Dünyada faizler hızla artarken TCMB tek haneli faize yürüyor, İngiltere’de ise siyasi kaos!

Küresel mali piyasalarda hareketli seyir dün de korundu. Dünyanın gündeminde İngiltere, Japonya ve Türkiye’de gelişmeler ilk sırada yer aldı. Öncelikle içerden başlayalım. TCMB’nin dün sonuçlanan olağan Ekim ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından beklentilerin bir tık üzerinde 150 baz puan faiz indirimi geldi. Böylelikle, %12 seviyesinde olan politika faizi %10,5 seviyesine geriledi. TCMB, Kasım ayında da 150 baz puan daha indirime gidilip %9 düzeyinde duracağını, karar ardından yayınlanan politika metni ile ilan etti.

Kararın piyasa yansıması ise beklediğimiz üzere olmadı. Daha doğrusu piyasa beklediği habere tepki vermedi. 150 baz puan faiz indirimi ardından TCMB politika faizi ile enflasyon arasındaki makas da yaklaşık (%83,45 – %10,50) 73 baz puanla bir tık daha açılmış oldu. Karar ardından son 14 gündür neredeyse 18,60 seviyesinin hemen altında ‘çakılı defans’ oynayan USDTRY kuru, günü yine benzer seviyelerden tamamlarken, BIST 100 ana endeksi %0,5 artış kaydetti. Tahvil faizlerinde ise, TCMB’nin yeni tebliğine paralel ‘finansal baskılama’ ile menkul kıymet tesis edilmesi gerekliliği nedeniyle 8 yıl vadeli devlet tahvilinin bileşik getirisi %7,89 seviyesinden işlem gördü.

Dün bültenimizde manşet olarak geçtiğimiz haberin mürekkebi daha kurumadan, İngiltere Başbakanı Liz Truss, başbakanlıktan istifa ettiğini açıkladı. Hükümetin vergi ve kamu bütçesi planının tahvil piyasasındaki büyük çalkantının üzerine iptal edilmesinden sonra, maliye bakanının görevden alınmasının üstünden daha bir hafta geçmeden içişleri bakanının da istifa etmişti ve akabinde Parlamentoda vekiller arasındaki tartışma ve itişmelerden sonra Liz Truss’a karşı güvensizlik oyu mektubunun sunulması sonrası Truss’ın koltuğunu korumasını artık mümkün değildi.

Truss 44 gün ile en kısa süre hizmet veren başbakan olarak İngiltere tarihe geçti. Truss, parti başkanlığı seçimlerinin ise önümüzdeki hafta tamamlanacağını duyurdu. Truss’ın koltuğuna Rishi Sunak (Goldman Sachs eski analisti) veya Penny Mordaunt’ı (savunma eski bakanı) oturması bekleniyor. Bu arada zayıf bir ihtimal de olsa, Covid-19 karantinaları sırasında kendisi ve personeli bir dizi parti düzenledikten sonra parlamentoyu yanlış yönlendirip yönlendirmediği konusunda hâlâ soruşturma ile karşı karşıya olan Boris Johnson’ın da adının geçtiğini not etmek gerekiyor.

Brexit sonrasında mütemadiyen siyasi krizlerle boğuşan İngiltere’de ekonominin oldukça sıkıntılı bir süreçten geçtiğini itiraf etmek gerekiyor. Brexit, Covid-19 sonrasında ise Ukrayna savaşının tetiklediği enerji krizi ile işler daha da zorlu bir sürece girmiş oldu. Truss’in maliye politikalarının yarattığı tahvil piyasasındaki deprem ve Sterlin’in dolar karşısında tarihin en düşük seviyesini test etmesi sonrasında gelen istifa haberine piyasa tepkisi ilk başta olumlu olsa da, büyük resimde siyasi ve ekonomik sorunlar tüm çıplaklığı ile masa üzerinde durmaya devam ettiğini itiraf etmek gerekiyor. Yaralı kraliyet aslanı dolar karşısında 1,12 seviyelerinde yön aramaya devam ediyor. 1,1410 seviyesinin üzerinde haftalık kapanış görmeden Sterlin açısından karamsar hava korunmaya devam edecektir.

İngiltere ile birlikte büyük sorunlar yaşayan diğer büyük ekonomi ise Japonya. Doların hem getiri (faiz) avantajı hem de risk off (yani risk iştahında keskin azalma) döneminde güvenli liman olarak rağbet görmesi, YEN için ciddi mânâda sorun olmaya başladı. Doların süper döngüsü yetmezmiş gibi, Ukrayna savaşı ardından çıldıran emtia fiyatlarının da emtia ithalatçısı olan Japon ekonomisini zorladığı âşikar. Japon Yen’i bu sabah ABD Doları karşısında 150 seviyesini de aşarak 32 yılın yeni en zayıf düzeyine geriledi. Yen’in bu derece sert değer kaybı, Japon ekonomisi açısından enflasyonist sorunlar doğuracağı gibi, beraberinde satın alma gücünde aşınmaya da neden olacağını (ithalat maliyeti artıyor) düşünürsek, kırılganlık düzeyinin artması, merkez bankasının ultra kolay politika duruşunu koruma kararlılığına da meydan okuduğunun altını çizmek gerekiyor. Japonya’da bu sabah açıklanan Eylül ayı çekirdek tüketici enflasyonunun sekiz yılın en yüksek seviyesi olan %3 yükseldiğini de yeri gelmişken belirtelim!

ABD borsaları geceyi düşüşle tamamladı. Tahvil faizlerinin 2007 yılından bu yana en yüksek düzeye ulaşırken, ABD’de 2.el konut satışlarının zayıflaması (artan mortgage faizleri) küresel mali piyasaların genelini olumsuz etkiliyor. FED’in politika değişimine en hassas tepkiyi veren 2 yıl vadeli tahvilin getirisi bu sabah %4,61 seviyesine ulaşırken, 10 yıllık gösterge faiz ise %4,25 ile seviyesinde işlem görüyor. Pasifiğin diğer ucunda, Asya hisseleri de Wall Street’i takip ederken, emtia cephesinde karamsar hava azalan risk iştahına paralel korunuyor. Altın ve gümüş geri çekildikleri mevzilerini koruma gayreti içinde sırası ile 1,620 ve 18,50 dolar seviyelerinde lâkin önemli teknik seviyelerin altıda işlem görmeye devam ediyor. Herhangi bir faiz getirisi olmayan kıymetli madenlerde, ABD faizlerinin multi yılların zirvesine yükselmesine paralel riski aşağı yönlü görüyoruz. Altında 1,685 dolar geçilmeden aşağı yönlü çekim gücünün 1,600 dolar seviyesinin diplerine kadar devam etmesi olası görülüyor. Gümüşte ise haftalık kapanışın 18,20 doların altında gerçekleşmesi, aşağı yönlü hareketin ivme kazanmasına neden olabilir.

AB liderleri enerji zirvesi dün akşam uzun saatler süren ama elle tutulur bir sonuç alınamadan sonlandı. AB liderleri, bloğun enerji krizine tepkisine ilişkin bir başka tartışmayı, bugün erken saatlerde maliyetlere tavan koyma seçeneklerini incelemeye devam etme kararı verildi. Avrupa’da gösterge doğalgaz fiyatları, hafta ortası gerilediği 108 Euro/MWh seviyesinden bu sabah 127 Euro’ya yükseldiğini de not etmiş olalım. Mali piyasaların gündeminde bugün içeride tüketici güven endeksi, dışarda ise İngiltere perakende satışları takip edilebilir.

iktisatbank.com