Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Pandora’nın Kutusu açılsın…’
4 Nisan 2024Enflasyon açıklandı. Herkes rakam ve oran tartışmasına girmeye devam ederken, asıl şenliğin yeni başladığının farkında değil. Çünkü zaten kimsenin inancının kalmadığı bir enflasyon oranını bile dikkate almayıp, aklındaki hedefi topluma dayatanların aslında şimdi bu 2 yılın hesabını verip vermeyeceğini tartışmamız gerekiyor.
Sepeti oluşturan liste davasını hatırlıyor musunuz? 2022 Mayıs ayından bu yana 400 maddelik sepetin listesini yayınlamayı durduran ve ardından DİSK ile davalaşarak mahkeme sürecini kaybeden TÜİK listesi sürecinde son nokta konuldu.
TÜİK, Anayasal hakkı ihlale neden olduğu gerekçesiyle bu maddeleri açıklamak zorunda kalacak. Daha önce mahkeme kararına rağmen hayata geçmeyen bu uygulamaya ve karara itiraz eden TÜİK, istinaf aşamasını kaybetmesinin ardından artık buna mecbur.
Şimdi kritik nokta şu: Bu karar geriye doğru da işleyecek mi? Yani itirazın reddinden itibaren mi liste açıklanmaya başlanacak; yoksa 2022 Mayıs’tan itibaren hesap yönteminde kullandığı dokümantasyonu mu ortaya dökecek?
O kadar kritik bir soru ki bu, mevcut enflasyonun gerçekliğinin doğru ya da yanlış deşifresine olanak verecek. Bir ülkenin enflasyonu bu kadar çok başlı olabilir mi? TÜİK başka, ENAG başka, Tüketici Birliği Federasyonu başka rakam açıklıyor ve daha fenası sokağa çıktığınızda yaşanan yıpranmanın etkisi tümünden daha fazla hissediliyor.
Hissedilmesinin nedeni de, oluşturulan sepet içindeki dağılımdan kaynaklanıyor. Gelir öyle bir kısıldı ve fiyatlar öylesine büyük bir yüzdeyle arttı ki; neredeyse enflasyon hesaplamak için sepete gerek kalmadı.
Yüzlerce maddenin esas alındığı, ağırlıklara göre bir listeleme yapıldığı ve enflasyonun hesaplandığı ülkede, harcama yapılan başlık sayısı iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar azaldı.
Şimdi sizin derdiniz rakam tutturmaksa ayrı, hobi olarak yine tutturun. Ama bunun üzerinden insanların gelir artışını belirlemeye devam edeceksiniz, ortadaki dramı görmezden gelerek ekonomiyi yönettiğinizi iddia edemezsiniz.
Şimdi Pandora’nın Kutusu nasıl açılacak? Kritik mesele bu. Çünkü geçmişe dönük hesaplama biçimlerinde hatalar ortaya çıkarsa, geriye dönük hak kayıplarının tazmini nasıl hayata geçirilecek?
Sadece bireylerin değil, firmaların da maliyet hesaplarına, maliyetlerini fiyatlarına yansıtıp yansıtmamasıyla doğru orantılı olarak sermaye erimesine kadar bir dizi açıklamaya muhtaç başlıktan söz ediyoruz.
Nasılsa kimsenin inanmadığı bu enflasyon verisine göre bile ücret ayarlaması yapmayı bırakıp, aklınızdaki hangi kritere göre belirlendiği belli olmayan oranlara göre zamlar konuşuyorsunuz? Madem öyle dökün şu listeyi ve geriye dönük bağlayıcı hale getirin de, ak koyun kara koyun çıksın.
Tüm Yazarlar
