Kıbrıs İktisat  Bankası ANALİZ:  Avrupa Parlamentosu seçimlerine aşırı sağ damgasını vurdu!

Pazar gecesi sona eren Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri kıta politikasında ‘sarsıntıya’ sebep oldu. Birçok büyük ülkede aşırı sağ ciddi kazançlar elde ederken, ilk ve en çarpıcı sonuçlardan biri de Fransa’da erken seçim kararı alınması oldu. Marine Le Pen’in aşırı sağ partisi sandık çıkış anketlerine göre Fransa’da %31,5 destek alarak 1984’ten bu yana Avrupa seçimlerinde %30’dan fazla oy alan ilk Fransız partisi oldu. Otoritesini yeniden tesis etmek adına Macron, ilk turu 30 Haziran’da olmak üzere parlamentoyu fesh ederek seçim çağrısında bulundu.

Macron gibi Almanya Şansölyesi Olaf Scholz da, şimdiye kadarki en kötü sonucunu aşırı sağcı Almanya İçin Alternatif’in (AfD) karşısında aldı. Seçimlere adeta aşırı sağ damgasını vururken, Fransa ve Avusturya’da aşırı sağ partiler kendilerine ilk sırada yer buldu. Belçika Başbakanı da istifa edeceğini açıkladı. Bu kararlar finansal piyasalar tarafından kuşkusuz olumsuz olarak karşılanacaktır.

Seçim sonuçları, hem Fransa hem de Almanya liderlerine büyük bir darbe indirirken, Avrupa Birliği’nin büyük güçlerinin Avrupa Birliği’ndeki politikayı nasıl yönlendirebileceğine dair soruları da gündeme getirdi. Parlamentosu içinde sağa doğru bir kayma, güvenlik sorunlarına, iklim değişikliğinin etkisine veya Çin ve ABD’den kaynaklanan endüstriyel rekabete yanıt vermek için gerekli olabilecek yeni mevzuatın geçirilmesini zorlaştırabilir. Ayrıca, çıkış anketleri, İtalya Başbakanı Meloni’nin en fazla oyu alan ezeli muhafazakar İtalya’nın Kardeşleri grubunun konumunu güçlendirdiğini de gösterdi. Ortak para birimi EUR, Avrupa’nın gelecekteki siyasi yönüne ilişkin artan belirsizliğin ortasında bir ayın en düşük seviyesi olan 1,0760 seviyesine kadar geriledi. 1,10 seviyesi üzerinde haftalık bir kapanış görmeden son haftalarda EUR’da yaşanan yukarı yönlü harekete çok da bir anlam yüklemek istemediğimizi bildirmiştik.

Cuma günü ABD’de açıklanan istihdam raporu, sürpriz bir şekilde kuvvetli geldi. ABD ekonomisinin Mayıs ayında beklenenden çok daha fazla iş yaratması ve yıllık ücret artışlarının yeniden hızlandığını gösteren tarım dışı istihdam raporu, işgücü piyasasının dayanıklılığının altını çizerken, vadeli kontratlar, FED’in 2024 yılına ait 50 baz puan olan faiz indirim beklentisini 36 baz puana çekti. Eylül ayında başlayacak bir gevşeme döngüsünün de Kasım ayına ertelendiğini not edelim. Son gelişmeler ardından FED’in Çarşamba günkü sonuçlanacak olağan faiz toplantısı öncesinde gözler Mayıs ayına ilişkin yine Çarşamba günü açıklanacak enflasyon rakamlarına çevrildi. FED’in bu yıl bir kez faiz indirimine gitmesinin güç kazandığını da not edelim.

Bu bağlamda, doların elinin kuvvetlenmesi ile hisse senetleri haftanın son iş gününü büyük çaplı olmasa da satış baskısı ile tamamlarken, 10 yıllık ABD tahvil faizinin getirisinin 15 baz puan artarak %4,45 seviyesine yükselmesi ile faiz getirisi olmayan kıymetli madenler satış baskısı altında kaldı. Son dönemlerin gözde yatırım aracı olan gümüş, güçlü verinin faiz indirim beklentilerini yeniden azaltması ile haftanın son iş gününü %7’ye yakın düşüşle 29,17 seviyesinden tamamladı. Gümüşün haftayı yakından takip ettiğimiz 30 doların altında kapatması bizi biraz yordu. Giriş maliyetlerimiz iyi seviyelerden olduğu için hafta içinde gidişatı takip ederek kâr al seçeneğini de kullanmayı göz ardı etmeyeceğiz. Altının ons fiyatı da benzer bir şekilde 2,300 dolar seviyesinin aşağısına geçerek son 5 haftanın en düşüğüne geriledi. Bitcoin ise, geride bıraktığımız hafta 72bin dolar seviyesini test etse de, haftayı önemle beklediğimiz 70,800 dolar seviyesinin üzerinde (tüm zamanların haftalık kapanış rekoru) tamamlayamayarak önemli bir sinyal de yine üretemedi.

Yeni gün ve hafta başlangıcında, Asya borsaları ABD işgücü piyasasının hâlâ sıkı olması nedeniyle FED’in bu yıl faiz indirimine gideceği yönündeki bahisleri büyük ölçüde geri çekmesi ve Fransa’daki erken seçim çağrısının daha geniş siyasi endişelere yol açması ve EUR üzerinde baskı oluşturmasıyla düştü. Avustralya, Çin, Hong Kong ve Tayvan’ın resmî tatil olması nedeniyle Asya’da sessiz bir başlangıç hâkimken gösterge endeks Tokyo borsası %0,5 artış kaydetti.

Geride bıraktığınız hafta 32,60 seviyelerini test eden akabinde 32,20 seviyelerindeki çakılı defans mevkiine geri dönen USDTRY kuru, hem Avrupa Parlamentosu seçimleri hem de ABD istihdam verisinin yarattığı moral bozukluğundan etkilenmişe benziyor. Cuma günün 32,26 seviyesinden tamamlayan USDTRY kuru, elektronik işlemlerde bu sabah 32,50 seviyesinden eşleşiyor. Türk mali piyasalarının açılması ile gün içerisinde kurun yeniden yavaşça yönünü aşağıya çevireceğini düşünüyoruz. Öte yandan, TCMB’nin net rezervlerinde yerel seçimlerden sonra yaşanan büyük iyileşmeye paralel, TCMB ihracatçıların döviz bozdurma zorunluluğu %40’tan %30’a indirdi. Bu tip sadeleştirme ya da normalleşme adımlarının devamının da geleceğini öngörüyoruz.

Avrupa Parlamentosu sandalye dağılımı (mevcut ve projekte edilen)

Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede, 720 sandalyeli Avrupa Parlamentosu için 6-9 Haziran tarihleri arasında seçimler düzenlendi. Sandık çıkış anketlerine göre, Avrupa’da aşırı sağın yükselişi en dikkat çekici unsur olarak ön plana çıktı. Aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere, ilk sonuçlara göre, merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisi’nin (EPP) en büyük grup olarak kalması, merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı’nın (S&D) ise ikinciliği koruması bekleniyor. Ancak aşırı sağdaki iki grup olan Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi’nin (ID) güç kazanacağı görülüyor. Bunlara ek olarak, bugün herhangi bir gruba dâhil olmayan radikal sağ partilerin de parlamentoda temsilinin artması öngörülüyor.

Yazar:  Hazine  Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu