El Nino Gelişen Ülkeleri kasıp kavuracak

Dünya Meteoroloji Örgütü’ne göre dünyanın dört bir yanındaki ülkeler, doğal olarak oluşan ve 2023’ün ikinci yarısında da devam etme olasılığı %90 olan El Nino hava akımının yol açtığı sıcak hava dalgaları ve sellerle mücadele ediyor.

El Nino’nun dünya çapındaki etkisi çok büyük olabilir, ancak gıda ve enerji fiyatlarındaki ve üretimdeki dalgalanmalara daha fazla maruz kalan gelişmekte olan pazarlar (GOP, Ülkeler GOÜ)  için risk daha yüksek.

EN KIRILGAN ÜLKELER

Standard Chartered Bank tarafından tarım sektörün ağırlığı, gıdanın enflasyon sepetlerindeki payı ve bir ülkenin mali kaynakları dikkate alınarak hazırlanan  endekse göre, Hindistan ve Mısır bu yıl El Nino’nun etkisine karşı  en savunmasız ekonomiler arasında yer alıyor.

Gana, Kenya ve Filipinler de listenin üst sıralarında yer alırken, Güney Afrika ve Şili gibi ülkeler – Almanya veya ABD gibi gelişmiş pazar ekonomilerinin çoğu ile birlikte – en az savunmasız ülkeler arasında yer alıyor.

ESG Research başkanı Eugene Klerk, “Bu yıl bir El Nino olayından en fazla risk altında olan ülkelerin, nispeten zayıf ekonomik temellere sahip olan ve 2014-16 El Nino döneminde nispeten zayıf tarımsal üretim yaşayan ülkeler olduğuna inanıyoruz” dedi.

TARIMDA BASKI YOĞUNLAŞIYOR

Yağış veya sıcaklıktaki ani değişiklikler ekinlere zarar verebilir. Afrika ve Güney Asya’da ekonominin ve istihdamın diğer yerlerden daha büyük bir payını oluşturan tarım yüzünde bu bölgeler El Nino’ya karşı  savunmasız.

Capital Economics baş küresel ekonomisti Jennifer McKeown liderliğindeki bir araştırma notuna göre, “İhraç edilebilecek mahsul hacmindeki keskin bir düşüş, bazı ekonomiler için ödemeler dengesinde sıkıntılara neden olabilir.”

Hindistan, önemli bir pirinç çeşidinin ihracatını yasaklayarak dünya pazarlarına olan toplam arzı beşte bir oranında azalttı. Pirincin yaklaşık %90’ı Asya’da üretiliyor ve kuru El Nino havasının tehdidi altında, Filipinler ve Tayland da risk altında. Üretimi düşecek diğer ürünler arasında Fildişi Sahili ve Gana’dan kakao, Hindistan ve Tayland’dan şeker ve Vietnam ve Endonezya’dan kahve yer alıyor.

Bununla birlikte, istisnalar da var – Morgan Stanley’e göre Arjantin, önceki El Nino bölümlerinde rekor bir soya hasadı yaptı.

Bankadan Fernando Sedano bir notta “El Nino, GOÜ’de olumsuz olma eğiliminde, Arjantin muhtemelen El Nino’nun tek net galibi” dedi.

KIRILGAN GIDA ZİNCİRİ

Gıda fiyatları, gelişmekte olan piyasaların TÜFE sepetlerinde daha büyük bir paya sahip – birçok düşük gelirli ekonomide  bu pay %40’a varabiliyor. Bu nedenle El Nino’nun ciddiyeti enflasyonu doğrudan etkileyecek.

Bir Avrupa Merkez Bankası analizi, El Nino sırasındaki bir derecelik sıcaklık artışının tarihsel olarak küresel gıda fiyatlarını bir yıl sonra %6’dan fazla artırdığını gösteriyor.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, Güney Afrika, Orta Amerika ve Karayipler ve Asya’nın bazı bölgeleri, zaten yüksek düzeyde gıda güvensizliği nedeniyle “özel bir endişe kaynağı”.

Schroders’ta kıdemli GOÜ ekonomisti David Rees, güçlü bir El Nino’nun yükselen piyasa gıda enflasyonunu 2024’te tekrar çift haneye itebileceği konusunda uyardı.

HİDRO-ELEKTRİK ÜRETİMİ SORUNLU

Capital Economics’e göre, yağıştaki önemli değişiklikler veya uzun süreli kuraklıklar  hidroelektrik üretimini etkileyerek gaz ve kömür fiyatlarını artırabilir.

Notta, “Çoğunlukla Afrika’da olmak üzere birçok ülke, büyük ölçüde hidroelektrik enerjiye bağımlı durumda” denildi. “Düşük yağış, elektrik üretimini engelleyebilir ve muhtemelen elektrik tayınlamasına yol açabilir.”

Ekonomistler enerji fiyatlarının da gıda enflasyonunun önemli bir itici gücü olduğu konusunda uyardılar.  Ek olarak  yüksek sıcaklıklar klima talebini artırabilir.

ENFLASYON GÖRÜNTÜSÜ BULANIK

Latin Amerika merkez bankaları, Şili ve Brezilya liderliğinde COVID-19’dan sonra artan fiyatlarla mücadele etmek için faiz oranlarını ilk artıranlar arasında yer aldı.

Ancak El Nino’nun tarımsal üretim ve elektrik üretimi üzerindeki etkisi, enflasyonu düşürmeyi zorlaştırabilir ve daha uzun süre daha yüksek oranlara yol açabilir.

BofA’nın Latam yerel pazar stratejisti Antonio Gabriel, “Kolombiya ve Peru en çok etkilenen ülkeler, ardından Şili ve daha az ölçüde Brezilya geliyor” dedi.

BofA, El Nino’nun “bu yıl en azından orta yoğunlukta” olacağını, ancak şiddetli yoğunluğun enflasyonu Kolombiya’da %2,5’e ve Peru’da %1,5’e kadar artırabileceğini tahmin ediyor.

Kaynak:  How El Nino threatens emerging market economies