Erol Taşdelen: MERKEZ BANKASI BANKALARIN YÜKSEK ÜCRET VE KOMİSYONLARINA MÜDAHALE ETMELİ
23 Eylül 2022MERKEZ BANKASI 20.08.2022 tarihli Resmi Gazete’nin 31929 sayısında yayınladığı 2022/23 nolu Tebliğ ile banka kredi faiz oranları ile ilgili değişikliğe gitti ve bankalara bu yönde yeni teminat yükümlülükleri getirerek, kredi faiz oranlarına müdahale ederek düşürülmesini sağlamıştı. Bankalar hızlı aksiyon alarak faiz kaybını ücret, komisyon, paket satış ve sigorta ile kapatmaya başladı; yetmedi, kredinin %25-30’unu bloke edilmesi; ihracat taahhüt edilmesi gibi ekstre kredi koşullarını müşterilere dayatmaya başladı.
MERKEZ BANKASI Eylül ayında gösterge faizi %13’den %12’ye indirirken; özellikle Ticari Kredilerde şikayetlere neden olan Ücret ve Komisyonlarda yeni düzenlemeler yapması kimseyi şaşırtmayacak. MERKEZ BANKASI’nın firmalar lehine düzenlemeleri Kredilerdeki Ücret ve Komisyonlardaki keyfi uygulamaları da engelleyerek düşürme beklentisi artırdı. Çünkü Bankaların ücret ve Komisyon ile ilgili düzenlemeleri yapma yetkisi Merkez Bankasında. BDDK bu yöndeki şikayetleri yetki kapsamında olmadığını ileri sürerek adres olarak TCMB’yi gösteriyor.
Bankacılık sektörünün 2021 ilk yedi ayında 88,5 milyar TL Faiz Dışı Gelir elde ederken; 2022 yılı aynı dönemde yüzde 84 artarak 163,2 milyar TL Faiz Dışı Gelir elde etmesi bile bu alanda keyfi ve yüksek gelir uygulamalarını yürürlüğe koyduklarının göstergesi.
MERKEZ BANKASI Eylül Ayı raporlamalarda bankalardan alınan ücret ve komisyonlarının da raporlanmasını talep etmişti. Gelen ilk veriler şikayetleri destekler nitelikte çıkması üzerine yeni standartların belirlenerek bankaların keyfi ücret ve komisyon almalarının önüne geçilmesi amaçlayacak düzenlemeler yapacak gibi.
Bankalar Ticari Kredi kullandırırken Ücret ve Komisyon yanında Toplu Ürün Paketi, Firma Ortaklarına SİGORTA gibi ürünler dayatması da gelen şikayetler arasında artmış durumda. Bazı bankalar ticari kredinin %25-30’luk kısmının bankada blokede; 15-20 gün arasında vadesizde tutulması koşulu ile kredi kullandırmaya gittiği yönünde de şikayetler artmış durumda. Öyle böyle değil kredisine göre 500 bin lira komisyon isteyen bankalar var. Üstelik Kamu ve Katılım Bankaları da bu taleplerden geri kalmıyor. TCMB Bankalardan Ücret ve Komisyon Raporlarını da talep etti ama bankalar tabi ki krediye bağlı PAKET adı altında aldıkları ücret ve Komisyonları veya kredi ile birlikte firma ortaklarına yaptıkları sigorta bilgilerini bu şekilde raporlamayarak TCMB’ye eksik bilgi vermekte. Hiç bir bankanın Nakdi Kredi yanında paket sattım, sigorta da yaptım üstüne bir de %1,10 peşin / flat komisyon aldım diye rapor yapmayacağına iddiaya girerim. Ama Merkez Bankasının bunu dahi yakalayıp raporlayacak uzmanlara sahip olduğunu biliyorum. Örneğin bazı bankaların nerede ise her kredi kullanımda “kredi teklifi yapıyorum” diye müşteriden yılda 3-4 defa sürekli “kredi limit tahsis” ücreti alması tam bir haksız kazanç.
Krediler yanında son zamanlarda Vadesiz hesaplarda vadeli alt limitin keyfi artırılması, ATM’lerden müşteri hesabındaki günlük Nakit para çekim limitlerinin düşürülerek aşımı halinde astronomik ücretler tahsil edilmesi; ATM işlemlerinde keyfi ücret ve komisyonlar alınması; kredi kartlarına zamanında ücret alınmayacak diye bağlanan fatura otomatik ödemelerden ek ücretlerin alınması gibi şikayetler artmıştı. ATM komisyonları ile ilgili şikayetleri BDDK konunun Merkez Bankası konusu olduğu yönünde müşterilere cevaplar göndermesi üzerine gözler MERKEZ BANKASI’nın bu yönde ne gibi düzenlemeler yapacağına çevrildi.
MERKEZ BANKASI 10/2/2020 tarihli ve 31035 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4) ile Kredilerde Ücret ve Komisyonlarda kapsamlı düzenlemeye gitmişti.
Piyasa kredi faiz oranlarının düşmesinden memnun olmakla birlikte, bankaların kredi iştahının kapalı olmasından; kredi limitlerini istediği zaman kullanamadıkları yönünde şikayetler de artmış durumda. Kredilere yeterince ulaşamayan firmalar da küçülmeye giderek faaliyetlerini daraltıyor, özellikle OSB’de faaliyet gösteren Sanayicilerin küçülmeye gitmesinde, elektrik tüketimi düştüğü gibi Eylül ayında işçi çıkarmalar da başladı.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com
ANALİZ: Tüketici güven endekslerinde Eylül bereketi
Tüm Yazarlar
