Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Erimenin cari açık sağlaması…’
12 Ocak 2023Türkiye’nin 12 aylık cari açık rakamı 45 milyar doları aştı. Bir doların bir dolar olmaktan çok daha fazla değer kazandığı günümüz koşullarında bu, çok yüksek bir rakam. Meseleyi sadece enerjiye bağlamak da gerçekçi değil.
Çünkü dış ticaret açığı 110 milyar dolar olan bir ülkenin üretim yapısı zaten yıllardır bu alarmı veriyor. Ayrıca cari açık, enerjiden kaynaklanıyor olsa bile, bizim inşaat yapmak yerine, her bir liramızı bu alana döküp faturadan kurtulmanın yolunu arıyor olmamız gerekmez mi?
Bilhassa yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği meselesinin ne kadar hayati olduğunu anlamamız için AB gibi bir enerji krizi yaşamamız mı gerekiyor? Önümüzdeki fatura, AB’nin enerji krizi kadar büyük bir alarmı vermiyor mu?
Bu iktidar döneminde öyle garip şeylere şahit olduk ki, cari açık azalırken başarı diye, yükselirken de büyüme gerekçesi diye, ama hep başarı olarak satıldı. Oysa bugün geldiğimiz noktada, kaynağı belirsiz 22 milyar doları aşkın para kullanmamıza rağmen, 45 milyar dolarlık bir açık problemi ile karşı karşıyayız.
Bu rakamın sadece bir rakam olmadığını anlatmak için sizleri 2011 yılının sonuna götürmek istiyorum. O süreçte tarihi bir cari açık rakamına ulaşmıştık. 13 Şubat 2012 tarihli AA kaynaklı haber metninde durum şu cümleyle ortaya konuluyordu:
“Türkiye’nin cari işlemler hesabı açığı, 2011 yılında bir önceki yıla kıyasla 30 milyar 446 milyon dolar artarak, 77 milyar 89 milyon dolar oldu.” Sadece dolar bazında baktığınızda bile bugünkü rakamın 32 milyar dolar fazlasından söz ediyoruz.
Fakat kur meselesiyle, yani bunun Türk Lirası bazında bize maliyetiyle konuyu analiz edersek, ne kadar büyük bir yıpranma yaşadığımız da gözler önüne seriliyor. 77 milyar dolar açık verdiğimiz 2011 yılının sonunda dolar / TL kuru 1,86… Yani 77 milyar dolarlık zararın ülke ekonomisine maliyeti 143 milyar 220 milyon TL.
Yıl 2023… Kasım ayı itibariyle 12 aylık cari açık 45 milyar dolar. Peki bunun ekonomiye maliyeti ne? Dolar / TL kurunun 18.77 olduğunu dikkate alırsanız 844 milyar 650 milyon TL.
Bu ne anlama geliyor? Dolar bazında açığımız o günkünden 32 milyar dolar daha az olmasına rağmen, TL bazında bize maliyeti 700 milyar TL daha fazla. Her şey yalan, bu gerçek. Türkiye ekonomisinin 11 yıl sonunda geldiği seviyenin en büyük deşifresi bu.
Şayet para kazanan bir ekonomi olsaydık, zaten kasamız dolar ile taşar, verdiğimiz cari açık maliyeti de bu rakamlara vurmazdı. Ama biz kendimizi o kadar kandırmaya eğilimli bir ülke haline geldik ki, Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırarak 254 milyar dolar dış satım yaptığımız süreçte, bundan 110 milyar dolar fazla ithalat yaptığımızı göz ardı etmeyi daha kolay bir yol olarak buluyoruz.
Sonuç mu? Tekrar hatırlatayım. 2011 yılıyla kıyasladığınızda 32 milyar dolar daha az cari açık vermemize karşılık, 700 milyar TL daha çok para ödeyeceğiz. Başka sorusu olan?
Tüm Yazarlar
