Pakistan’da tartışmalı seçim ekonomik kaos getirecek

Pakistan’da seçim sonuçları net bir çoğunluk ortaya çıkarmazken, hile iddiaları yer yer protesto gösterilerini   tetikledi. İki muhalif siyasi lider Pakistan Müslüman Birliği’nden (PMLN) Navaz Şerif ve Pakistan Tehreek-e-Insaaf’tan (PTI) Imran Khan’ın aynı zamanda zafer ilan etmesiyle çileli bir belirsizlik dönemi başlıyor.

Cumartesi günü geç saatlerde 265 sandalyenin dokuzunda Perşembe günkü seçimlerin tam sonuçları hâlâ açıklanmadı.

Seçim komisyonunun web sitesinde yayınlanan son sayıya göre, çoğu hapisteki lider Khan’ın PTI’sıyla bağlantılı olan bağımsız adaylar 102 sandalyeyle açık ara önde. Bu arada Şerif’in PMLN’si 73 sandalyeyle ikinci sırada yer alırken onu Bilawal Butto Zerdari’nin Pakistan Halk Partisi (PPP) 54 sandalyeyle takip ediyor.

İslamabad’dan bildiren Al Jazeera muhabiri Kamal Hyder, “Bu muhtemelen Pakistan tarihindeki en tartışmalı seçim” dedi.

Siyasi çıkmaz reformları geciktirecek

Reuters’e göre, Pakistan’da siyasi bir çıkmazın hem reformlarda hem de  dış finansman akımında gecikmelere yol açması olasılığı, Euro-tahvillerde satışlara yol açtı ve analistlerin ülke için daha fazla ekonomik zorluk korkusunu artırdı.

Pakistan, iki ay içinde vadesi gelecek 1 milyar dolarlık tahvil ödemesi nedeniyle daha da zorlanacak olan döviz rezervlerinin azalmasıyla birlikte ekonomik bir krizin  eşiğinde. Ekonomiyi ayakta tutan  IMF ile olan 3 milyar dolarlık finansman programı 12 Nisan’da sona eriyor.

IMF programının yenilenmesi şart

Maliye bakanlığının eski danışmanlarından biri olan Sürdürülebilir Kalkınma Politikası Enstitüsü’nden Sajid Amin, “Basit çoğunlukla hiçbir parti ortaya çıkmazsa, Pakistan daha ciddi bir siyasi ve ekonomik istikrarsızlığa girecek” dedi.

“Fakat en önemlisi seçimlerin güvenilirliği ve hükümetin meşruiyetidir; güvenilirliği olmayan herhangi bir hükümet, çok ihtiyaç duyulan reformları gerçekleştiremeyecektir.”

Ülkenin 2024 yılı için dış finansman ihtiyacını henüz tam olarak karşılayamadığı ve 100 milyar dolara yakın dış borç yükünün ekonomi üzerinde uzun bir gölge oluşturduğu göz önüne alındığında, finansmanın güvence altına alınması birinci öncelik olacak.

Yeni hükümetin, ülkeyi mevcut 3 milyar dolarlık IMF Standby Düzenlemesinin kalan son incelemesini tamamlamak için – örneğin KİT’lerin yönetimi konusunda gerekli adımları hızlı bir şekilde atması bekleniyor.

Yeni stand-by kredisi olmazsa, döviz krizi yineleyebilir

Bu reform mevcut IMF programının Nisan ayı ortasında sona ermesinden önce, son 1,1 milyar dolarlık bir dilimin garanti altına alınmasını sağlayacak. Bu badire atlatılınca,  hükümet hemen yeni bir stand-by kredisi  sağlamak zorunda kalacak.

Citi’nin gelişmekte olan piyasa ekonomileri küresel başkanı Johanna Chua, “Yeni hükümet tarafından atılacak en acil adımlardan birinin, yeni bir IMF Genişletilmiş Fon Kolaylığı programını müzakere etmek olmasını bekliyoruz” dedi.

Dış borçlar sıkıntı yaratıyor

Oxford Economics’in hesaplamalarına göre, ülkenin uluslararası tahvilleri toplam kamu borcunun yalnızca %3,4’ünü oluştururken (Çin’e olan yaklaşık %13’lük payın yanında gölgede kalıyor), dış borç amortismanı döviz rezervlerinin yüzdesi açısından yüksek.

Çin, Pakistan’ın başlıca alacaklılarından biri ve son zamanlarda Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi vadesi gelen kredileri uzattı.

Varlık yönetim firması FIM Partners’ta makro strateji başkanı Charlie Robertson, “Yatırımcılar protestolardan endişe duyacak, İmran Han’ın geri gelebileceğinden endişe edecek. İçinde Han  yandaşları olmayan bir hükümetin yeni IMF anlaşması için  gerekli ek kemer sıkma politikasını uygulamaya koymakta zorlanacağından endişe edecek” dedi.

Analistler, siyasi kutuplaşmanın vergi tabanının genişletilmesi gibi acı verici ve sevilmeyen ancak gerekli önlemlerin alınmasını zorlaştırabileceğini söyledi.

Şirketi Pakistan tahvillerine yatırım yapan Amundi’nin portföy yöneticisi Joe Delvaux, Pakistan’ın seçim öncesinde tanık olduğu huzursuzluk ve gösterilerin devam etmesi durumunda bunun ekonomi üzerinde de etkisi olacağını söyledi.

Taraflar  uzlaşıp etkin çalışan hükümet kurabilir mi?

Delvaux, “Pakistan, düzenli olarak siyasi çalkantıların içinde olan bir ülke, dolayısıyla seçimi çok yakından izliyoruz” dedi.

Yatırımcılar ve analistler, hükümetin ne kadar hızlı kurulabileceğine ve ne kadar etkili çalışabileceğine bağlı olarak tahviller üzerindeki baskının devam edebileceğini söyledi.

Eski maliye bakanı Hafeez Ahmed Paşa, “Rezervlerimiz haftalar içinde buharlaşacak” dedi ve döviz rezervlerinin mevcut seviyesinin 8 milyar doların biraz üzerinde olduğunu, sadece 1-1/2 aylık ithalata eşdeğer olduğunu belirtti.

“Özellikle Temmuz ayında planlanan bütçe öncesinde IMF programının desteğine ve şemsiyesine sahip olmamız çok önemli.”