Dünya ticaretinde kırmızı alarm

Ekonomistler dünyanın dört bir yanındaki büyük ekonomilerde resesyon olasılığını ölçerken, bir dizi yeni veri küresel ticaret söz konusu olduğunda bir gerilemenin şimdiden aşikar olduğunu gösteriyor.

Dünyanın en büyük ihracatçısı olan Çin, bu hafta, Covid-19’un Şubat 2020’de ülkeyi kasıp kavurmasından bu yana denizaşırı sevkiyatlarda en büyük daralmayı bildirdi. Küresel ticarette 3 numara olan Almanya, en son aylık verilerde ihracatının 2021’in başından beri yıllık bazda en fazla düştüğünü gördü.

Almanya’yı küresel 2. sıra için geride bırakan ABD’den yapılan ihracat da yıl boyunca Haziran ayına kadar daraldı. Ancak Amerikan ekonomisi, rakiplerinin çoğunda eksik olan bir bileşen sayesinde iyimserlik duygusunun tadını çıkarıyor: güçlü iç talep.

Dirençli iç talep dinamikleri olan bazı ülkeler yatırımcılar nezdinde de öne çıkıyor. Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi olan Endonezya, ham hurma yağı, kömür ve demir gibi ülkenin emtia fiyatlarındaki keskin düşüşün tetiklediği ihracatta görülen keskin düşüşe rağmen geçen çeyrekte büyümenin hızlandığını gördü. Hindistan’ın genişlemesinin, yatırımdaki canlanmanın  ve coşkulu tüketim talebi ortasında güçlenmesi bekleniyor.

Sağlam gelir artışından yararlanan ülkelerdeki hizmet sağlayıcılar için, sert iniş korkuları abartılı görünüyor. Ancak, küresel imalat sanayi stok birikimini eritene kadar, ihracata yönelik ekonomiler dünya büyümesine engel teşkil edecek.

JPMorgan Chase & Co. ekonomistleri Joseph Lupton ve Bruce Kasman, bu hafta müşterilere yazdıkları bir notta son aylarda küresel ekonomide “hem sektörel hem de bölgesel farklılıkların ortaya çıktığını” ifade etii. Sanayi döngüsüne “Avrupa ve Çin’in ihracat yüksek bağımlılığının” öne çıkan olumsuz bir özellik olduğunu söylediler.

Çin’in ihracat gerilemesi, tüketici güveninin depresif seviyelerde olması ve emlak piyasasındaki krizin toparlanmayı engellemesi ile Çin’i özellikle savunmasız bıraktı.

Almanya’nın ihracat zayıflığı, sanayi üretiminin altı ayın en düşük seviyesinde gerilemesine neden oldu ve yıl sonunda beklenen durgunluktan çıkışını daha da zorlaştırdı.

Mal İhracatı  Döngüsü Bozuldu

Lupton ve Kasman, riskin, Avrupa ve Çin’deki zayıflığın “ABD’ye ve dünyanın geri kalanına yayılabilmesi” olduğunu yazdı. İkili, zamanla “mal üretim döngüsünde bir geri dönüş” öngörüyor.

Ama şimdilik, bir sürü çirkin veri var.

• Hindistan’ın mal ihracatı Haziran ayında bir önceki yıla göre %22 düştü.
• Tayvan’ın ihracatı 11 ay boyunca düştü.
• Vietnam, yurt dışı sevkiyatlarında son 14 yılın en uzun düşüşünü yaşıyor.
• Kanada’nın mal ticareti dengesi, düşen ihracat nedeniyle Haziran ayında üst üste ikinci aylık açığını kaydetti.

Jeo-politik ayrışma yeni bir risk

Son verilerde açıkça görülen, ABD Başkanı Joe Biden liderliğindeki Batılı ulusların Çin ve Rusya’ya bağımlılığı azaltma yönündeki girişimleri arasında küresel ticaret akışlarının yeniden şekillenmekte olduğu.

Meksika, ABD’nin 1 numaralı ihracatçısı olarak zirvedeki yerini yeniden ele geçirdi ve Çin’i Kanada’dan sonra üçüncü sıraya taşıdı. Çin’in verileri, ABD’ye yapılan sevkiyatların Temmuz ayında %23,1 düştüğünü gösteriyor. Japonya, Güney Kore, Tayvan, Avrupa Birliği ve Avustralya gibi pazarlara yapılan ihracat çift haneli oranlarda düştü. Ancak Rusya’ya yaptığı sevkiyatlar bu yıl %73 arttı.

Kiel Ticaret Endeksi göstergesine göre, Çin’in Almanya’nın toplam ihracatındaki payı 2020’deki %8’den bu yılın ilk yarısında %6’ya düştü.

Daha genel olarak, Avrupalılar, Çin’in kıtaya elektrikli araç sevkiyatı hızla artarken, Çin ile ticaret akışının giderek daha dengesiz hale gelmesiyle ilgili endişelerini dile getiriyor. Pekin, aradaki farkın AB’nin ihracat kontrollerinin sonucu olduğunu savunuyor.

Dünyanın en büyük nakliyatçılarından biri olan A.P. Moller-Maersk A/S geçen hafta küresel konteyner ticaretinin muhtemelen bu yıl %4’e kadar daralacağını söyledi – bu, önceki %2,5’lik daralma tahmininden bile daha kötü.

Maersk CEO’su Vincent Clerc, “Şu anda faiz artışları ve durgunluk riskinden hareket eden pek çok olumsuz trend var” ve “Çin’deki GSYİH büyümesi ve gelecek yıl Çin’de talebin ne olacağına ilişkin belirsizlik de var” dedi.

Ticaret finansmanında dünyanın önde gelen bankalarından biri olan HSBC Holdings Plc’de ekonomist olan Maitreyi Das, “yüksek faiz oranları ve katılaşan enflasyon, özellikle gelişmiş piyasalarda reel geliri etkiledi  ve mallara olan talebi azalttı” teşhisini koydu.

Dünya ekonomisinde yumuşak iniş beklemek için erken

Oxford Economics ekibi bu hafta dünya ekonomisindeki büyümenin “önümüzdeki birkaç çeyrekte muhtemelen zayıf görüneceği” uyarısında bulundu. Grubun “temel tahmini, gelişmiş ekonomilerdeki büyümenin 2023’ün sonunda veya 2024’ün başlarında negatif bölgeye kayması yönünde.”

Yine de bazı umut işaretleri var. Yarı iletken üretimi sayesinde küresel tedarik zincirlerinin önemli bir parçası olan Tayvan’dan gelen veriler, çip ihracatındaki düşüşün yavaşladığını gösteriyor.

Kaynak:  Hard Landing Is Here for Trade, Roiling World Export Champs