ANALİZ:  Kredi kartı harcamaları fren tutmuyor, kamu çare arıyor

2 Şubat’ta biten  veri haftasında, toplam krediler haftalık %0.9, 13 haftalık mevsimsellikten arındırılmış hareketli ortalamaya göre (yıllık)  %25.8 artış gösterdi.  TÜFE enflasyonunun %6.5 olarak açıklandığı Ocak ayında, toplam kredi hacmi sadece %2.7 artarak REEL kredilerde daralmanın sürdüğünü müjdeledi. TCMB, enflasyonla mücadele için iç talebin soğumasını hedefler. Bu bağlamda da en kolay erişilecek ara-hedef, kredi hacminde büyümeyi enflasyonun gerisinde tutmak.

Fatih Karahan’a göre, piyasadaki aşırı likidite emilince, TL mevduat faizleri daha da yukarı giderek, hem tasarrufu teşvik edecek, hem de kredi talebini daraltacak.

Kredilere yönelik politika özelinde endişe veren tek kalem kredi kartı harcamaları. Bunlar son bir yılda %153.6, son bir ayda %8,  son veri haftasında %3.4 arttı.  Kredi kartı harcamalarının çok hızlı büyümesinin bir nedeni banknot büyüklüğünün enflasyona yenik düşerek, bir takım nakit harcamaların kartla ödenmesi. Ama asıl neden, vatandaşın sene başı zamlarına güvenerek, gelirinden fazla harcama yapması.

Bu harcamalar hem iç talebi ve dolayısıyla fiyat baskılarını körüklüyor, hem de para politikasının uzun süre sıkı kalacağı varsayım ışığında, hanelerin icra ve iflas riskini yükseltiyor.

Ekonomistler 3 aydır sürekli TCMB’yi  kredi kartı faizlerini yükseltmesi yönünde uyarsa da, Gaye Erkan belki de seçim nedeniyle bu çağrıya kulak asmadı.

Merkez Bankası, kasım ayından bu yana kredi kartı faizlerini aylık yüzde 3.66 seviyesinde sabit tutuyor. Ayrıca tüketici kredisinde aylık faizler ise yüzde 3.79-yüzde 4.50 aralığında bulunuyor.

Kredi kartlarına düzenleme yolda

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Bankalar Birliği Başkanı Alparslan Çakar’dan sonra yeni Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da kredi kartlarına düzenleme sinyali verdi. Karahan, bu hafta kredi kartı harcamalarındaki yükselişi takip ettiklerini ve bu konuda çalışmalar hazırladıklarını söyledi.

Ne gibi düzenlemeler yapılacak?

Kulis bilgilerine göre, kredi kartlarıyla ilgili masada birkaç formül bulunuyor. İlk seçenek, Haziran 2022’den bu yana değiştirilmeyen asgari ödeme tutarının yükseltilmesi olarak belirtiliyor.

Kredi kartı limitlerine kısıtlama getirilebileceği de konuşuluyor. Ayrıca kartlara taksit sınırlaması uygulanması da kulislere yansıyan bilgiler arasında bulunuyor.

Finansal İstikrar Komitesi karar alamadı

Cuma günü Finansal İstikrar Komitesi tüketici kredileri başlığıyla toplandı. Toplantıdan sonra şu açıklama yapıldı:

Finansal İstikrar Komitesi Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başkanlığında 9 Şubat 2024 tarihinde toplanmıştır. Toplantıda, tüketici kredileri başta olmak üzere kredilerdeki son dönem gelişmeler ile bu gelişmelerin finansal istikrara etkileri ele alınmış, uygulanabilecek tedbirler tartışılmıştır.

Kredi büyümesi ve kompozisyonunun finansal istikrar ile uyumlu seyretmesi için atılması gereken adımlar detaylı olarak değerlendirilmiştir.

Komite, dengeli ve sürdürülebilir yüksek büyümenin en önemli unsurlarından olan finansal istikrarın korunması için bütüncül bir yaklaşımla çalışmalarını sürdürmektedir.

Özetle, Komite henüz yukarda anılan harcama kısıtlayıcı önlemleri karara bağlayamadı. Kredi kartları ile ilgili düzenlemenin seçim sonrasına sarkması yüksek olasılık, fakat o zaman da iş işten geçmiş olacak.  Yüksek zamları da arkasına alan tüketici yılın ilk üç ayında coşkulu harcama yaparak enflasyon baskılarının TCMB öngörülerinin üstüne çıkmasına neden olabilir.