Şanghay İşbirliği Örgütü: Savunma ve güvenlik alanında işbirliği kararı- Erdoğan’dan “hazırız” mesajı

Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi’nin ortak deklarasyonu yayınlandı. Deklarasyon metninde, örgütün varlığının diğer ülkelere ve uluslararası kuruluşların aleyhine olmadığına işaret edildi. Metinde, “ŞİÖ, diğer ülkelere ve uluslararası kuruluşlara yönelik değil; BM tüzüğü, ŞİÖ tüzüğü ve uluslararası hukukun amaç ve ilkelerine uygun olarak karşılıklı çıkar ve bölgesel ve küresel sorunların çözümüne yönelik yaklaşımların ortak noktasıdır” ifadelerine yer verildi.

Erdoğan: Her alanda iş birliğine hazırız

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, “Doğu ile batı arasındaki köprü konumumuz emsalsiz imkanlar sunuyor. Güvenlikten ekonomiye, enerjiden ulaşıma, tarımdan turizme her alanda iş birliğine hazırız.” dedi.

Türkiye’nin “en batıdaki Asyalı, en doğudaki Avrupalı olarak müstesna bir konuma sahip olduğunu” ifade eden Erdoğan, Asya ile binlerce yıla dayanan beşeri, kültürel ve siyasi bağları bulunduğunu söyledi. “2019 yılında ilan ettiğimiz Yeniden Asya Girişimimizle ata yurdumuz Asya ile ilişkilerimizi her alanda güçlendirmeye çalışıyoruz” diyen Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü:

“Orta Koridor adını verdiğimiz girişimin Kafkaslar, Orta Asya ve Çin Halk Cumhuriyeti hattında mühim bir arter görevi gördüğü bölgemizde ve ötesinde refahın ve istikrarın tesisinde büyük rol oynadığı aşikardır. Türkiye son 20 yılda gerçekleştirdiği devasa ulaşım ve altyapı yatırımlarıyla bu alanda çok önemli bir başarıya imza atmıştır. Ülkemizin doğu ile batı arasındaki köprü konumu bizlere emsalsiz imkanlar sunmaktadır. Bu anlayışla güvenlikten ekonomiye, enerjiden ulaşıma, tarımdan turizme kadar her alanda iş birliğine hazırız. ŞİÖ içinde devam eden siyasi ve ekonomik süreçlere de katkı sağlamaya devam edeceğiz. Teşkilat üyesi ülkelerin ekonomik ve insani kalkınmalarından temel hak ve hürriyetlerin geliştirilmesine kadar her konudaki çabalarını yakından takip etmeyi ve iş birliği yapmayı sürdüreceğiz.”

Erdoğan, “Dünya 5’ten büyüktür” diyerek İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan düzenin krizleri çözme kabiliyetini yitirdiğine dikkati çektiklerini ifade etti.

Küresel sistemin reform ihtiyacını vurgularken bir yandan daha adil, temsil kabiliyeti yüksek, kapsayıcı ve etkin bir düzenin tesisi için çalıştıklarını belirten Erdoğan, “Bunu yaparken bölgemizde ve ötesinde barış, güvenlik, istikrar ve refahın hakim kılınması için her türlü çabayı sergiliyoruz. Amacımız insanı ve insani değerleri merkeze alan girişimci bir diplomasi anlayışıyla bölgemizde ve ötesinde bir barış kuşağı tesis etmektir. Bu kapsamda Ukrayna’daki çatışmaların diplomasi yoluyla bir an evvel sona erdirilmesi için yoğun gayret gösteriyoruz. Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden sevkiyat noktasında Birleşmiş Milletler ve taraflarla verimli bir iş birliği yürütüyoruz. Tahılın, Afrika’daki kardeşlerimiz başta olmak üzere özellikle en çok ihtiyaç duyanlara ulaştırılması noktasında da samimi çaba harcıyoruz.” dedi.

SAVUNMA VE GÜVENLİK ALANINDA İŞBİRLİĞİ GELİŞTİRİLECEK

Sputnik’in aktardığına göre SİÖ ayrıca, “Üye ülkeler, terörizm ve aşırıcılıkla mücadele bahanesiyle ülkelerin iç işlerine müdahalenin ve terörist, aşırılıkçı ve radikal grupları menfaat uğruna kullanmanın kabul edilemez olduğunu not eder” denildi. Üye ülkelerin her türlü terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılığın tezahürünün oluşturduğu güvenlik tehdidi konusunda derin endişelerini dile getirdiği vurgulanan metinde, dünya çapındaki terör eylemleri şiddetle kınandı. Deklarasyonda, “2022-2024 ŞİÖ Üye Devletleri Terörizm, Ayrılıkçılık ve Aşırılıkla Mücadelede İşbirliği Programı’nın tutarlı bir şekilde uygulanmasının önemini vurgulandı” diye kaydedildi.

Öte yandan metinde, üye ülkelerin savunma ve güvenlik alanında işbirliğinin daha da geliştirilmesinde mutabık kaldığına işaret edildi.

İRAN NÜKLEER ANLAŞMASI

Üyelerin İran’ın nükleer programına ilişkin Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (KOEP) sürdürülebilir bir şekilde uygulanmasının önemli olduğunu düşündüğüne dikkat çekilen metinde, “BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararı uyarınca, tüm tarafları anlaşmanın kapsamlı ve etkin bir şekilde uygulanması konusunda yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmeye çağırıyoruz” değerlendirmesi yapıldı. Küresel ölçekli füze savunma sistemlerinin oluşturulmasının uluslararası güvenlik ve istikrara olumsuz etki ettiğine bir kez daha vurgu yapılan metinde, başka ülkelerin güvenliği pahasına kendi güvenliğini güçlendirmeye yönelik girişimlerin kabul edilemez olduğu belirtildi.

Bununla birlikte üye ülkelerin, bilişim sektörünün askerileştirilmesine şiddetle karşı çıktığı ifade edilen metinde, “Bu alandaki evrensel kuralların, ilkelerin ve ülkelerin sorumlu davranış normlarının geliştirilmesini destekliyor, ayrıca BM himayesinde, bilişim teknolojilerinin suç amaçlı kullanımıyla mücadeleye ilişkin kapsamlı bir uluslararası sözleşmenin geliştirilmeye başlamasını memnuniyetle karşılıyoruz” ifadeleri kullanıldı.

KİMYASAL SİLAH KULLANIMINA KARŞI ÇAĞRI

Metinde ayrıca kimyasal silah kullanımı ve stoklanmasına karşı çağrı yapılarak, “Üye ülkeler, kimyasal silahların üretimini, stoklanmasını ve kullanımını yasaklayan Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nin (CWC) silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını önleme alanında etkili bir araç olarak tam olarak uygulanması çağrısında bulunuyor ve bildirilen tüm kimyasal silah stoklarının erken zamanda imha edilmesinin önemini vurguluyor” denildi.

Geçen yıl Taliban’ın kontrolüne geçen Afganistan’da kapsayıcı bir hükümet kurmanın önemli olduğuna dikkat çekilen metinde, “Üye ülkeler Afganistan’da Afgan toplumunun tüm etnik, dini ve siyasi gruplarının temsilcilerinin katılımıyla kapsayıcı bir hükümet kurulmasının önemli olduğunu düşünüyor” yorumu yapıldı. Metinde ŞİÖ’nün, Afganistan’ın terör, savaş ve uyuşturucudan arınmış, bağımsız, tarafsız, birleşik, demokratik ve barışçıl bir devlet olarak kurulmasını savunduğu belirtildi.

Uluslararası ticaret gündemini tartışma ve çok taraflı ticaret sisteminin kurallarını garanti altına almada kilit rol üstlenen Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) daha etkili olması gerektiğine işaret edilen metinde, ayrıca DTÖ bünyesinde reforma gidilmesi çağrısı yapıldı. Bunun yanı sıra metinde, ŞİÖ ülkelerinin kendi yasalarına uygun olarak ve fikir birliği temelinde, üye ülkelerin topraklarında faaliyetleri yasaklanan terörist, ayrılıkçı ve aşırılık yanlısı örgütlere dair tek bir liste oluşturulmasına yönelik ortak ilkeler ve yaklaşımlar geliştirmeye çalışacakları kaydedildi.

Duvar