Ekonomistler uyardı:  Dünya ekonomisinde yeni çağ başlıyor

Dünya ekonomisi, faiz oranlarının daha yüksek olacağı, jeopolitik gerilimlerin artacağı ve belirsizliklerin daha belirgin olacağı zorlu bir döneme geçiyor gibi görünüyor, diyor Bloomberg’in “Economists Fret Over Perils Ahead for Global Growth” başlıklı haberi. Habere göre, ekonomistlern geleceğe yönelik kaygıları yükselirken, bir çoğu da tahmin yapmakta yetersiz kaldıklarını itiraf ediyor.

Prestijli Amerikan Ekonomi Derneği’nin (AED) bu yılki New Orleans’taki yıllık toplantısından çıkan mesaj belirsizlik, kırılganlık ve yeni çağ uyarısı oldu. Eski ABD Hazine Bakanı Lawrence Summers, eski Uluslararası Para Fonu baş ekonomisti Kenneth Rogoff ve eski İngiltere Merkez Bankası politika yapıcısı Kristin Forbes dahil olmak üzere ekonominin önde gelen isimleri, dünyayı bekleyen tehlikeler konusunda uyarıda bulundu.

Aşırı düşük faiz oranları ve hızlı Çin büyümesi döneminin geride kaldığına dair bir konsensus var. Yatırımcılar ve politika yapıcılar bunun yerine, yoğunlaşan ABD-Çin rekabetinin ve tehlikeli borç patlamalarının daha sık yaşandığı yeni bir dünyayla yüzleşecekler.

Harvard Üniversitesi profesörü Rogoff, “Pek çok şokun yaşandığı bir çağa adım attık” dedi. “Küresel ekonomi için bir dönüm noktasında olabiliriz.”

Uzun vadeli sorunlara ilişkin uyarılar, yatırımcıların Federal Rezerv’in bir resesyona yol açmadan çok yüksek enflasyonu dizginleme yeteneğinden biraz daha umutlu hale gelmesiyle sert bir çelişki içinde. Hisse senetleri ve Hazine kağıtları, Cuma günü Çalışma Bakanlığı’nın istihdam raporunun maaş artışlarının geçen ay yavaşladığını göstermesinin ardından prim yaptı.  Bu hafta, S&P500  rallisini sürdürürken, Türkiye’nin dahil olduğu Gelişmekte Olan Piyasalar tökezledi. Genelde, global fon yöneticilerinin iyi haberi süratle satın alıp, kötü haberleri olağan olarak geçiştirdiği bir piyasa atmosferindeyiz.

Ekonomistlerden Çelişkili Öneriler

Bu belirsizliği yansıtan  ekonomistler, Fed’e çelişkili tavsiyeler verdiler. Nobel ödüllü Joseph Stiglitz, sıkılaşan kredi koşullarının ekonomiye zarar vereceği; Covid-19 salgını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kaynaklanan arz şoklarının neden olduğu enflasyonu düşürmeye pek yardımcı olmayacağı konusunda uyardı.

IMF baş ekonomisti Pierre-Olivier Gourinchas ise tam tersine, işsizlik artarken bile enflasyonu yenme kararlılığını sürdürmenin Fed ve diğer merkez bankalarının güvenirliği için önemini vurguladı. Ancak görünümün çok belirsiz olduğunu kabul etti.

Bu yıl oylamalara katılmayan Fed guvernörü Bostic, Cuma günü AED toplantısında yaptığı konuşmada, “Daha önce görülmemiş şeyler olduğu için, bu salgın çok benzersiz olduğu için, işlerin zaman içinde nasıl gelişeceğine dair kesin beklentilere sahip olmak zor,” dedi.

Dönemin AED Başkanı Olivier Blanchard, 2019 konferansında uzun bir düşük faiz oranları dönemini savunurken, Rogoff ve Summers’a göre,  yeni faktörler – artan bütçe açıkları, kamu borcu ve iklim değişikliğiyle mücadele için gelecek yatırımlar dahil – faiz oranlarını 2007-09 mali krizinden bu yana hakim olan düşük seviyelerin üzerine çıkaracak.

Harvard Üniversitesi profesörü ve Bloomberg Televizyonu yorumcusu Summers, Cumartesi günü ekonomist arkadaşlarına “Tahminim, seküler durgunluk çağına geri dönmeyeceğiz” dedi.

Bu saptamanın piyasalar ve ekonomi için büyük etkileri olacaktır. Rogoff’a göre çok uzun süre  tarihi olarak düşük seyreden faiz oranları, konut ve hisse senedi fiyatlarının bu kadar yükselmesinin başlıca nedenlerinden biriydi. Sıfır faiz ortamı, ayrıca hükümetin salgınla mücadele için büyük çaplı borçlanmasını da kolaylaştırdı.

Yeni Kırılganlıklar Oluşuyor

Massachusetts Institute of Technology profesörü ve eski BOE politika yapıcısı Forbes, Covid-19’a yönelik politika tepkilerinin “yeni kırılganlıklar ve riskler getirdiğini” söyledi.

Kamu borcundaki büyük artış mali kriz riskini bir kez daha gündeme getirirken, salgınla dibe vuran faiz oranları patlayabilecek varlık balonları doğurdu. Bu tür aşırılıklar, kredi maliyeti fırladığında “er ya da geç” kendini gösterebilir, dedi.

Rogoff, yaklaşan bir başka tektonik kaymanın, Çin’in son yıllarda küresel ekonomiye güç kazandıran uzun vadeli büyümesinde yaşanan keskin yavaşlama olduğunu söyledi.

Ülke ekonomisinin bu yıl Covid Zero kısıtlamalarının sona ermesiyle bir sıçrama yaşaması gerekirken, Rogoff, gayri safi yurtiçi hasılayı artırmak için büyük ölçüde aşırı altyapı harcamalarına ve şişirilmiş bir emlak sektörüne dayanan Çin büyüme modeliyle ilgili daha derin zorlukların altını çizdi. Hesaplamaları, ülkenin GSYİH’sının %60’ından fazlasını oluşturan daha küçük Çin şehirlerindeki konut fiyatlarının şimdiden %20 düştüğünü gösteriyor.

Çin’deki yavaşlamanın, Komünist Parti tarafından yönetilen ülke ile ABD arasındaki bilgisayar çiplerinden Pasifik’teki askeri dengeye kadar her konuda rekabeti hafifletmesi pek olası değil.

Berkeley’deki California Üniversitesi ekonomisti Barry Eichengreen, ABD ile Çin arasında Tayvan konusunda bir çatışmanın, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonrakilerden “birkaç kat daha büyük” ekonomik şokları tetikleyebileceği konusunda uyardı.

Kaynak linki burada