Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yayımladığı Uygulama Talimatı’na göre 1999’da son bulan uygulama TCMB’nin eriyen döviz rezervlerini artırmak amacıyla yeniden devrede. Buna göre, ihracat bedelinin %25’i düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden TCMB’ye satılmak üzere belgeyi düzenleye bankaya zorunlu olarak satılacak. Böylece söz konusu banka da karşılık oranı olarak elde ettiği dövizin %25’ini merkez bankasına yatıracak.Türkiye ekonomisinde ihracatçıların önemli miktarda (%45-50) hammaddesi ithalat yapılarak elde edilmekte. Bu nedenle de döviz bozdurma zorunluluğu serbest piyasa rejimi ile uyumlu değil. İhracatçı ithalat yaparken oluşan döviz talebini kendi elde ettiği döviz geliri yerine piyasadan satın almak zorunda kalacak. Ancak söz konusu yeni Talimat, TCMB’nin rezervlerini artırdıkça döviz satışlarıyla TL’yi baskılama imkânı elde ederken, TL’yi de yeni bir baskı altına sokmuş olacak. 1999’da son verilen uygulamanın yeniden devreye sokulması Kur Korumalı Mevduat ile sağlanamayan döviz mevduatı satışları yerine TCMB’nin rezervlerini güçlendirmeye yönelik. Ancak eş zamanlı yaratacağı döviz talebi de bu adımdan da beklenen sonucun alınmasını zorlaştırıcı nitelikte. TCMB talimatının kapsamını ihracat genelgesine göre dolar, euro ve sterlini cinsinden İhracat Bedeli Kabul Belgesi veya Döviz Alım-Satım Belgesi’ne bağlanan ihracat bedeli dövizler olarak belirledi.
Banka nezdinde Merkez Bankası adına dolar, euro ve sterlin hesaplar açılacak ve bankanın bu “Uygulama Talimatı” kapsamında satın aldığı dövizler saat 17:00’ye kadar TCMB’ye bildirilerek toplu bir şekilde söz konusu hesaplara aktarılacak.
Banka tarafından Merkez Bankasının hesabına aktarılan dövizler, TCMB işlem kuru üzerinden satın alınacak.
Döviz alış işlemleri karşılığı TL tutarları TCMB tarafından bankanın EFT merkezine masrafsız olarak gönderilecek. Saat 1730’a kadar sonuçlandırılamayan işlemler için ise TL tutarlar bankanın TCMB nezdindeki zorunlu karşılık hesabına aktarılacak.
Uygulama talimatı bugün yürürlüğe girdi. Uygulama talimatını TCMB Başkanı yürütecek.
TCMB
