Çetin Ünsalan Yazdı: Enflasyonun haberi var mı?
22 Aralık 2022Dünya enflasyon ortamının bir süre daha devam edeceğine ilişkin tespitlerini ortaya koyuyor; bu konuyla ilgili raporlamalar, açıklamalar yapılıyor. Bu nedenle de Amerika kıtasından Avrupa’ya, Asya’dan Ortadoğu’ya kadar devletler vatandaşının ve küçük işletmelerinin hasarsız süreç atlatması için kamu kaynaklarını seferber ediyorlar ve sürecin faturasını kamuya yönlendiriyorlar.
Üstelik dikkatinizi çekerim bu ülkelerin tamamı gerçek enflasyonlarını açıklıyorlar. Bu alanda fonlamadan faiz hamlesine, reel sektör desteklerinden enerji sübvansiyonuna kadar her türlü enstrüman masada.
Bizde ne var? Neyin var olduğunu saymaya kalkarsak vakitler yetmez ama neyin olmadığı belli. Gerçek bir enflasyon rakamı ve gerçek bir destek. Kurgulanmış, gerçekle ilgisini yitirmiş bir enflasyon rakamı üzerinden konuşuyoruz her şeyi.
Her şeyi derken, mesela asgari ücret oranlarını… Pazarlık şansı bile bulunmayan bir çalışan kesim gerçeği ile karşı karşıyayız. Dünyanın değer görmemekten kaynaklı büyük istifayı konuştuğu süreçte biz daha maaş aşamasını geçemedik.
Sokaktaki fiyatlarla hayal dünyasında yaşamamızı isteyenlerin fiyatları arasındaki uçurum büyüyor. Ama bu sadece bir görüş ayrılığı olsa sıkıntı yok. Üreticinin maliyetini kabul etmezsin. Tüketicinin gelirini arttırmazsın.
Ürün fiyatlarını oluşturan girdileri dikkate almazsın. Maliyet diye haykıran taciri üreticiyi fırsatçılıkla suçlamaktan imtina etmezsin. Kendi değerleme oranını yüzde 123 yaparsın; ama vatandaşın maaşına gerçekliğini yitirmiş açıklanan enflasyonun altında zam teklif edersin.
Zamlı fiyattan maaş vereceklere sübvansiyona girmezsin. Enerji fiyatları düşer pompa fiyatları artar. Elektrikte rekor üretimden söz edersin ama faturaların artışını açıklayamazsın.
Ev kirasına yetişemediğini söyleyen vatandaşı dua ederek ev sahibi olmasını dilemekle karşılarsın. Rafta fırsatçı ararsın, ama kendi açtığın kooperatifte fiyatların bir yılda yüzde 200’lerde arttığını görmezsin.
Sonra da Bakan Nebati bir yerde konuşma yapar ve enflasyonun belini kırdığımızı söyler. Resesyonu geçtim, bir stagflasyona gidilen süreçte, hiçbir maliyeti istatistiklere yansıtmazsan, büyürsün de, enflasyonu da düşürürsün, doları da görece düşük tutarsın.
Peki tüm bunların sonuca etkisi var mı? Ne yazık ki var. Çünkü bu tavır devam ettiği sürece, sorun ortadan kalkmıyor. Kalkmadığı gibi içinde biriktirdiği stresle çok daha büyük bir etkiyle üzerimize gelme riski taşıyor.
Uyuyup uyandık ekonomi düzelmedi. Gözlere baktık ışığı göremedik. Model dedik, modele rastlamadık. Tek yaşadığımız şey gerçeklerle istatistikler arasında açılan makas. Enflasyonun belini kırmışız öyle mi? Peki enflasyonun bundan haberi var mı?
Tüm Yazarlar
