Reel Sektör
Yağız Kutay Yazdı: “Turizm ve Dış Açık”
Türkiye’nin dövize ihtiyacı yadsınamaz. Bugünden yarına katma değerli mal ve hizmetleri ihraç etmemiz mevcut politikalarla mümkün değil. Tek çaremiz turizm gelirleri. Peki ne durumdayız?
Türkiye’nin dövize ihtiyacı yadsınamaz. Bugünden yarına katma değerli mal ve hizmetleri ihraç etmemiz mevcut politikalarla mümkün değil. Tek çaremiz turizm gelirleri. Peki ne durumdayız?
2022’de
- %53,4 artışla 46 milyar 907 bin dolar.
- 51 milyon ziyaretçi.
Gecelik ortalama harcama
81 dolar (2021)
89 dolar (2022)
99 dolar (2023)
Dış ticaret açığı
Gecelik harcama reklamlarını arttıramadığımız sürece kendimizi kandırmış oluruz. Çünkü en önemli göstergemiz gelir. Ancak böyle dış ticaret açığımızı (D.T.) aşağı çekebiliriz.
D.T Açığı ilk 7 ayda 73 milyar USD. Sadece Mayıs 2023’te 12,5 milyar dolar. Bu rakam geçtiğimiz aylarda BAE’den kısa vadede gelmesini beklediğimiz miktarın yanına zor yaklaşıyor. Dış açığın temel nedeni ekonominin çok haddinden fazla büyümedir. Bugün temel konumuz dış açığın uzun vadede çözümü turizm. Kısa vadede nasıl çözeceğiz? Yaz aylarında bile cari açık verir olduk, onu ekonomiyi yönetenler bile düşünüyorlardır…
2023 hedefi
- 60 milyon ziyaretçi.
- 56 milyar dolar gelir.
2023 ilk 6 ay performansı
2022 ilk 6 ay geliri: 17,1 milyar dolar
2023 ilk 6 ay geliri: 21.7 milyar dolar (artış %27)
Bakan Ersoy’un Meclis’te bütçe konuşmasından önemli satır başları:
- Pazar geliştirme için yatırımlar yapılıyor.
- Son 5 yılda gastronomi, sağlık başta olmak üzere yatırımlar devam ediyor.
- Dünya’da en fazla tanıtım yapan ülke biziz.
- Michelin rehberi İzmir ve Bodrum’u da dahil edecek.
Bakan aynı zamanda 11 ilde “Kültür Yolu Festivalleri” yapacağını açıkladı. Temel amaç şehirlerin markalaşması. Sadece “deniz-kum-güneş” üçlüsünden çok daha fazlası ülkemiz. Bunu göstermek adına güzel hamle.
Mısır alternatif oldu
TL kazananlar olarak imkân dahilinde değil Türkiye’de eskisi gibi şatafatlı tatil yapmak. Artık yabancı turist de kaçıyor.
Tatil masrafları döviz bazında yaklaşık %50 oranında arttı. Gecelik harcama 3 hanelere yaklaşıyor. Öte yandan Mısır’da 40 dolara tatil imkânı buluyor turist. Rusları örnek alalım. 2023 yazında gelen Rus turist beklenenin altında seyrediyor. Sebeplerine bakalım
- Dolar Ruble’ye karşı değerlendi. Rusların gücü düştü.
- Malumunuz Ukrayna savaşı.
- Başta otel olmak üzere fiyatlardaki %100’ü geçen zamlar.
- Mısır, Maldivler ve Yunanistan gibi yerlerin alternatif olması.
Maddeler böyle gider. Ama Yunanistan’ı niye tercih ediyorlar sorusunu ben sormuştum. Siz de sormadan cevaplayayım. Yunanistan’da da enflasyon var. Ancak oynaklığı Türkiye’yle kıyaslanamaz durumda. Belli ölçüde artıyor fiyatlar.
Kendi evinde kiracı olan milletimin güzel insanları bilmez ama yabancı ev sahipleri turizm sezonuna darbe vuruyor. Hemşericiliğe kurban gidiyoruz. Yerli ve milli emlakçılarımızın tavsiyeleriyle Türkiye’de ev sahibi olan yabancılar konutlarını başka aynı vatandaşı turistlere kiraya veriyor. 10,5 günden 9,9 güne geriledi yabancı turistlerin kalma süreleri. Her sorunda olduğu gibi bu konuda da çözümü kapatarak bulmuş Bakanlığımız: Kanuni düzenleme gelecek!
2023 Turizm sezonu kırılmaları
2023 sezonunu 4 dönemde değerlendiriyorum.
- Ocak 2023-6 Şubat 2023 (Deprem)
Yılbaşından depreme kadar olan süre. Kış sezonunda zaten zayıfız. Buna rağmen kötü bir süreç değildi.
- 6 Şubat- 28 Mayıs (Seçimlerin sonu)
Tatil sezonuna hazırlık süreci seçim sonuna kadar sekteye uğradı bu dönemde. Özellikle erken rezervasyon dönemi büyük darbe yedi. Depremin yaraları ve uzun süren seçim ortamının belirsizliğine rağmen ilk 6 ay sonunda bir önceki yıla oranla %27 artış gerçekleşti.
- 28-Mayıs Kurban Bayramı
Seçim sonrası toparlanma hızlı oldu. İlk çeyrekte kişi bazında %26, gelir başına %36 artış yaşandı bir önceki döneme göre. Bodrum’da Kurban Bayramı öncesi otellerin doluluk oranı %90’ları buluyordu.
- Kurban Bayramı-…
Bayram sonrası beklenenin çok altında bir seyir var. Bodrum otellerinde doluluk temmuz ayında %50’lere kadar geriledi.
Özellikle yabancı turistin beklenen ilgiyi göstermemesi elimizi zayıflattı. Ancak sezon devam ediyor. Süreci takipteyiz.
Sezon hedeflendiği gibi geçmezse n’olur?
Kısa vadede işten çıkarmaların olacağı aşikâr. Turizmden beslenen yan sektörlerin de ciddi gelir kaybı yaşaması bekleniyor. Hatta iflaslar da gelebilir. Uzun vadede neler olacağını kestirmek için nihai rakamlarının açıklandığı sonbahara kadar bekleyeceğiz. Fakat bir turizm ülkesi olmak için önemli mücadele vermeliyiz.
Küresel ısınma
Yıllardır turizmde potansiyele ulaşamadık. Bu durumu uzun soluklu politika üretme ve uygulama konusunda sıkıntı yaşamamıza bağlamamak elde değil. Aslında doğru politikalarla 12 ay boyunca turizme uygun bir çevre yaratmak işten bile değil. Mevsimler değişiyor. Biz insanlar küresel ısınmayla mücadele ediyormuş gibi davranmanın dışında gerçekten yapabileceğimiz bir hususa parmak basmak isterim.
Aşırı sıcaklar T.C. gibi Ekvator’a yakın ve ılıman iklime sahip ülkeleri daha derinden etkiliyor. Resmen eylülün sonuna kadar yazı yaşıyoruz. Sonbahar belki de kasım ortasıyla hissettiriyor kendisini. Bundan sonra tüm turizm planlamaları yeni gerçekliğe paralel yapılmalı. Bu sayede Dünya’da eşi benzeri olmayan bir kampanya ile küresel ısınmayla değişen mevsimlere uygun ve 12 ay tatile uygun doğamızla turizm anlayışına yeni bir soluk getirme olanağımız var. Böylelikle kültürel mirasımızı tüm Dünya’ya gösterirken, en büyük döviz kalemimiz turizm ile cari açığı kapatmaya yaklaşabiliriz. Yukarıdaki satırları okuyanlar der ki; hayaller güzeldir. Haklılar.
Yağız Kutay Işık
