Dr Yalçınkaya: Özel Sektörün Borcu Azalırken Kamunun Borcu Artmaya Devam Ediyor

Türkiye’nin Kısa Vadeli Borcu

2020 yılı sonunda 138.5 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç stoku 1.8 milyar dolar artarak 140.3 milyar dolara yükseldi.

Söz konusu dönemde borçlu bazında kısa vadeli borç stoku özel sektörde 2.3 milyar dolar azalarak 91.5 milyar dolardan 89.2 milyar dolara gerilerken, kamuda 2.7 milyar dolar artarak 25.6 milyar dolardan 28.4 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasının borcu da 1.4 milyar dolar artarak 22.7 milyar dolar oldu.

Kısa vadeli borç stokunun detaylarına baktığımızda, bankaların borcu 2.5 milyar dolar artarak 60.6 milyar dolara yükselirken, özel sektörün borcu 2.1 milyar dolar azalarak 57.0 milyar dolara geriledi.

Bankaların alt detayında yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler 8.9 milyar dolar ile geçtiğimiz yıl sonuna göre değişim göstermedi. Yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı bir önceki aya göre 0.2 milyar dolar azalarak 19.8 milyar dolara gerilerken, mevduatları 1.3 milyar dolar artarak 14.6 milyar dolara, TL cinsinden mevduatları 1.5 milyar dolar artarak 17.2 milyar dolara yükseldi.

Özel sektörün borcundaki 2.1 milyar dolarlık azalış ise ithalat borçlarının bu dönemde 53.4 milyar dolardan 51.3 milyar dolara gerilemesinden kaynaklandı.

Vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kısa vadeli dış borç stoku 2020 yılı sonuna göre 1.5 milyar dolar artarak 190.3 milyar dolara yükseldi. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde borç 172.3 milyar dolar düzeyindeydi. Söz konusu dönemde kamunun borcu 2.7 milyar dolar artarak 30.5 milyar dolardan 44.7 milyar dolara, Merkez Bankasının borcu 1.4 milyar dolar artarak 22.7 milyar dolara yükselirken, özel sektörün borcu 2.5 milyar dolar azalarak 123.3 milyar dolara geriledi.

Özel Sektörün Kısa Vadeli Borcu

2021 Ocak ayı itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu 0.1 milyar dolar ile sınırlı azalarak 173.8 milyar dolara gerilerken, bunun 164.1 milyar dolar uzun vadeli, 9.8 milyar doları kısa vadeli borçlardan oluşmaktadır.

Bankacılık sektörünün toplam borcu bir önceki aya göre 0.5 milyar dolar artarak 61.6 milyar dolar olurken bunun tamamını uzun vadeli borçlar oluşturdu.

Reel sektörün toplam borcu ise bu dönemde 0.3 milyar dolar azalarak 93.1 milyar dolara gerilerken, bunun uzun vadeli borçlardaki azalıştan kaynaklandığı görülüyor.

Bankacılık dışı finansal kuruluşların toplam borcu geçtiğimiz yıl sonuna göre 0.3 milyar dolar azalarak 9.3 milyar dolara gerilerken, azalış uzun vadeli borçların 9.6 milyar dolardan 9.3 milyar dolara gerilemesinden kaynaklandı.

Özel sektörünün yurt dışından sağladığı kredi borcunun 1 yıla kadar olan vade dağılımına bakıldığında Şubat 2021- Ocak 2022 döneminde ödenecek toplam borç tutarı 43.9 milyar dolar olup, bu tutarın 26.5 milyar doları bankaların, 13.4 milyar doları reel sektörün, 4.0 milyar doları ise bankacılık dışı finansal kurumların borcundan oluşmaktadır.

Rezervler yetersiz

Ocak ayında Türkiye’nin kısa vadeli borç stoku 140.3 milyar dolara, vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kısa vadeli dış borç stoku ise 190.3 milyar dolara yükseldi. Dar tanımlı borcu (banka kredileri, banka mevduatı, diğer krediler, Merkez Bankası ve genel yönetim borçları) ise 98.9 milyar dolar olarak hesaplamaktayız.

2021 Ocak ayı sonu itibarıyla TCMB’nin döviz rezervleri 95.5 milyar dolar düzeyinde olup her iki halde de borcu karşılamaya yetmemektedir. Brüt rezervler vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kısa vadeli dış borç stokunun ise ancak yüzde 50.2’sini karşılamaktadır.

Dr Ali Orhan Yalçınkaya

FÖŞ’den Verilerle Ekonomi: Ses var, Görüntü yok

Kısa vadeli dış borç stokunda artış

QNB Finansbank uyardı: Eşel mobil sisteminde alan daralıyor