dedi? Enflasyonun hesaplamasında kullanılan ürün listesini ve rakamlarını açıklayın.
Ardından sonuç alınmayınca mahkemeye başvurdu. Mahkeme bu listenin açıklanması gerektiğini Anayasal hak gerekçesiyle karara bağladı. Ardından bekleme devam etti. Sonra DİSK Başkanı’nın canlı yayında düzenlediği basın toplantısından anladık ki, garip bir cevapla karşı karşıyayız.
Cevap: Böyle bir listenin var olmadığı, bu nedenle de verilemeyeceği yönündeydi. Elbette bu özrü kabahatinden büyük bir yanıttı. Çünkü böyle bir listeniz yoksa, maaşların belirlenmesinde bile etkin rol oynayan rakamları, enflasyonu neye göre açıklıyordunuz?
Tartışma bitmedi. Ardından TÜİK bu konuda sitemini kamuoyunda paylaştı. Hatta suçlamaları da reddetti. Oysa ortada bir suçlama yoktu. Sadece mahkeme kararıyla ortaya konulması gereken listenin ve ürün fiyatlarının açıklanması gerekliliğiydi.
Geçtiğimiz günlerde DİSK-AR bu listenin tekrar açıklanması gerektiğini hatırlattı. TÜİK ve ilgili kurumlar sessizliğini korurken, asıl bombayı Ekonomim Yazarı Alaattin Aktaş patlattı. Madde sepeti ile ilgili bir hesaplamaya gitti.
Nisan 2022’de yine TÜİK tarafından açıklanan son verileri, endeksteki değişim oranları üzerinden güncelledi ve ortaya garip bir tablo çıktı. Bu hesaplamaya göre, uzman doktor muayene ücreti 33,7 TL…
Yakın zamanda Siyami Ersek’ten randevu alan bir arkadaşa sordum, rakam 460 TL’nin üzerinde. Kiralar ki en çok tartışılan başlıklardan biri haline geldi. Madde sepetindeki rakam 5 bin 644 TL. İki sene içinde bin 400 TL’den buraya çıkmış olması da kendi içinde ayrıca konuşulması gereken bir konu.
Ekmek arası dönerin 77 TL, zeytinyağının 113 TL, yumurtanın 2,5 TL olarak görüldüğü ortaya çıktı. Endeks hesaplamasında listenin neresine bakarsanız bakın, felaket ortada. Şayet bu şartlarda bir enflasyon hesabı yapılıyorsa, rakam da hedef de çökmüş demektir.
Elbette bu gerçeği yansıtmıyorsa, görev TÜİK’e düşüyor. Sadece görev değil, aynı zamanda mahkeme kararıyla ortaya konulması gereken bir madde sepeti meselesi var. Şimdi dönüp madde sepetini ve fiyatları açıklaması gerekir.
Aksi takdirde bu hesaplar, zaten gerçekçi bulunmayan enflasyonun deşifresini yapıyor. Sükût ikrardan gelir ilkesini de ortaya koyarak sıranın TÜİK’te olduğu ve Bakanlık nezdinde de açıklama yapılması gerektiği bir durumla karşı karşıyayız.
Ve o açıklama yalanlama şeklinde değil, rakamları ve madde sepetini açıklama biçiminde olmalıdır. Başka bir tavır, sadece hamasettir.
Tüm Yazarlar
