Trump ekibi cezalandırıcı ticaret adımlarıyla AB’yi hedefe aldı

Ekibinin yeni başlayan ekonomik platform tartışmalarına aşina olan kişilere göre Donald Trump, yeniden göreve gelmesi halinde uzun süredir devam eden şikayetleri gidermek için tasarlanan potansiyel bir dizi cezalandırıcı ticaret önlemi için Avrupa Birliği’ni hedefliyor.

İki taraf, Trump’ın başkan olarak ilk döneminde çelik ve alüminyuma uyguladığı ve Başkan Joe Biden’ın göreve gelmesinin ardından 2021’de kısmen askıya alınan gümrük vergisi artışları konusunda hala anlaşmazlık yaşıyor. Trump’ın bazı danışmanlarıyla yapılan görüşmelere göre, Kasım ayında Trump kazanırsa, AB hiç şüphesiz ticaret konusundaki başlıca hedeflerinden biri olacak.

Müttefikleri, ikinci bir Trump yönetiminde muhtemel bir başlangıç noktasının, AB’nin Çin’e de uygulanacak geniş bir asgari %10 gümrük vergisine dahil edilmesi olacağını söyledi. Müttefikler ayrıca Trump’ın, ABD ticaret yasasının 301. Bölümünü kullanarak, ABD’nin teknoloji şampiyonlarını dolaylı olarak hedef alan Avrupa dijital hizmet vergilerine karşı önlemler alabileceğini de sözlerine ekledi.

Trump destekçileri planlar için çeşitli motivasyonlardan bahsettiler. Bunlar arasında AB’nin Pekin’e uyguladığı vergiler ve Çinli şirketlerin stratejik yatırımlarına getirdiği kısıtlamalar bakımından Çin’e karşı daha agresif bir yaklaşım sergilemekte isteksiz davranmasından duyulan hayal kırıklığı da yer alıyor.

Avrupa’ya karşı alınacak olası önlemler aynı zamanda ABD’nin mal ticaretini elden geçirmeye yönelik daha geniş bir girişimin de önemli bir bileşeni olacak. Ülkenin AB ile uzun süredir devam eden büyük açıkları var. 2023 verileri, üçüncü yıl üst üste 200 milyar doları aşan bir dengesizliğe işaret etme yolunda ilerliyor – Trump’ın danışmanları bunun adil olmayan ticaret uygulamalarının bir örneği olduğunu savunuyor.

Trump’ın gayrı resmi ekonomi danışmanlarından Stephen Moore, “Trump ticareti ve gümrük vergilerini bu ülkelerin ABD’nin çıkarları doğrultusunda hareket etmelerini sağlamak için bir müzakere taktiği olarak kullanıyor – bunu NATO’da gördünüz” dedi. Trump’ın ilk döneminde NATO müttefiklerinden savunma için daha fazla para talep etmesine atıfta bulunuyordu.

Heritage Foundation’da araştırmacı olan Moore, “pek çok şeyin Avrupa’nın ABD ürünlerine karşı gümrük vergilerini düşürme konusunda nasıl davranacağına bağlı olacağını” söyledi. Ortalama bir Avrupa ülkesinin %15 ila %20 arasında katma değer vergisi uyguladığını belirten Moore, “bu da bizi daha başlangıçta ticari açıdan dezavantajlı duruma sokuyor” dedi. Ticaret uzmanları bu tür vergilerin Avrupalı şirketleri, mallarını ulusal satış vergisi olmayan ABD’ye yönlendirmeye teşvik ettiğini söylüyor.

Trump kampanyasından bir yetkiliye göre %10’luk temel gümrük vergisi tamamen bir kısasa kısas önlemi olarak değil, aynı zamanda ABD’nin uzun vadeli küresel üretim pozisyonunu güçlendirmeye yönelik bir politika olarak tasarlandı. Yetkiliye göre bu uygulama, Washington’a yerli üreticilerin ve diğerlerinin vergilerini düşürmek için alan açacak milyarlarca dolarlık geliri teşvik edecek.

Washington merkezli bazı lobicilere göre denizaşırı yetkililer Trump 2.0’a hazırlanıyor ve çılgınca Trump’ın özel planlarını ortaya çıkarmaya çalışıyor.

Trump kampanyasının sözcüsü Steven Cheung, eski başkanın “Amerikan işçilerini savunmak için elindeki her aracı kullanacağını açıkça belirttiğini söyledi. İster otomotiv işçileri, ister çelik işçileri, ister teknoloji işçileri ya da çiftçiler olsun, diğer ülkelerin işlerimizi çalmasına ya da sektörlerimizi yok etmek için hedef almasına göz yummayacaktır.”

Trump’ın görevde olduğu son dönemde AB, Atlantik ötesi ticari ilişkiler için en kötü senaryo olan otomobil ticaret savaşının önüne geçmeyi başarmıştı. Başta Cumhuriyetçiler olmak üzere Washington milletvekilleri ve lobicilerden oluşan Amerikan iş dünyası, bu sonucu engelleyen son savunma hattı olarak görev yaptı.

Farklı Washington

Bu sefer Brüksel o kadar şanslı olmayabilir. Zorluklar arasında Trump’ın Capitol Hill’deki eleştirmenlerinin birçoğu, kilit komiteleri denetleyen ve politikalarını yavaşlatmaya çalışan ılımlı Cumhuriyetçi milletvekilleri gibi gitti.

Trump’ın bu Kasım ayında kazanması halinde yaklaşımını düşünmek için üç yılı var ve muhtemelen hızlı hareket edecek. Trump, %10’luk geniş gümrük vergisi fikrine ek olarak danışmanlarıyla TikTok Inc. şirketinin ABD’ye girişinin yasaklanması ve Çin’de üretilen ya da Çin parçalarıyla üretilip Avrupa ya da Meksika gibi başka ülkelerde monte edilen elektrikli otomobillerin ABD’ye sokulmaması konularını konuştu.

Son Beyaz Saray ziyaretinden bu yana AB de Çin’e karşı bazı tedbirler aldı; geçen yıl Çin’in elektrikli araçlara yönelik devlet desteğine ilişkin bir soruşturma başlatıldı. Yine de Almanya’nın Hamburg liman terminalinin Çinli bir devlet şirketine satışına izin vermesi gibi kararlar ABD ile farklı bakış açılarını ortaya koyuyor.

Transatlantik bağlar Biden’ın göreve gelmesinden bu yana önemli ölçüde iyileşti, ancak yönetimi selefi tarafından atılan tüm ticari adımları geri alamadı. Çelik ve alüminyum ürünleriyle ilgili anlaşmazlığa bir çözüm getirmeyen iki yıllık görüşmelerin ardından, 2023’te iki taraf başkanlık seçimlerinin sonrasına kadar beklemeye karar verdi.

Lighthizer’ın Rolü

Bu anlaşmazlık, AB’nin Harley Davidson motosikletleri ve Kentucky burbonu gibi Amerikan ikonik ürünlerini hedef alan milyarlarca dolarlık misilleme gümrük vergileriyle sonuçlandı.

Trump’ın yönetiminde ABD ticaret temsilcisi olarak tarife artışlarını savunan Robert Lighthizer, ticaret konusunda Trump’a yakın danışmanlık yapmaya devam ediyor. Florida’da Trump’ın Mar-a-Lago tatil köyü yakınlarında yaşıyor ve bu da kış aylarında eski başkana yakın olmasını sağlıyor. Lighthizer yakın çevresine yeniden ABD Ticaret Temsilcisi olarak görev yapmak istemediğini söylese de Trump’ın bazı müttefikleri onun Beyaz Saray’da güçlü bir özel kalem müdürü ya da Hazine bakanı olabileceğini öne sürdü. Lighthizer yorum yapmayı reddetti.

Lighthizer ve Moore’un yanı sıra Trump, Ulusal Ekonomi Konseyi’nin eski direktörü Larry Kudlow, muhafazakar ekonomist Art Laffer ve Trump Beyaz Saray’ında Ekonomik Danışmanlar Konseyi’ni yöneten Kevin Hassett’ten de ticaret ve daha geniş anlamda ekonomi konularında tavsiyeler alıyor. Ayrıca, ekonomi konusundaki düşüncelerine yön veren bir dizi uzun süreli arkadaşı ve işadamıyla da iletişim halinde.

Trump ekibini gümrük vergisi kullanımı konusunda cesaretlendiren bir şey de AB’nin Çin’den ithal edilen elektrikli araçların artışıyla karşı karşıya kalması. Çin’in elektrikli araç üreticileri, Trump’ın ilk döneminden kalma %25’lik bir vergiyle karşı karşıya kaldıkları ABD’de daha az başarılı oldular.

Teknoloji Firmaları

Trump ekibi ayrıca Amerikan şirketlerini, Avrupalıların düzenleme ve dijital vergiler konusunda aşırıya kaçtıklarını düşündükleri durumlardan korumak için de çalışmayı planlıyor.

Trump’ın eski yardımcıları, Google’ın sahibi Alphabet Inc, Meta Platforms Inc, Microsoft Corp, Amazon.com Inc, Apple Inc. ve Netflix Inc. gibi teknoloji devlerinin Trump ve Cumhuriyetçi arkadaşlarına düşman taburlarca çalışanı olsa da, Trump’ın bu şirketleri ABD’de doğup büyüdüklerini düşündüğünü ve dolayısıyla onları korumak istediğini söyledi.

Trump’ın müttefiklerine göre bu, büyük ölçüde ABD’li büyük firmaları hedef alan Avrupa dijital hizmetler vergilerine karşı ABD ticaret yasasının 301. Bölümünü kullanarak karşı tedbirler oluşturmak suretiyle yapılabilir.

“Avrupa Birliği Amerikan şirketlerine zarar vermek için elinden geleni yapıyor. Trump’ın müttefiki ve eski Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich bizim için ayağa kalkmaya oldukça meyilli olurdu” dedi. “Gümrük tarifelerine değer verdiğini biliyorum çünkü bunlar ona pazarlık kozu sağlıyor.”