Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Profesyoneller yok olursa…’
2 Şubat 2024Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın TÜİK’in açıkladığı verileri analiz ederek ortaya koyduğu çalışma, üzerinde çokça düşünülmesi gereken yanları barındırıyor. Reel sektöre, üretim ekonomisine, planlı ekonomiye inanan herkesin neredeyse her satırı üzerinde uzun uzun düşünmesi gereken tespitler var.
Öncelikle eğitimin getirisinin azalmasından başlayalım. Bu ülkede entelektüel sermayenin ekonomiye küsmesi anlamına gelir. Mühendis olarak mezun olan birinin asgari ücretle iş aramasının dramını yaşarken, mesleki eğitimi katletmiş olmamızın da itirafı niteliğindedir.
Her ile bir üniversite palavrasıyla harcanan yıllarda, hem üniversite mezunlarını, hem mesleki eğitimi katleden bu yaklaşım, ne yazık ki bugün ülkemizin en önemli problemi haline geldi. Bir tarafta vasıflı üniversiteli sıkıntısı, diğer tarafta vasıflı olanı yok pahasına çalıştırma arzusu, bir yanda mesleki eğitimin güdükleştirilmesi, öte tarafta bulunan elemanların da eski sistemle çalıştırılmak istenmesi. Neresinden bakarsanız büyük tutarsız ve fiyasko ile karşı karşıyayız.
İşveren işçi makasının açılması da, halen işletmecilerimizin patronculuktan kurtulup girişimci olamadığının en net kanıtı. Bu haliyle yapılan işlerde süreklilikten verimsizliğe kadar bir dizi sorunun hayatımızda varlığını koruması kaçınılmaz. Eski kafayla yeni ekonomide var olmak isteyenlerin çok kısa süre içinde yok olduklarını göreceksiniz.
Yine önemli bir tespit ücretlinin gelirinin her yıl azalması. Burada TÜİK’in gerçekçi olmayan enflasyon rakamı operasyonunu da ayakta alkışlamamız gerekiyor. Çünkü bu azalış, hem iç piyasada büyük sorunlara neden olacak, hem de sıkışanın iş kurmaya niyetlenmesi sonucunu doğuracaktır.
Peki işletmelerdeki profesyoneller, geçinemeyip iş kurmaya kalkarsa, yani profesyoneller yok olursa ne olur? Öncelikle mevcut işletmelerde artık ne dönüşümden, ne gelişmeden bahsedemeyiz. Her şey bir kişinin aklı kadar kalır.
Ayrılan kişiler ise, istisnaları bir kenara bırakırsak, çok iyi profesyoneller olabilirler. Ama proje odaklı değil de, geçim odaklı işletme kurdukları için sermayelerini kısa sürede yok ederler ve ardından piyasaya fiyat rekabeti başlatarak büyük darbe vururlar.
İşte o gün, patronculuk oynayan, geçmiş yüzyılın işletmelerine değil, gelişmeye açık, nitelikli iş yapmaya çalışan işletmelere zarar vermeye başlarlar. Bir süre sonra kaybolup giderler, ama piyasayı alıştırdıkları fiyat ve vade makası nedeniyle zehirlerini bırakıp da giderler. Günün sonunda büyük bir verimsizlik ortaya çıkar.
Türkiye’nin girişimcilikten anladığı vergi mükellefi olmak. Ne yazık ki teşvikler de bu doğrultuda veriliyor. Oysa bizim daha çok işletmeye değil, iyi işletmelerde girişimci zihniyete sahip profesyonellere ihtiyacımız var.
Bir tarafta büyük bir açgözlülük ve patron olma ısrarı, öte tarafta geçim derdiyle açılan işletmeler de Türk reel sektörünü kemiren hastalık gibi tüm ekosistemi sarar hale geliyor. Memnun musunuz eserinizden?
Tüm Yazarlar
