FÖŞ yazdı: Tahvil pazarındaki depremin acı sonuçları

Azrail’le randevu yaklaştı galiba. Çünkü, eskiden omuzumdan hiç ayrılmayan İlham Perileri toz oldu, yerlerini Muzur Şeytanlar aldı. Eskiden, her gece bir İlham Perisi uykuma girer, “Yaz beni yaz beni, yaz beni!” diye beni klavye başına oturuncaya kadar beynimi yeri. Şimdi?  Şimdi, birkaç tane uyuz Şeytancık kafama giriyor, ama “Yaz beni” diye değil, tekme-tokat birbirlerini dövmek için. Göya insan yaşlandıkça daha sabit fikirli olurmuş? Ben insan değilim herhalde, çünkü her geçen gün bildiklerime inancımı yitiriyorum. İşe bu yüzden artık daha az makale yazıyorum. Kafamdaki şüphe bulutu yazmamı engelliyor.

Bu güzel millet Altılı Masa’nın “an meselesi” olan dağılması,  Soylu’nun “her an ilan edilecek istifası“ ile meşgulken, dünyada hakikaten her nesilde bir kez göreceğimiz olaylar cereyan ediyor.  Ulan, Kuzey Akımı 1 ve 2 boru hatlarını kim sabote etti?  Namussuz meretlere erişmek için nükleer denizaltı lazım. Ukrayna da olabilir, Çin de, ABD de, Rusya’da. Ama sonuç belli: Enerji artık Batı ve Doğu arasında cereyan eden IIci Soğuk Savaşın silahı oldu.    Sadece bu konuda makale değil, kitap yazılır.

Hafta içinde  İngiltere Merkez Bankası (BoE) hızla yükselen getirileri frenlemek için DİBS (gilt) pazarına müdahale ederken (alım yaparken), bir kaç saatliğine de olsa ABD 10 yıl vadeli devlet tahvilinin (DİBS)  getirisi %4’ü aştı, sonra 25 baz puan kadar düştü.

Eleştiri veya küçümseme olarak söylemiyorum, ama bu haberler büyük çoğunluğumuzun dikkatinden kaçtı, ya da hayatımızı etkilemediği için omuz silkip sıradaki habere  “swipe ettik”. Ama kazın ayağı hiç de öyle değil.  G10 devlet tahvili pazarının günlük hayatımıza etkisi, enerjiden daha fazla, tahıl fiyatlarından daha fazla. Nükleer savaş kadar değil ama, pazar yerinin ortasına atılan pimi çekilmiş el bombası bırakmak  kıvamında.

BoE niye gilt pazarına müdahale etti?  Çünkü çaylak başbakan Truss’un vergi indirim paketi yatırımcıları paniğe uğrattı, sıcak para hızla İngiltere’den kaçarken, Sterling ve giltler darmadağın oldu. Gilt pazarı tıkanırsa, İngiliz Hazinesi borçlanamaz, şirketler hiç mi hiç borçlanamaz.  Döviz depremi enflasyon ithal eder, proje ve ipotek kredisi bulmak imkansız olur. BoE mecburen devreye girdi ve muhtemelen de uzun süre getirileri makul düzeyde tutmaya çalışacak. Velakin, İngiltere artık dünyanın kralı değil, fon yöneticileri BoE’ı yenecek mali kaynaklara sahip.  BoE ve “piyasa katılımcıları” arasında bilek güreşi ise oynaklığı artırır. Eğer giltler BoE  güdümünden çıkarsa, “mali bulaşma” yaşanır, tüm G10 tahvil pazarından kaçış yaşanabilir.

Bir mesele daha var, swap pazarları vasıtasıyla G10 DİBS spot getirileri birbirlerine bağlı. Yani, Gilt faizleri yükseliyorsa, bu muhakkak Alman Bundları ve ABD  DİBSİ de sarsar. Nitekim de öyle oldu. Gelişmiş Ülke DİBS “korku endeksi” MOVE 2020 pandemi günlerinden bu yana zirvesine vasıl oldu. ABD DİBS pazarında işlemler sığlaştı, bu da getirileri yukarı itiyor.

Şirin bir Muzur Şeytancık gelip burnuma kondu, “Abi, yaz bunu da yaz” diyor. Giltlerde çalkantı sürerse, BoJ  getiri eğrisini kontrol edemez. İtalyan Eurobondları da patlar. Teslim oldum, çaresizim, yazdım..

Tabii, dünya tahvil pazarında tek sorun Bayan Truss değil. Fed guvernörleri her gün sıraya dizilip “2023’te de sizin valdenizi ağlatacağız, sokakta görmeyelim, burnuna yumruğu yapıştıracağız” diye demeçler veriyor. Öte yanda, enflasyonun 2023 yılında gerileyeceği hiç kesin değil. OECD’nin Eylül raporuna göre global enflasyon 2023’de geriler, fakat Fed-AMB hedefinin çok üstünde kalır. Eğer benim savunduğum gibi enerji artık IIci Soğuk Savaşın silahlarından biriyse, kış aylarında dünya bir enerji şoku daha yaşar VE 2023 yılında enflasyon beklendiği kadar yavaşlamaz. Fed-AMB-BoE 2024 yılında da para politikasını oldukça sıkı tutmak zorunda kalır.   Daha da kötü bir şey olur.  Enflasyonla mücadelenin beklenenden uzun süreceği, ya da dünya ekonomisinin deflasyonist ortamdan çıkıp 1970’ler benzeri enflasyonist düzleme oturduğu   algısının yayılması uzun vadeli faizleri de yüksek tutar.  Normalde,  ABD 20 yıl vadeli DİBS’de %4 adil getiri olmalı, ama 10 yıl boyunca ABD TÜFE %3, GSYH büyümesi de %2 olacaksa, o getiri %5’e çıkar.

Eğer ABD 10 yıl vadeli DİBS getirisi  2023 boyunca %4 veya üstünde seyredecekse, SP500’ün ruhuna fatiha. Onun yanına da Türkiye gibi Gelişmekte Olan Ülkelerin naaşlarını defnederler. Hisse senetlerinin dünya ekonomisi üzerinde önemli  etkisi yok. Uzun vadeli faizler bütün dünyanın borçlanma maliyetini belirliyor. Şimdi düşünün, bir yanda sürekli yükselen kısa vadeli dolar faizi Dolar Endeksi’ni yukarı itiyor, bizim gibi düşük kredi notlu ülkelerin dolar kredi yenilemesini  zorlaştırıyor. Öte yanda burnuna kadar dolar borca gömülmüş bir dünyada ekonomik büyüme yavaşlıyor. İşte, mali krizler böyle patlak verir. Bir bakmışınız, kırılgan ülkelerin dış krediye erişimi kesilmiş, Arjantin, Mısır, Pakistan, Bangladeş  arka arkaya temerrüte düşüyor. Güçlü ülkelerde bile en büyük banka ve holdingler dışında şirketler FX tahvillerini yenileyemeyip ödemek zorunda kalıyor.  Sabit sermaye yatırımı yapamıyorlar, teknoloji ithal edemiyorlar, istihdam artıramıyorlar. Fredi’nin Kabusları gibi.

“Bize ne?” derseniz?  Aslında anlattım, ama Nebati Abi anlasın diye TANE TANE  YAZAYIM. Eylül-Haziran 2023 arasında vadesi gelen $50 milyar civarında dış borç var. Üstüne bir de $40 milyar civarında cari açı binecek. TCMB’de harcanabilir FX rezervi en fazla $40 milyar. Size basit bir kaç soru:

• Rusya’dan ne kadar para gelmeli?
• Net hata noksandan ne kadar para gelmeli ki,
• TCMB FX rezervi seçime kadar dayansın?

İkinci soru:

FX rezervleri seçime kadar dayanmazsa ne olur?

1. Sermaye kontrolleri ilan edilir
2. Dolar/TL 21 Aralık’ta olduğu gibi bir gecede %40 filan değer kazanır.
3. Hiç bir bok olmaz, Yeni Ekonomi Modeli sayesinde Şubat’ta cari açık filan kalmayacak.

Pentagon uzaylıların varlığını sonunda kabul etmek zorunda kalmış. Artık gelseler de yeseler bizi. Bitsin bu cehennem azabı diyorum.

FÖŞ

FÖŞ: Putin 3. Dünya Savaşı mı Çıkartacak? Yoksa 3. Büyük Buhranı mı?

FÖŞ yazdı:  Savulun, son 15 yılın en şiddetli ayı pazarı başladı

Basında FÖŞ hakkında çıkan makaleleri okumak için tıklayın