Bloomberg:  TCMB bankaları yurt dışına döviz transfer etmemeleri için uyardı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ticari bankaları  dış  muhabirlerine dolar göndermeye karşı  uyardı. Bloomberg’in konuyu bilen fakat isminin saklı tutulmasını isteyen kişilerden aldığı bilgiye göre, TCMB  son hamlesini lirayı korumak için yaptı. Talep, ticari bankaların yurt dışındaki muhabirlerine net 2,3 dolar havale etmesinden sonra geldi.

Her bankanın yurt dışı döviz işlemlerine aracılık etmek için sözleşmeli olarak işbirliği  yaptığı global bankalar var. Bu “muhabir bankalar” (correspondent bank) Türk bankaları için teminat mektubu ve akreditif temini, dış ülkelerde nakit  ödemelerin gerçekleştirmesi gibi konularda hizmet veriyor.

Yılbaşından bu yana sistemden muhabir bankalara  fon  çıkışları mayısta yapılacak seçimler öncesi yoğunlaştı.

Bankaların EFT yapmasını engelleyen herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, Türk otoriteler TCMB’nin döviz likiditesini bollaştırmak için böyle bir adıma başvurduğunu öne sürdüler.

TCMB bir süredir ticari bankaların tüm döviz işlemlerini sıkı gözetim altına aldı. Yakın geçmişte, bankalara iş saatleri dışında döviz alım-satımı yapmamaları uyarısı gitmişti. Bireylerin yurt dışına döviz göndermeleri  resmen yasak olmasa da, bankalara $50 bini aşan EFT talimatını yerine getirmeden önce çok kapsamlı kayıt tutma gereksinimleri getirildi. Sosyal medyaya göre bir çok banka bu kuralları nasıl uygulayacaklarını tam olarak çözemedikleri için bu tür transferleri geri çevirmeye başladı.

Geçen hafta TCMB, yılbaşında getirdiği yurt dışına spot döviz EFT ve havale işlemlerinde bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmedikleri gerekçesiyle bankalara yaklaşık 700 milyon liraya yaklaşan “ek ücret” uygulaması yaptı.

Bloomberg HT’nin edindiği bilgilere göre, ek ücret uygulaması, yurtdışına döviz transferi işlemlerindeki bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmediği gerekçe gösterilerek nedeniyle gerçekleştirildi. Toplam cezanın 700 milyon liraya yakın olduğu ifade edildi.

En büyük “ek ücret” tutarının 240 milyon TL ile Akbank’ta olduğu, Yapı Kredi Bankası’na 150 milyon TL, Garanti Bankası’na 120 milyon TL, Denizbank’a 100 milyon TL, İş Bankası’na ise 50 milyon TL uygulama yapıldığı belirtildi.

Ticari bankaların dış borç geri ödemeleri de döviz kurunda yukarı yönlü baskılara neden oluyor. Bankaların toplam dış borcu 2017 sonundan bu yana neredeyse  50 milyar dolar azaldı. Dış borçlanma maliyetinin artması ve FX krediye talebin gerilemesi ile birlikte bankalar vadesi gelen dış borçları yenilemek yerine kısmi itfa yoluna gittiler. 2022’nin ikinci yarısından bu yana bankaların dış borçlanmalarını yenileme oranı yüzde 92’ye geriledi.  2021’in ortalarında %100’ün üzerinde olan oranın gerilemesi bankaları net dış borç ödeyicisi konumuna getirdi.

Bloomberg Economics, merkez bankasının Türk Lirasını nispeten istikrarlı tutmak için son 12 ayda  108 milyar dolar müdahale yaptığını hesaplıyor.  TCMB’nin kur istikrarını korumak içni yoğun çabalarına karşın TL Gelişmekte Olan Ülkeler arasında hala en kötü ikinci performans gösteren para birimi.

Kaynak: (BN) Turkey Central Bank Warns Lenders Against Sending Dollars Abroad