Albayrak’ın tereddüt ettiği KKM 2018’de nasıl gündeme geldi?

2021 Aralık ayında devreye alınan Kur Korumalı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesabı (KKM) uygulamasının aslında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda 2018 yılında gündemi geldiği kaydedildi.

AK Parti iktidarı tarafından Türk Lirası’na istikrar kazandırmak ve döviz kurunun enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini hafifletmek amacıyla hayata geçirilen KKM’nin eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde de gündeme geldiği ileri sürüldü.

10haber yazarı Barış Soydan’ın “KKM’nin gizli tarihi” başlıklı yazısına göre 2018 yılının Ağustos ayında Nureddin Nebati’nin Bakan Yardımcısı olduğu dönemde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’a döviz üzerinden ekonominin düzeltilmesi adına sunulan seçeneklerden biri de KKM’nin hayata geçirilmesi.

Soydan yazısında Albayrak’ın adım atmakta tereddüt ettiğini ifade ederken KKM kararının Nureddin Nebati’nin bakanlıktaki ömrünü uzattığını belirterek şu ifadeler yer verdi:

“2018 Ağustos ayında yaşanan kur krizinin hemen ardından dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yakın çevresinden geçmişte Türkiye veya benzer ülkelerde döviz krizlerine yönelik uygulanmış çözümler üzerinde çalışmalarını istemişti.

O dönemde Albayrak’a sunulan seçeneklerden biri KKM’ydi. Ancak getireceği yükler ve uygulamadan çıkışın zorlukları tartışıldıkça Albayrak adım atmakta tereddüt etmişti. O esnada Merkez Bankası’nın yaptığı 625 baz puanlık şok faiz artırımı piyasayı sakinleştirince ekonomi yönetimi rahat bir nefes almış ve KKM uygulaması masadan kalkmıştı. Merkez Bankası Eylül 2018’deki o artırımı yapmasa Türkiye belki de KKM ile 2018 yılında tanışacaktı.”

2020 yılında KKM’nin tekrar gündeme geldiğini sonra yine vazgeçildiğini de kaleme alan Soydan bunun altında da Erdoğan’ın rahatsız olabileceği düşüncesinin hakim olduğunu savundu. O dönemin KKM uygulamasını da değerlendiren Soydan yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:

“O dönem rafa kaldırılan KKM 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir kez daha ekonomi yönetiminin gündemine geldi. O dönemde Merkez Bankası’nın yoğun döviz satışı 2020 Mayıs ayında net rezervi ilk kez eksiye taşımış ve alarm zilleri çalmaya başlamıştı. Doları 6.85 TL’de tutabilmek için yaklaşık 30 milyar dolar daha satılmış ama buna rağmen başarı elde edilememişti. Bunun üzerine Merkez Bankası likidite araçlarıyla örtülü faiz artışına gitmiş ama istediği sonucu alamamıştı.

İşte tam bu dönemde KKM bir kez daha raftan indirilerek enine boyuna tartışıldı. Ama yine uygulamadan vazgeçildi. Bunun nedenine dair muhtelif görüşler var. Bunlardan biri, Bakan Albayrak’ın KKM’nin bütçe etkilerinin zamanla Erdoğan’ı rahatsız edecek boyuta ulaşmasından çekindiği iddiası. Buna göre rezerv satışları sebebiyle Erdoğan’ın yakın takibinde olan Albayrak bir de bütçe açığının tırmanışa geçmesinden çekinmişti. O dönemde borçlanma maliyetlerini düşük göstermek adına yurtiçinde döviz ve altın cinsinden borçlanmanın hızla artmış olmasının KKM uygulamasının uygulanabilirliğini kısıtladığı söylenebilir.”

PARA ANALİZ