Özlem Derici Şengül: Tüketici kredilerinde hızlanma

TL mevduatta 160,8 milyar TL artış…

BDDK haftalık verilerine göre 17 Mart’ta toplam mevduat, bir önceki haftaya göre 160 milyar TL artarak 9.8 tn TL’ye ulaştı. TL mevduat 160,8 milyar TL artarak 5,75tn TL olurken tüzel kişilerin TL mevduatları 74,8 milyar TL, gerçek kişilerin TL mevduatları ise 73,2 milyar TL artış kaydetti. KKM başlangıcından bir önceki hafta olan 17 Aralık’a göre TL mevduattaki değişim, 1.98tn TL’si gerçek kişiler, 1.37 tn TL’si tüzel kişiler olmak üzere 3.87tn TL olarak gerçekleşti. BDDK verilerine göre KKM hesaplarının büyüklüğü önceki haftaya göre 36 milyar TL artışla 1.6tn TL’ye yükseldi.

Döviz mevduatlarında düşüş…

Döviz mevduatları 17 Mart haftasında 0,5 milyar dolar daha azalarak 214 milyar dolar seviyesine düştü. Bu dönemde gerçek kişilerin döviz mevduatları 0,9 milyar dolar yükselirken tüzel kişilerin döviz mevduatları da 1,4 milyar dolar düşüşle 76,9 milyar dolar oldu. 17 Aralık 2021’den bu yana geçen 1 yıl 4 ayda döviz mevduatları gerçek kişilerde 31,8 milyar dolar, tüzel kişilerde 13,7 milyar dolar olmak üzere toplamda 46,1 milyar dolar düşüş gösterdi.

Kamu bankaları tüketici kredilerinde hareketlenme…

17 Mart haftasında ticari krediler 50,7 milyar TL artış, tüketici kredileri ve kredi kartları ise 14,8 milyar TL artış gösterdi. Böylece toplam krediler haftalık bazda 65,5 milyar TL artarak 5,78tn TL olarak gerçekleşti. Yıllık bazda parite etkisinden arındırılmış kredi büyümesi %43,5 olurken, kredi büyümesinin 13 haftalık yıllıklandırılmış hareketli ortalaması %50,7’den %50’ye geriledi. Bu oran kamu bankalarında %71,3 (önceki hafta %75,0) ve özel bankalarda %32,7 (önceki hafta %31,2) olarak gerçekleşti.

Söz konusu haftada tüketici kredilerindeki büyüme, %92,2’dan %91,1’e düşerken ticari kredi büyümesi ise %35,3’den %32,8’e düştü. Kamu bankalarında tüketici kredisi artışı %101,2 olurken ticari kredi artışı hız keserek %67,2’den %61,7’ye geriledi.

Tüketici kredisi faizlerinde artış…

TCMB verilerine göre ağırlıklı ortalama mevduat faizleri haftalık bazda %19.49’dan %19.51’e yükselirken 3 aya kadar olan mevduat faizlerinde düşüş, diğer vadelerde hafif de olsa artış yaşandı. Buna göre 3 aya kadar olan vadeli mevduat faizi %27,8’den %27,6’ya gerilerken 1 yıl ve daha uzun vadeli mevduat faizi %11,2’den %11,6’ya yükseldi.

Kredi faizleri tarafında ise ihtiyaç kredisi faizleri bir haftada 3,9 puan artışla %26,5’ten %30,4’e çıkarken tüketici kredisi 17 Mart itibarıyla TCMB’nin faizleri düşürmek üzere uyguladığı düzenlemeden etkilenmemiş görünüyor.

Hatırlatmak gerekirse TCMB 10 Mart’ta ihtiyaç kredisi faizlerini de ticari kredi faizlerinde olduğu gibi referans faize bağlamış ve referans faiz oranının 1,8 ile 2,0 katı arasında olanlara %20, 2,0 katının üzerinde olanlara %90 menkul kıymet tutma zorunluluğu getirmişti. TCMB’nin daha sonradan aldığı ihtiyaç kredilerinde 70,000TL’nin altı kredilerin menkul kıymet tesisinden muaf tutulması ve de deprem mağduru ile bazı SGK borcu olanlara muafiyet getirilmesi faizlerde düşüşü engellemiş gibi görünüyor.

17 Mart haftasında taşıt kredi faizleri %24,7’den %25,2’ye, konut kredi faizleri ise %16,4’ten %16,5’e yükseldi. Öte yandan ticari kredi faizleri %16,1’den %14,3’e düşüş gösterdi.

Özlem Derici Şengül

Spinn Consulting Founding Partner