Analiz:  Sanayi üretiminde artış yeniden başlar mı?

Yatırım Finansman ve Info Yatırım kısa notlarla Kasım sanayi üretimini değerlendirdi. Yatırım Finansman’a göre, ekonomi 2022’ye çok zayıf bir kapanışla veda edecek.  Info Yatırım ise 2023 yılında hükümet teşvikleriyle sanayi üretiminin yeniden güç kazanacağını öne sürdü.

Yatırım Finansman raporuna göre, sanayi üretimi, Kasım’da, aylık %1,1 ve yıllık %1,3 daraldı. Konsensüs beklentiler Sanayi Üretiminin yıllık bazda %0,1 artış kaydedeceği yönündeydi.  Ayrıca, arındırılmamış rakamlarla yıllık değişim -%1,2 oldu (Kas.21: +%14,6).

Kasım’da sektörel bazda, tüm sektörlerde düşüş gözlenirken en sert aylık daralma %2,3 ile elektrik, gaz, buhar sektöründe gerçekleşti. Bu, sektörde gözlenen üst üste 4. aylık daralma oldu. İmalat ve madencilik-taşocakçılığı sektörleri aylık bazda sırasıyla %1,0 ve %1,3 daraldı. Bu madencilik-taşocakçılığı sektöründe son 7 ayda gözlenen 6. aylık daralma oldu. Ana sanayi grupları bazında, aylık olarak yalnızca dayanıklı mallarda büyüme görülürken, aramalı, dayanıksız mallar, enerji ve sermaye malları daraldı. Ara malı, sermaye malı ve dayanıksız mallarda son 3 ayın 2’sinde daralma gerçekleşti. Enerji grubunda üst üste 3. aylık daralmanın görüldüğünü de not edelim.

İmalat sektörü aylık %1,0 ve yıllık %0,4 daraldı. İmalat sektörü altında yer alan 24 sektörün 10’unda aylık artış görüldü. Alt sektörler bazında bakıldığında, aylık bazda en yüksek artışlar bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı (+%20,4), temel eczacılık ürünleri imalatı (+%3,2) ile kok ve rafine petrol ürünleri imalatında (+%2,5); en sert düşüşler ise diğer ulaşım araçlarının imalatı (-%23,4, önceki ay %53,2 artmıştı), kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılmasında (-%7,9) ve ana metal imalatında (-%6,5) gerçekleşti. Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatında üst üste 2 aydır gözlenen güçlü artışlar dikkat çekici (aylık bazda Ekim’de %28,0 artış ve Kasım’da %20,4 artış).

Ekonomik büyüme 4Ç22’de zayıf kalabilir

Ekonomik büyüme 4Ç22’de zayıf kalabilir. Bu, ekonomik büyümenin en önemli öncü göstergelerinden olan Sanayi Üretiminin 4Ç22 dönemine ait ikinci verisiydi. Kasım’da, sanayi üretimi yıllık bazda hem arındırılmamış hem de takvim etkisinden arındırılmış seride sırasıyla Haziran 2020 ve Temmuz 2021’den bu yana ilk defa daraldı. Dolayısıyla, Kasım verilerinin, Ekim verilerinin 4Ç22 dönemi için işaret ettiği olumlu görüntüyü sınırladığı söylenebilir. İmalat PMI ve elektrik tüketimi gibi, diğer öncü gösterge ve yüksek frekanslı veriler 3Ç22’nin ardından 4Ç22 dönemine dair de iktisadi faaliyette ivme kaybının sürdüğünü göstermekte. Aralık’ta 48,1 olan İmalat PMI son 10 aydır (Mart-Aralık) daralma bölgesinde kalmayı sürdürmekte. Bu eğilimin ana belirleyicisi hem iç (yüksek enflasyon ortamının alım gücünü aşındırması ve öne çekilen talep etkisinin sönümlenmeye başlaması) hem de dış  (küresel finansal koşulların sıkılaşması, en önemli dış ticaret ortağımız olan Avrupa’daki yavaşlama) talepteki momentum kaybı olarak görülebilir.

Ayrıca, kredi büyümesine yönelik alınan önlemlerin de 4Ç22’de iç talep üzerinde bir miktar aşağı yönlü baskı oluşturacağını düşünüyoruz. 4Ç22 dönemine ait üçüncü ve son sanayi üretimi verisi (Aralık) 10 Şubat’ta açıklanacak.

Info Yatırım: KGF paketi sanayi üretimini teşvik eder

Info Yatırım notunda ise şu görüşlere yer verildi: Sanayi Üretimi, Eylül ayındaki düşüş sonrası Ekim ayında yönünü tekrar yukarı çevirmişti.

Son gelen Kasım verisi yıllık bazda -1,3% ve aylık bazda ise -1,1% ile düşüş yaşarken, Ekim verisi ise 2,5% seviyesinden 3,2% seviyesine revize edildi.

Özellikle 2022 yılında öne çekilen tüketim harcamalarının, büyümeye sağladığı pozitif katkının etkisi azalırken; yeni KGF paketinin ise zamanlama açısından büyümeyi destekleyici olması pozitif.

Sanayi üretim verisinin detayına bakıldığında ise yüksek teknoloji ve dayanıklı tüketim malları haricinde tüm mal gruplarında düşüş yaşanmıştır.

Önümüzdeki süreçte ise büyüme-sanayi üretimi arasındaki ilişkinin ise son ISO imalat PMI verisinin de ima ettiği üzere yukarı yönlü seyretmesi beklenmekte olup, yeni KGF paketi ile sanayi üretimi ve sanayi GSYİH verisinin de yükselmesi ön görülmektedir.