IMF: Kararan Ekonomik Görünüm- Zor bir 2022’yi daha zor bir 2023 bekliyor

G20 bakanları ve merkez bankası başkanları bu hafta Bali’de toplanırken, önemli ölçüde kararmış küresel bir ekonomik görünümle karşı karşıyalar.

G20 en son Nisan ayında toplandığında, IMF küresel büyüme tahminini bu yıl ve gelecek yıl için yüzde 3,6’ya düşürmüştü ve potansiyel aşağı yönlü riskler göz önüne alındığında bunun daha da kötüleşebileceği konusunda uyardık. O zamandan beri, bu risklerin birçoğu gerçekleşti ve dünyanın karşı karşıya olduğu çoklu krizler yoğunlaştı.

Ukrayna’daki savaşın insanlık trajedisi daha da kötüleşti. Bu nedenle, özellikle büyümeyi yavaşlatan ve yüz milyonlarca insanı etkileyen bir yaşam maliyeti krizini şiddetlendiren emtia fiyatı şokları ve özellikle de ailelerini beslemeyi yeterli geliri olmayan yoksul insanlar yoluyla ekonomik etkisi olmakta. Durum şimdilerde sadece daha da kötüye gidiyor.

Enflasyon beklenenden daha yüksek ve bu yükseklik artık gıda ve enerji fiyatlarının ötesine geçti. Bu, büyük merkez bankalarının daha fazla parasal sıkılaştırma ilan etmesine neden oldu. Daha sert parasal sıkılaştırmaysa gerekli olmakla birlikte büyüme üzerinde önemli yük olacak. Özellikle Çin’de pandemi ile ilgili devam eden aksaklıklar ve küresel tedarik zincirlerinde yenilenen darboğazlar ekonomik aktiviteyi yavaşlatıyor.

Sonuç olarak, son göstergeler zayıf bir ikinci çeyreğe işaret ediyor. Bu ayın ilerleyen günlerinde Dünya Ekonomik Görünüm güncellememizde hem 2022 hem de 2023 için küresel büyümede daha fazla düşüş öngöreceğiz.

Gerçekten de, görünüm son derece belirsiz. Avrupa’ya doğal gaz arzındaki daha fazla bozulmanın birçok ekonomiyi nasıl durgunluğa sürükleyebileceğini ve küresel bir enerji krizini tetikleyebileceğini düşünün. Bu, zaten zor olan bir durumu daha da kötüleştirebilecek faktörlerden sadece bir tanesi.

Zor bir 2022’yi muhtemelen daha da zor bir 2023 izleyecek; resesyon riski artacak.

Bu nedenle kararlı bir eyleme ve G20’nin önderlik ettiği güçlü uluslararası iş birliğine ihtiyacımız var. G20’ye sunduğumuz yeni rapor, ülkelerin bu sıkıntı denizinde gezinmek için kullanabilecekleri politikaları özetliyor. Üç önceliğin altını çizeyim.

İlk olarak, ülkeler yüksek enflasyonu düşürmek için ellerinden gelen her şeyi yapmalı.

Neden? Çünkü sürekli yüksek enflasyon, toparlanmayı batırabilir ve özellikle savunmasız olanlar için yaşam standartlarına daha fazla zarar verebilir. Enflasyon zaten birçok ülkede on yılın en yüksek seviyelerine ulaştı ve hem manşet hem de çekirdek enflasyon artmaya devam ediyor.

Bu, giderek daha senkronize hale gelen bir parasal sıkılaştırma döngüsünü tetikledi: 75 merkez bankası- veya izlediğimiz merkez bankalarının yaklaşık dörtte üçü – Temmuz 2021’den bu yana faiz oranlarını artırdı. Ve ortalama olarak, bunu 3,8 kez yaptılar. Politika faizlerinin daha erken kaldırıldığı gelişmekte olan ekonomiler için, ortalama toplam faiz artışı 3 puan oldu – gelişmiş ekonomiler için yapılan yüzde 1,7 puanın neredeyse iki katı.

Çoğu merkez bankasının para politikasını kararlı bir şekilde sıkılaştırmaya devam etmesi gerekecek. Bu, özellikle enflasyon beklentilerinin bozulmaya başladığı yerlerde acil. Harekete geçilmezse, bu ülkelere daha güçlü bir parasal sıkılaştırma gerektirecek, büyümeye ve istihdama daha da fazla zarar verecek yıkıcı bir ücret-fiyat sarmalıyla karşı karşıya kalabilirler.

Şimdi hareket etmek, daha sonra hareket etmekten daha az acı verecektir.

Aynı derecede önemli olan, bu politika eylemlerinin açık bir şekilde iletilmesi. Bu, aşağı yönlü riskler bol olduğu için politika güvenilirliğini korumakla ilgili. Örneğin, devam eden enflasyon sürprizleri, piyasanın fiyatlandırdığının ötesinde daha keskin bir parasal sıkılaştırma gerektirecek ve potansiyel olarak risk varlıklarında ve ülke tahvil piyasalarında daha fazla oynaklığa ve satışa neden olacak. Bu da, gelişmekte olan ekonomilerden daha fazla sermaye çıkışına neden olabilir.

ABD dolarının değer kazanması, gelişmekte olan piyasalardan portföy çıkışlarıyla çakıştı: Haziran ayında üst üste dördüncü ay çıkış yaşadılar, bu da yedi yıl içinde en uzun süren çıkışlar. Bu, savunmasız ülkeler üzerinde ek baskı oluşturuyor.

Dış şokların tek başına esnek döviz kurları tarafından emilemeyecek kadar yıkıcı olduğu durumlarda, politika yapıcılar harekete geçmeye hazır olmalı. Örneğin: beklentileri sabitlemeye yardımcı olmak için bir kriz senaryosunda döviz müdahaleleri veya sermaye akışı yönetimi önlemleri yoluyla. Buna ek olarak, borç seviyelerinin yüksek olduğu yerlerde döviz borçlanmasına olan bağımlılığı önleyici olarak azaltmalılar. Ülkelerin bu gibi durumlarda tepki vermelerine yardımcı olmak için IMF’nin bu konudaki kurumsal görüşünü yakın zamanda güncelledik.

Fon, üyelerimize başka şekillerde de hizmet vermek için adım atıyor. Bu, rezerv varlıklarının yönetimi konusunda tavsiyelerde bulunmayı ve merkez bankası iletişimini güçlendirmek için teknik yardım sağlamayı içerir.

Amaç, herkesi bu sıkılaştırma döngüsünün diğer tarafına güvenli bir şekilde götürmek olmalı.

İkincisi, maliye politikası, merkez bankasının enflasyonu düşürme çabalarına yardımcı olmalı ve engellememeli.

Yüksek borç seviyeleriyle karşı karşıya kalan ülkelerin de maliye politikalarını sıkılaştırmaları gerekecek. Bu, giderek daha pahalı hale gelen borçlanma yükünü azaltmaya yardımcı olacak ve aynı zamanda enflasyonu evcilleştirmek için parasal çabaları tamamlayacak

Pandemiden toparlanmanın daha gelişmiş olduğu ülkelerde, olağanüstü mali destekten uzaklaşmak, talebin azaltılmasına ve böylece fiyat baskılarının azaltılmasına yardımcı olacak.

Ama bu hikâyenin sadece bir kısmı. Çünkü bazı insanlar daha az değil, daha fazla desteğe ihtiyaç duyacak.

Bu, özellikle yüksek enerji veya gıda fiyatlarından kaynaklanan yenilenmiş şoklarla karşı karşıya kalan savunmasız hanehalklarını desteklemek için hedefli ve geçici önlemler gerektirir. Burada, doğrudan nakit transferlerinin, tipik olarak yaşam maliyetini bir şekilde azaltamayan çarpık sübvansiyonlar veya fiyat kontrolleri yerine etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Orta vadede, yapısal reformlar da büyümeyi desteklemek için çok önemli: insanların, özellikle de kadınların işgücüne katılmasına yardımcı olan işgücü piyasası politikalarını düşünün.

Yeni önlemler bütçeden bağımsız olmalı – yeni borçlara maruz kalmadan ve para politikasına karşı çalışmaktan kaçınmak için başka yerlerde yeni gelirler veya harcama azaltımları yoluyla finanse edilmeli. Bu yeni rekor borçluluk dönemi ve yüksek faiz oranları tüm bunları iki kat daha önemli kılıyor.

Borcun azaltılması acil bir gereklilik – özellikle de küresel finansal koşulların sıkılaşmasına karşı daha savunmasız olan ve borçlanma maliyetlerinin arttığı döviz (FX) cinsinden yükümlülüklere sahip gelişmekte olan ve gelişmekte olan ekonomilerde.

Zaten, ülke döviz tahvil getirileri gelişmekte olan ekonomilerin yaklaşık üçte birinde yüzde 10’dan fazla bir orana ulaştı ki bu da küresel finansal krizden sonra en son görülen en yüksek seviyelere yakın. Asya’da olduğu gibi iç borçlanmaya daha fazla bağımlı olan gelişmekte olan ekonomiler daha yalıtılmış durumda. Ancak enflasyon baskılarının genişlemesi ve buna eşlik eden iç para politikasını daha hızlı sıkılaştırma ihtiyacı hesaplamayı değiştirebilir.

Durum, gelişmekte olan piyasa ülkelerinin yüzde 30’u ve düşük gelirli ülkelerin yüzde 60’ı da dahil olmak üzere borç sıkıntısı içindeki veya yakınındaki ekonomiler için giderek daha vahim.

Yine, Fon üyeleri için burada – özel analizler, tavsiyeler ve kriz zamanlarında ülkeleri desteklemek için daha çevik bir borç verme çerçevesi sunmakta. Buna acil durum finansmanı, artan erişim limitleri, yeni likidite ve kredi limitleri ve geçen yılki 650 milyar dolarlık tarihi SDR tahsisi dahil.

Bu çabaların ötesinde, G20’nin borç yönetimi için Ortak Çerçevesini iyileştirmek ve uygulamak için ilgili herkesin kararlı eylemine acilen ihtiyaç var. Hem egemen hem de özel olan büyük borç verenlerin adım atması ve rollerini oynaması gerekiyor. Zaman bizim tarafımızda değil. Çad, Etiyopya ve Zambiya’nın alacaklı komitelerinin bu ayki toplantılarında mümkün olduğunca fazla ilerleme kaydetmesi kritik önem taşıyor.

Üçüncüsü, G20’nin önderlik ettiği küresel işbirliği için yeni bir itici güce olan ihtiyacımız.

Potansiyel krizlerden kaçınmak, büyümeyi ve üretkenliği artırmak için acilen daha koordineli uluslararası eylemlere ihtiyaç var. Önemli olan, vergilendirme ve ticaretten pandemiye hazırlık ve iklim değişikliğine kadar çeşitli alanlarda son zamanlarda kaydedilen ilerlemeyi temel almak. G20’nin pandemi önleme ve hazırlık için 1,1 milyar dolarlık yeni fonu, Dünya Ticaret Örgütü’ndeki son başarılar gibi nelerin mümkün olduğunu gösteriyor.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı bana göre, hepsinden daha acil olanı, dünyanın en yoksul ülkelerinde 71 milyon insanı daha aşırı yoksulluğa iten yaşam maliyeti krizini hafifletmek için harekete geçmek. Gıda ve enerji arzı konusundaki endişeler arttıkça, sosyal istikrarsızlık riskleri de artmakta.

Daha fazla açlık, yetersiz beslenme ve göçü önlemek için, dünyanın daha zengin ülkeleri, özellikle Dünya Gıda Programı aracılığıyla, yeni ikili ve çok taraflı finansman da dahil olmak üzere, ihtiyacı olanlara acil destek sağlamalı.

Acil bir adım olarak, ülkeler gıda ihracatına son zamanlarda getirilen kısıtlamaları tersine çevirmeli. Neden? Çünkü bu tür kısıtlamalar yurt içi fiyatların istikrara kavuşturulmasında hem zararlı hem de etkisiz. Tedarik zincirlerini güçlendirmek ve savunmasız ülkelerin gıda üretimini iklim değişikliğiyle başa çıkmak için uyarlamalarına yardımcı olmak için daha fazla önlem alınması gerekmekte.

Burada da IMF yardımcı oluyor. Yeni birçok taraflı gıda güvenliği girişimi de dahil olmak üzere uluslararası ortaklarımızla yakın bir şekilde çalışıyoruz. Yeni Dayanıklılık ve Sürdürülebilirlik Vakfımız, iklim değişikliği ve gelecekteki salgın hastalıklar gibi uzun vadeli zorlukları ele almayı amaçlayan savunmasız ülkeler için 45 milyar dolarlık imtiyazlı finansman sağlayacak. Ve daha fazlasını yapmaya hazırız.

Şu anda birçok Afrika ülkesindeki özellikle zor koşulları göz önünde bulundurmak önemli. Bu hafta kıtadan Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları ile yaptığım toplantıda, birçoğu bu tamamen dışsal şokun etkilerinin ekonomilerini nasıl eşiğe ittiğini vurguladı. Yüksek gıda fiyatlarının etkisi, gıdaların daha yüksek bir gelir payını oluşturması nedeniyle şiddetli bir şekilde hissedilmekte. Enflasyon, mali, borç ve ödemeler dengesi baskılarının hepsi yoğunlaşıyor. Çoğu şimdi küresel finansal piyasalardan tamamen dışlanmış durumda ve diğer bölgelerin aksine, büyük iç pazarlara sahip değiller. Bu çerçevede, uluslararası toplumu halklarını desteklemek için cesur önlemler almaya çağırıyorlar. Bu, kulak vermemiz gereken bir çağrı.

G20 mevcut sıkıntılar denizinde gezinmek için bir araya geldiğinde, hepimiz her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulan ruhu yakalayan Bali dili bir ifadeden ilham alabiliriz: menyama braya, “herkes bir erkek veya kız kardeştir.”

Çeviri:  IMF / Kristalina Georgieva