Sektörel Güncel Gelişmeler: İnşaat ve Konut

Konut satışlarında 2023’te görülen yıllık düşüş eğilimi 2024’ün ilk çeyreğinde ivme kaybetmekle birlikte devam etmiştir. Konut satışları Nisan’da da yıllık bazda %11,8 gerilemiştir. Yabancılara yapılan konut satışları da benzer bir görünüm çizerek ilk çeyrekte yıllık bazda yaklaşık %50 azalmıştır. Uygulanan sıkı para politikası doğrultusunda konut kredisi faizlerindeki yükseliş, yerel seçim konjonktürünün yarattığı belirsizlik ortamı ve konut fiyatlarındaki artış konut satışlarındaki düşüşte etkili olmuştur.

Yüksek seviyelerdeki seyrini korumakla birlikte 2023 yılbaşından bu yana artış hızında yavaşlama eğilimi gösteren reel konut fiyatları Şubat’ta yıllık bazda %5,1 ile Aralık 2019’dan bu yana ilk kez gerileme kaydetmiştir. Reel konut fiyatlarındaki gerileme %9,8 ile Mart’ta da devam etmiştir.

İnşaat Malzemeleri Sanayicileri Derneği’nin (İMSAD) yayımladığı inşaat malzemesi faaliyet endeksi 2024’ün ilk çeyreğinde konut arzına yönelik olumlu bir tablo çizmiştir. Faaliyet endeksi kış aylarında ortaya çıkan yavaşlama etkisinin azalması ve yerel seçim öncesindeki hareketliliğin desteğiyle Şubat ve Mart aylarında
artış kaydetmiştir.

TÜİK’in hazırladığı inşaat sektöründe faaliyetleri kısıtlayan temel faktörler anketinin Nisan sonuçları incelendiğinde finansman sorunlarından etkilenen işletmelerin oranının 0,7 puan artması dikkat çekmiştir. Sektörün takipteki alacaklar oranı Kasım 2023’te %3,2’ye kadar düşmesinin ardından Aralık 2023’te %4,6’ya yükselmiştir. Söz konusu oran Mart 2024 itibarıyla %4,1 düzeyindedir.

TÜİK verilerine göre, inşaat sektörü güveni 2023 yılı genelinde ve 2024’ün ilk dört ayında iyimserlik eşiği olan 100’ün altındaki seyrini sürdürmüştür. Mevsim etkilerinden arındırılmış endeks Nisan’da 88,6 düzeyinde gerçekleşerek bir önceki aya göre herhangi bir değişiklik göstermemiştir. Son üç aylık dönemde inşaat
faaliyetleri ve alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksleri aylık bazda sırasıyla %4,3 ve %0,1 artış kaydederek sektördeki nispeten olumlu görünümü teyit etmiştir.

Finansman koşullarının sıkılaşması sektör üretiminde son dönemde gözlenen nispeten olumlu seyrin sürdürülebilirliğine ilişkin soru işareti yaratsa da sektörün gelir ve maliyet yapısı genel olarak pozitif bir tablo çizmektedir. 2023 genelinde inşaat sektörünün gelirlerindeki yıllık artışın maliyetlerdeki artışın üzerinde
seyretmesi eğilimi 2024’ün ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Bu dönemde bina inşaatı ciro endeksi yıllık bazda %132,1 düzeyinde yükselirken, bina inşaatı maliyet endeksi %67,9 düzeyinde artış kaydetmiştir.

Mayıs ayında Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi kapsamında sektörün gelecek performansını etkileyebilecek bir dizi önemli karar alınmıştır. Buna göre, kamu sektörü tarafından fiziki ilerlemesi %75’in üzerinde olan projeler ile deprem riski nedeniyle gerekli olan çalışmaların önceliklendirileceği ifade edilmiştir.

Ayrıca zorunlu haller dışında yeni proje alınmayacağı bildirilmiştir. Söz konusu gelişme önümüzdeki dönemde inşaat ve altyapı faaliyetlerinin gerileyebileceğine işaret ederken, sektör temsilcileri yurt dışı projelerini ön plana aldıklarını belirtmiştir.

Türkiye İş Bankası