Çetin Ünsalan Yazdı: Vatandaş kimi şikayet edecek?
22 Şubat 2022Hazine ve Maliye Bakanlığı, şikayet bildirim sistemi oluşturdu. Ne amaçla? Vatandaşı mağdur edecek haksız fiyat artışı adına başvurulması ve gerekli takibatın yapılması maksadıyla…
Göreceksiniz buraya şikayet yağacak ve medya eşliğinde denetim adı altında baskınlar düzenlenecek. Sonra da sonuç çıkmayacak ama sonuç çıkana kadar dört bir yanda reklamı yapılarak anlatılacak.
En başta söylediğim noktaya geldik. Ekonomi yönetimi bu tablo tamamen kendi yönetim ve strateji hatası olmasına, plansızlık ve yanlış tercihlerden kaynaklanmasına rağmen, kenara çekilip esnaf ile tüketiciyi baş başa bırakıyor.
Vatandaşın aşırı fiyat artışlarıyla karşılaşmasından daha doğal bir durum yok ki… Gerek üretim maliyetlerine, gerekse de sonraki giderlere baktığınızda KDV indiriminin bile bir gün dahi işe yaramadığı, yüzde 7 indirime karşın fiyatlardaki artışın durdurulamadığı bir tabloda ne olacağı açık.
Doğal olarak fiyatların arttığını gören vatandaş şikayet hattını arayıp, kızgınlığını buraya aktaracak. Yani fırsatçılarda başlayan, faiz lobisiyle devam eden süreç, patlayan enflasyon ve düşen alım gücüyle birlikte tamamen iktidarın sorumluluğunda iken, şimdi ‘ben KDV düşürüp gereğini yaptım, gördünüz mü fırsatçıları’ diyerek kenara çekilecek.
Çünkü yıllardır bu söylemi geliştirmesine rağmen ortada tek bir fırsatçı bulunamadı. Göstermelik cezaların tamamı da usulden kesildi. Peki o zaman sorum şu: Diyelim ki vatandaş fahiş fiyatı şikayet etti.
Buraya yetkili ekip geldi ve fiyatın fahiş olup olmadığına neye göre karar verecek? Eğer çoksa, yazacak cezayı… Böylece hesapta olmayan bir gelir türü de salma ve keyfi uygulamalarla Hazine’ye kaynak sağlayacak.
Aslında o ürünün faturasını alması ve girdi maliyetinin üzerinden raf maliyetine kadar halkayı hesaplaması ve aşırı kazanç olup olmadığına bakması gerekir. Yetmez. Diyelim ki bulamadı. Üretim noktasına kadar zincirleme olarak bu süreci aynen devam ettirmesi gerekir.
Peki yolun sonunda, her bir noktada fahiş kazanç olmadığı, ama maliyetlerin gübreden enerjiye, ulaştırmadan vergilere kadar tamamen kamu eliyle ve yanlış üretim politikaları sonucunda oluştuğu ortaya çıkarsa ne olacak?
Ekonomi yönetimi dönüp, iktidara ceza kesip, sonra da bunu kamuoyuna afişe edecek mi? Elbette etmeyecek. Çünkü gerçekçi bir incelemede, istisnai tespitler olabilme ihtimali de mevcut olmakla birlikte, rafa gelen fiyatın maliyetlerden ve üretimsizlikten kaynaklandığı ortaya çıkacaktır.
Fakat göreceksiniz ki dağıtım zinciri içinde geriye dönük bu inceleme yapılmayacak. Olası şikayetlerde perakende noktasına gidilip ceza kesilecek ve sonra ‘vay fırsatçı’ nidalarıyla kamuoyuna konu aktarılacak.
Elbette bizim hayatımızda ise herhangi bir ucuzlama olmayacak. Sadece yapılanın maliyetini daha çok iflas ve işsizlikle ödeyip, sonuçlarını yaşayacağız.
Tüm Yazarlar
