ABD ile İran’ın Dolar Savaşı… Anlaştılar! Türk Firmalar Mağdur Oldu…

İran ve ABD’in mahkum takası konusunda anlaşmaya vardıkları duyuruldu.

ABD’nin Irak’ta İran’a karşı yaptırımları ve getirdiği finansal kısıtlar, pazardaki nakit akışında sıkışıklık yarattı.

Yetkililerin verdiği bilgiye göre bölge ticareti tıkanma noktasına gelirken, iddialara göre de İran Merkez Bankası Irak pazarına yönelik dinar bastırdı.

Bu hamlesi ile pazardaki doları toplayarak İran’a çekmeye çalışan İran Merkez Bankası’na karşı ABD ise tüm nakit akışını bankalara kanalize etme hamlesi ile yanıt verdi. Bu gelişmeler ise kamu yatırımlarının durma noktasına gelmesine yol açtı.

İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı’na göre, İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Ferzin, başkent Tahran’da yaptığı basın açıklamasında, “Doha yönetiminden Katar’daki İran banka hesaplarının etkinleştirildiğine dair bilgi aldıklarını” aktardı.

Ferzin, ABD ile varılan mahkum takası anlaşması çerçevesinde serbest bırakılan varlıklarının 5 milyar 573 milyon 492 bin euro olarak İran fonlarının Katar’daki banka hesaplarına yatırıldığını belirtti.

Serbest bırakılan varlıkların 6 İran bankasının 2 Katar bankasında açtığı hesaplara aktarıldığını ifade eden Ferzin, Güney Kore’de tutulan 6 milyar doların 10 Ağustos’ta İsveç’teki banka hesaplarına avro olarak transfer edildiğini, bugün ise 5 milyar 573 milyon 492 bin avro olarak Katar’daki hesaplara yatırıldığını söyledi.

İran Merkez Bankası’nın söz konusu parayı “riyali güçlendirme politikası” çerçevesinde kullanacağını kaydeden Ferzin, bekleme süresinde yaşanan paradaki değer kaybı nedeniyle de Seul yönetiminden şikayetçi olduklarını dile getirdi.

Ferzin, söz konusu şikayete ilişkin yargı sürecinin devam ettiğini sözlerine ekledi.

MAHKUM TAKASI ANLAŞMASI

ABD ve İran medyasında yer alan haberlerde, İran’ın Güney Kore’de dondurulmuş 6 milyar dolarının serbest bırakılması karşılığında iki ülkenin tutuklu takası yapacağı bilgisi paylaşılmıştı.

Beyaz Saray, 10 Ağustos’ta, İran’da tutuklu 5 ABD vatandaşının cezaevinden çıkarılıp ev hapsine alındığını doğrulamıştı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Başmüzakereci Ali Bakıri de ABD ile yürütülen tutuklu değişimine ilişkin müzakerelerde yaşanan gelişmelere dikkati çekerek, İran’ın dondurulmuş varlıklarının ve ABD’de tutuklu bulunan çok sayıda İran vatandaşının serbest bırakılacağını kaydetmişti.

İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Ferzin, 12 Ağustos’ta, Güney Kore’de dondurulan varlıklarının blokajının kaldırıldığını açıklamıştı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani de bugün yaptığı açıklamada Güney Kore’de bloke edilen paranın bugün Katar’daki hesaplara aktarılacağını, mahkum takasının da bugün gerçekleşeceğini duyurmuştu.

5 TUTUKLU TAHRAN’DAN AYRILDI

Katar’ın aracılık ettiği bir anlaşma kapsamında serbest bırakılan beş tutuklu ABD vatandaşı uçakla Tahran’dan ayrıldı. BBC’ye konuşan bir yetkili, İran’da cezaevinde tutulan ve anlaşma kapsamında serbest bırakılan 5 kişinin 2 akrabalarıyla birlikte Tahran’dan ayrıldığını bildirdi.

6 MİLYAR DOLAR KATAR HESAPLARINA GÖNDERİLDİ

İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Ferzin, ABD yaptırımları nedeniyle Güney Kore’de bloke edilen İran’a ait 6 milyar doların Katar’daki 8 farklı banka hesabına euro olarak gönderildiğini açıkladı.

İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Ferzin, başkent Tahran’da düzenlediği basın toplantısında ABD yaptırımları nedeniyle Güney Kore’de bloke edilen İran’a ait mal varlıklarının ABD ile mahkum takası anlaşması kapsamında serbest bırakılmasına ilişkin bilgi verdi.

Ferzin, Güney Kore’de tutulan 6 milyar doların 10 Ağustos tarihinde İsveç’teki banka hesaplarına euro olarak transfer edildiğini belirterek, “Bu süre içerisinde 6 İran bankası Katar bankalarında hesap açtı. Bugün ise 5 milyar 573 milyon 492 bin euro Katar’daki hesaplara yatırıldı. Söz konusu miktar merkez bankasının riyali güçlendirme politikası çerçevesinde kullanılacak” şeklinde konuştu.

Ferzin ayrıca, Katar’da açılan 8 farklı banka hesabının etkinleştirildiğine ilişkin Doha yönetiminden bilgi aldıklarını ifade etti.

TÜRK FİRMALAR MAĞDUR EDİLDİ

Ekonomim’den Mehmet Nabi Batuk’un aktardığına göre bu gelişmelerden en çok etkilenen ülkelerin başında ise Türkiye geldi. Ödemelerdeki azalma nedeniyle Türkiye ile Iraklı tedarikçiler arasında sipariş iptalleri artış gösterdi.

Türkiye’nin hem ABD hem de İran düzeyindeki diplomatik girişimlerini sıklaştırması gerektiğini belirten Türkiye Irak Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TISİAD) Başkanı Mehmet Salih Çelik ise Irak’ın desteğini alan Suudi Arabistan’ın Türk firmaların bölgedeki pazar paylarını, konumlarını zorlamaya başladığını söyledi.

Çelik, “ABD ile İran arasındaki gerilim nedeniyle pazardaki nakit akışı durmuş durumda. Pek çok firma bankadaki alacakları için 3 ay bekliyor. Gıda sektörünün dışındaki tüm sektörlerde daralma var. Bölgede yıllardır nice zorluklarla oluşturduğumuz ticari bağlantılar kaos yaratılarak elimizden alınmaya çalışılıyor. TISİAD olarak pazardaki sükûnetin sağlanması için hem Irak hem de Türkiye’deki ilgili bakanlıklarımızla koordineli hareket ediyoruz. Dışişleri ve Ticaret Bakanlarımızın yakın tarihlerde Irak ve İran temaslarının önemli yansımaları oldu. Ancak Irak’ın desteğini alan Suudi Arabistan yeni sınır kapısı açma girişimlerine hız verdi. Bölgedeki kazanımlarımızı bertaraf etmeye dönük hamleler yapıyor. Bu adımlara karşı ortak akıl ve işbirliği çerçevesinde daha güçlü stratejiler geliştirmeliyiz” ifadelerini kullandı.

ABD’NİN ADIMLARI PAZARI SIKIŞTIRIYOR

İMS Logistics Genel Müdürü Mustafa İmrak ise Irak pazarında savaş, pandemi, seçim, bağımsızlık referandumu gibi etkenler nedeniyle oluşan siyasi iktidarsızlığın Türkiye’nin bölgedeki kazanımlarına ciddi darbe indirdiğini söyledi.

Irakla olan ticarette hala 20 milyar dolar ticaret hedefine ulaşılamadığına dikkat çeken İmrak, “Irak eskiden Türkiye’nin ikinci pazarı konumundaydı. Şu anda 5’nci pazar konumuna geriledi.

Bağdat hükümetinin kurulmasında yaşanan sorunlar, bütçelerin dağıtılamaması pek çok noktada devlet yatırımlarının önünü tıkıyor. Bu yatırımlarda önemli misyon üstlenen Türk firmalarının yıllar boyunca oluşturduğu ticari ilişkiler zarar görüyor. Son olarak Amerika’nın son 5 aydır kara parayla mücadele adı altında attığı bankacılık adımları piyasadaki resesyonu daha da artırdı.

Irak pazarında tüm nakit akışı 5-6 ay önceye kadar dövizciler üzerinden sağlanıyordu. Amerika’nın büyük eksikliklerine rağmen nakit akışını bankacılık sistemine kanalize etme adımları nedeniyle ticaret hayatı sekteye uğradı. Çünkü Irak’ta güçlü bir bankacılık sistemi ve altyapısından bahsetmek mümkün değil.

Mevcut bankalar yoğun talebi karşılayamadıkları için tüm ticari işlemlere yetecek nakit akışı sağlanamıyor. Birçok tüccar alacaklarını almak için aylarca sıra beklemek durumunda kalıyor.

Nakit akışındaki yavaşlama nedeniyle Irak ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi daha da azalabilir. İnşaat, enerji, makine sektöründe deyim yerindeyse yaprak kımıldamıyor” diye konuştu.

Para Analiz