İngiltere’nin eski dışişleri bakanı Jack Straw: Kıbrıs’taki çıkmazdan kurtulmak için tek yol iki devletli çözüm

İngiltere’nin eski dışişleri bakanı Jack Straw, Kıbrıs çıkmazından kurtulmak için tek yol kaldığını, birleşik ada müzakerelerinin bir kez daha başarısızlığa uğraması halinde artık uluslararası toplumun kendini iki devletli bir çözüme adaması gerektiğini savundu.

“Kıbrıs’ı asla AB’ye almamalıydık”

2001-2006 yılları arasında, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne (AB) üye kabul edildiği dönemde İngiltere dışişleri bakanı olarak görev yapan Straw, Politico gazetesi için kaleme aldığı ve “Kıbrıs’ı asla AB’ye almamalıydık” başlığını taşıyan yazısında çarpıcı saptama ve önerilerde bulundu.

Straw yazısında, Rumların yönettiği Kıbrıs Cumhuriyeti ile Vladimir Putin liderliğindeki Rusya arasında “sağlıksız” olarak nitelendirdiği yakın siyasi ve ekonomik ilişkileri mercek altına alırken, bunda AB’nin hatalarının etkili olduğuna işaret etti.

Kıbrıslı Rum müzakereciler için “ikiyüzlülük” vurgusu

Kıbrıs’ta 2004 yılında yapılan Annan Planı referandum sürecini anımsatan, Kıbrıslı Türklerin ezici bir çoğunlukla lehte kabul oyu kullanırken, Kıbrıslı Rumların daha da büyük bir farkla aleyhte oy kullandığına işaret eden Straw, “Bu sürece tanıklık eden birçoğumuz Kıbrıslı Rum müzakerecilerin ciddi bir ikiyüzlülük içinde olduğuna inanıyorduk. Geriye dönüp baktığımızda, Kıbrıs’ın AB üyeliğini bu aşamada askıya alabilirdik ve almalıydık da; her iki tarafa da sadece birleşik bir adanın AB’ye katılmasına izin verileceğini açıkça belirtmeliydik” dedi.

“Rumlar açık çeke sahip olduklarına inanıyor”

Kıbrıs’ın AB’ye üye olarak kabul edilmesini, kendinin de taraf olduğu “bir hata” olarak nitelendiren Straw, bunun sonucunda donmuş bir ihtilafın sorumlusu haline gelen AB”nin de Kıbrıslı Rumlar üzerindeki kaldıraç gücünü, yani baskı uygulama imkanını yitirdiğinin altını çizdi.

Jack Straw, Kıbrıslı Rumlar için “Açık bir çeke sahip olduklarına inanıyorlar ki gerçekten ellerinde bu yetki var” görüşünü aktarırken, bunun Rusya ile ilişkilerinde gözlemlenebildiğini, ayrıca bu durumun adada birleşme umudunu da gölgelediğini belirtti.

“Çıkmazdan kurtulmanın tek yolu var”

“Kıbrıslı Rumların çıkarlarına ne kadar uygun olursa olsun, kuzeyle yapılacak herhangi bir barış anlaşmasının mevcut durumdan daha az tatmin edici olacağına inanıyorlar. Birleşmiş Milletler’in (BM) 2004’ten bu yana yürüttüğü müzakereler beni haklı çıkarıyor” değerlendirmesinde bulunan eski bakan, “Bana göre bu çıkmazdan kurtulmanın tek yolu var” diyerek şu öneride bulundu:

“Birleşik bir ada için yeni bir anayasa müzakerelerinin bir kez daha başarısızlığa uğraması halinde uluslararası toplum iki devletli bir çözüme kendini adaması gerekmekte.”

Straw, Çekoslovakya’nın 1993 yılında barışçıl bir şekilde iki devlete bölündüğünü, buna karşın Yugoslavya’nın dağılma sürecinin hiç de barışçıl olmadığını, ancak yeni cumhuriyetlerin çoğunun önünde daha iyi bir gelecek olduğunu aktardı.

İngiliz hükümetine “masaya koy” çağrısı

Kıbrıs’ta Türkiye ve Yunanistan ile birlikte İngiltere’nin de garantör ülke olduğunu anımsatan Jack Straw, artık iki devletli çözümün masaya konması gerektiğini kaydetti.

Straw, İngiltere’nin atması gereken adımları ise şöyle sıraladı:

“Elbette İngiltere Kıbrıs’ta iki devletli bir çözümü tek başına etkileyemez. Ancak yapabileceği ve yapması gereken şey, Kıbrıs üzerindeki büyüyü bozmak, iki devletli çözümü masaya koymak ve diğer ortaklarını bu çatışmayı çözmenin en iyi yolunun bu olduğuna ikna etmeye çalışmaktır.”