Nisan PMI 51.5, imalat sanayi güç kazanıyor

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Nisan 2023 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mart ayında 50,9 olan manşet PMI, nisanda 51,5’e yükselerek üst üste dördüncü ay eşik değer 50,0’nin üzerinde gerçekleşti.

Böylece sektörde Aralık 2021’den bu yana en belirgin iyileşme kaydedildi. Nisan ayında birçok firma, talep koşullarındaki güçlenme sonucu yeni siparişler ve üretimde artış bildirdi. Bazı anket katılımcıları, şubat ayındaki depremin ardından devam eden toparlanma nedeniyle iş yüklerinin arttığını belirtti.

Bunlara ek olarak, toplam yeni işler, yeni ihracat siparişleri ve üretimdeki artışlar mart ayına göre daha hızlı gerçekleşti. Üretimdeki genişleme son 20 ayın en yüksek oranında kaydedildi.

Deprem etkisi sürüyor

Hem yeni siparişlerdeki artış hem de deprem kaynaklı aksamalar, birikmiş işlerin son 14 ayda ilk kez artmasına yol açtı. Nisanda depreme bağlı aksamaların doğrudan gözlendiği başlıca alan tedarik zincirleri oldu ve firmalar ham madde temininde yaşanan zorlukların devam ettiğini bildirdi. Teslimat sürelerinde üst üste dördüncü ay artış görüldü. İmalatçılar iş yüklerindeki artış nedeniyle satın alma faaliyetlerini yaklaşık bir buçuk yıldır ilk kez artırdı. Buna rağmen teslimatlarda ortaya çıkan gecikmeler girdi stoklarının artmasına engel oldu.

EYT istihdamı vurdu

Bazı firmalar ikinci çeyreğe çalışan sayılarını artırarak başladı. Bununla birlikte, erken emeklilik yasasının yürürlüğe girmesinin ardından gerçekleşen işten ayrılmalar, istihdamın hemen hemen yatay seyretmesine yol açtı. Ham madde maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki zayıflığa bağlı olarak girdi fiyatlarındaki keskin artış Nisan ayında da devam etti. Yine de enflasyon oranı, yıl başından bu yana en düşük düzeye geriledi. Bazı firmalar bu gelişmeyi enerji fiyatlarındaki düşüşe bağladı. Benzer şekilde, nihai ürün fiyatlarındaki artış da Ağustos 2022’den bu yana en düşük oranda gerçekleşti.

Andrew Harker’ın  değerlendirmesi

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Türk imalat sektöründeki toparlanma nisan ayında ivme kazandı. Yeni siparişler ve üretimdeki artışların güçlenmesi, satın alma faaliyetlerinin yeniden büyümeye geçmesini sağladı. Firmalar her ne kadar istihdamı artırmaya çalışmış olsalar da emekliye ayrılmalar bunun önünde engel oluşturdu. Şubattaki depremin etkileri, özellikle tedarik zincirleri ve firmaların malzeme temininde yaşadığı zorluklar üzerinden Nisan ayında da devam etti. Buna bağlı olarak birikmiş işler uzun bir azalış döneminin ardından yeniden artmaya başladı.”

Takip edilen 10 sektörün çoğunda enflasyon marta göre hız kaybetti

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI nisan ayı raporuna göre, şubat ayındaki depremin ardından bazı sektörler çok güçlü toparlanma eğilimi gösterirken, bazıları ise yeni sipariş alma ve üretim hacmini artırma konusunda zorluk yaşamaya devam etti. Takip edilen tüm sektörlerde girdi maliyetleri nisanda artmaya devam etmekle birlikte bunların çoğunda enflasyon mart ayına göre hız kaybetti.

Martta olduğu gibi nisanda da üretimin artış gösterdiği sektör sayısı altı oldu. Öte yandan, anket kapsamındaki sektörler belirgin şekilde farklı eğilimler sergiledi. Kara ve deniz taşıtları ile ana metal sanayiinde toparlanma hız kazandı ve üretimde güçlü genişleme kaydedildi. Buna karşılık, başta ağaç ve kağıt ürünleri ile giyim ve deri ürünleri olmak üzere kimi diğer sektörler zorlu faaliyet koşullarıyla karşılaşmaya devam etti.

Üretimdeki tabloya benzer şekilde, yeni siparişler sektörlerin yarısında artış gösterdi. Yeni siparişlerde en güçlü artış ana metallerde, en keskin yavaşlama ise ağaç ve kağıt ürünleri sektöründe kaydedildi.

Nisanda sektörlerin çoğunluğu istihdamını artırırken diğerleri ise erken emeklilik yasasının yürürlüğe girmesinin ardından bazı çalışanların işten ayrılması nedeniyle işgücünü genişletmekte zorlandı. İstihdamdaki en güçlü büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk kategorisinde kaydedildi ve bu sektör çalışan sayısını son 16 ayın en yüksek hızında artırdı. Yeni siparişlerin durağan seyrettiği sektörlerde ise istihdam daha zayıf bir görünüm sergiledi.

Takip edilen 10 sektörün tamamında girdi fiyatları nisan ayında artmaya devam etse de bunların büyük bölümünde enflasyon hız kesti. Girdi maliyetlerindeki en belirgin yükseliş giyim ve deri ürünlerinde yaşanırken, en ılımlı artış ise kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü firmalarında gerçekleşti. Hem yurt içi talepte hem de rekor artış sergileyen yeni ihracat siparişlerinde gözlenen güçlü seyrin fiyatlandırma gücünü desteklemesi sonucu, satış fiyatlarında en hızlı artış kara ve deniz taşıtları sektöründe kaydedildi.

Nihai ürün fiyatlarının düşüş kaydettiği tek sektör, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri oldu. Şubat ayındaki depreme bağlı olarak girdi temininde yaşanan sorunlar, takip edilen sektörlerin yarısında teslimat sürelerinin Nisan ayında da artmasına yol açtı. En belirgin bozulma, iş yükündeki artış nedeniyle girdi talebinin keskin bir şekilde yükseldiği kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti.

Foreks, S&P Global PMI websitesi