Fabrizio Casaretto: Altın Fonu

Ülkemizin güzel insanı bazı alışkanlıklarını değiştirmez, ya da çok zor ve uzun uğraşlar sonunda değişime bir miktar onay verebilir… kısaca, kolay bir değişim süreci yaşanmaz.

Bu alışkanlıklar içerisinde altın almak vardır, bildiğimiz ham sarı metal altın. Cumhuriyet tam altın, yarım, çeyrek ve gram gibi farklı gramajlarda. Genel olarak “al at kenara nasılsa kazandırır” algısı ve mantığı yerleşiktir. Ancak Nisan 2023’deki yazımda bunun her zaman iyi bir yatırım olamayacağının örneğini vermiştim.

Kabul ediyorum, finansal bilgisi zayıf olan, matematik ve analitik düşünce yapısı az olan insanların anlaması biraz sıkıntılı olabilir. Ancak konuyu basit ve herkesin anlayabileceği şekilde aktarmaya çalışayım, finansal okur yazarlığın da basit bir dil ile olması taraftarıyım.

Fon nedir?

Bir havuz düşünün. Havuzun içine birçok insan para koyuyor yatırım yapmak için. Herkesin koyduğu miktar farklı olabileceği için her kişiye düşen havuzdaki su oranı farklı oluyor. Bu havuzda biriken paralar havuz kullanım kurallara göre yatırıma yönlendirilir, bunu profesyonel havuz yöneticileri yapar, yatırımcıysa sadece seyreder. Bu havuz bu yatırımlardan para kazanabilir veya kaybedebilir, kazanç veya kayıp havuza para koyanlara aynı oranda yansır. Artık yüzmek istemiyorum denildiği zaman havuzdan o günkü değerle ayrılır çıkarsınız.

Birçok farklı havuzlar var, her bankada veya yatırım kurumunda birkaç adet olabilir. Her insan farklı sıcaklıktaki havuza girmek isteyebilir, bunu havuzun içeriğine bakarak karar verebilir. Kimisi riskli, kimisi orta veya risksiz olabilir, bu tamamıyla yatırımcının risk iştahına göredir.

Altın Fonu nedir?

Bu havuzda en az %80 oranında altın ve altına dayalı sermaye piyasası araçları vardır. Geri kalan kısmıysa riski düşük ve kolay nakde dönüştürülebilir sermaye piyasası araçları ihtiva eder.

Bu fon kuralından anlayacağımız, fonun değeri, inişleri çıkışları fiziki altın fiyatına çok yüksek oranda benzer ve oransal bir seyir izlemektedir. Bunun yanında, dünyada altın fiyatları ABD doları ile işlem görür, bu durumda TL işlem gören fonun değeri USDTRY kuruna da direkt bağlıdır.

Fonların bazı maliyetleri vardır, yıllık yönetim ücreti gibi, bunlar genelde günlük kesilir ve minimal rakamlardır. Fiziki altında ise al-sat arasında %1 civarında bir fark oluşur, bu da yastık altı masrafı olarak kabul edilmelidir.

Hal böyleyken, yastık altında veya kasada fiziki altın tutanlar ile altın fonuna para aktaranların kazançları birbirine korele olmakla birlikte sadece cüzi kabul edilebilir bir fark oluşabilir.

O zaman niçin fiziki altın tutmalı veya tutmamalı?

Metal, parlak sarı, ele geliyor, reel ve gerçek bir emtia olarak fiziken tutmak insanı hoş memnun edebilir. Kimisi takı olarak takıp göstermeyi de sevebilir.

Altını isterseniz evinizdeki kasada tutun, çalınma ihtimali vardır. Bir yerden başka bir yere taşırken kaybolma ve çalınma ihtimali vardır. Satıp nakde dönmek için fiziken uğraş gerektirir, yüksek meblağlarda satın alanda nakit yetmeyebilir. Bir de maalesef sahte altınlar olabilir, içi başka ürünle kaplı külçeler, veya saflığı farklı üretilenler olabilir, gramajında çalma olabilir vs.

Peki ya altın fonu? Ha fiziki altın, ha kâğıt üzerinde altın, yatırım aynı yatırım. Yatırım hesabımızda bulunan altın fonu paylarının çalınma ihtimali yok. Saflığı, gramajı, rengi, yatırımcıyı hiç ilgilendirmez çünkü vadeli piyasalardaki ons altın kalitesiyle işlem yapılmaktadır. Taşımaya gerek olmadan dilediğimiz zaman satışı yapar nakde geçilebilir, başka yatırıma veya harcamaya yönlenme olanağını yaratır.

Fiziki metal olmayıp sadece ekranda dijital bir rakam görmek, elle tutulur bir nesne olmadığı için mi rahatsız ediyor?

Fon fiyatı illa artacak diye bir durum yoktur, nitekim altın fiyatı borsada dalgalanmaktadır. Farklı durumlara göre TL işlem gören fon nasıl etkilenir?

. altın borsada %1 yükseldi, dolar kuru da %1 yükseldi; bu durum %100 altın olan bir fona toplam %2.01 yükseliş olarak yansır

. altın borsada %1 yükseldi, dolar kuru sabit kaldı; fon %1 yükselir

. altın %1 yükseldi, dolar kuru %1 düştü; fon %0,01 düşer

. altın aynı kaldı, dolar kuru %1 yükseldi; fon %1 yükselir

. altın %1 düştü, dolar kuru %1 düştü; fon %1,99 düşer

… ve bunlara benzer farklı senaryolar değerlendirilebilir.

Tabii ki burada kırsal kesimde yaşayan insanları, ki ciddi oranda fiziki altın tutuyor olabilirler, aynı yatırımın dijital şekline davet edip işlem yaptırmak epey zor görünüyor olabilir, ancak şehirde yaşayıp bir miktar finans piyasaları ve araçları bilgisi olan insanlar için zor olmasa gerek.

Bu fiziki ile fon arasındaki tereddüdün arkasında güvensizlik var.

Sanki altını metal olarak sakladığımız zaman güvende mi oluyoruz?

Altın yükselirse peki fon nasıl yükselir? Gibi sorular…

Ya yatırım kurumu batarsa?

Elde gramajlı metalden ekranda oransal dijitale geçiş sancıları…

Yeni teknolojilerden ve finansal araçlardan uzak durmamaya çalışın. Finansal okuryazarlık, piyasaları takip edebilmek ve konuşulan ürünleri anlamak için en önemli varlıktır. Yatırım alışkanlıklarının gelişen finans sektörüne göre değişmesi yatırımcıların kolayına gelecektir.

Fabrizio Casaretto

[email protected]

Yazılarım yatırım tavsiyesi içermez.