Erol Taşdelen: Akbank, Garanti BBVA, İşBank, Yapı Kredi yılı nasıl kapatacak?

AKBANK, GARANRİ BBVA, İŞBANK, YAPI KREDİ yılın son çeyreğine girerken yılın ilk dokuz ayındaki performansları da aslında yılı nasıl bitirecekleri yönünde sinyaller veriyor. Bilançolardan ve Faaliyet Raporlarından derleyerek seçilmiş göstergelerde karşılaştırma bankaların rakiplere göre konumlarını da ortaya koyuyor. Bazı bankaların ciddi atak yapması gerektiğini rakamlar da kanıtlar gibi.

BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜÇÜNCÜ ÇEREKTE NE YAPTI?

Bankacılık sektörü üçüncü çeyrek olan yılın dokuz ayında büyümeye devam etti. Bankacılık sektörü, 2020 sonu 6,1 trilyon TL’lik Aktiflerini %15,4 büyüterek 7 trilyon TL üzerine çıkarmayı başardı. Sektör 3,5 trilyon TL olan Nakdi Kredilerini %12,9 büyüterek 4 trilyon üzerine taşırken; 152 milyar TL’lik Kredi Takip oranını da 149 milyar TL seviyesine indirdi. Buna karşılık 197 milyar TL olan Beklenen Zarar Karşılıklarının 211 milyar TL seviyesine çıkması, 14 milyar TL yükselmesi sektörün takip dosya yaratma yerine yapılandırarak kredileri yüzdürmeyi tercih ettiği görüldü.

Sektör 3,4 trilyon TL olan Mevduatını 4,1 trilyon TL seviyesine çıkarırken; Vadesiz Mevduat ortalamasını da %22,2 ortalama seviyesine kadar çıkarmış durumda. Özellikle Kamu Bankalardaki kar erozyona nedeni ile 2020 dokuz ayda sektör 165,6 milyar TL’lik Brüt Gelir 2021 yılında aynı dönemde 157,5 milyar TL seviyesine inmiş durumda. Buna karşılık 2020 yılındaki 46,4 milyar TL’lik Net karlılık %22,6 artarak 2021 yılında 56,9 milyar TL seviyesine yükseldi.

Dört Büyükler ne yaptı?

Kısa özetten sonra bu değerlendirdiğimiz sektörün aktif büyüklükleri ile %34’ünü oluşturan ve kamu bankaları dışında amiral gemileri konumdaki dört bankanın ( AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB )  2021 üçüncü çeyrekte açıklamış oldukları ve KAP’a bildikleri faaliyet raporları; mali veriler ve bilanço dipnotlarına göre karşılaştırmalı verilerine yakından bakalım.

AKTİF BÜYÜKLÜKTE İŞBANK farkı açarak devam ediyor

Dört büyükler arasında geçmiş yıllarda olduğu gibi İŞBANK açık ara önde ve 700 milyar TL büyüklüğü aşmış durumda. Üçüncü çeyrekte İŞBANK Aktif büyüklüğünü 106,4 milyar TL büyütürken en yakın rakibi olan Garanti Bankası’na 126,7 milyar TL fark atmış durumda. Yılın üçüncü çeyreğinde %21,6 büyüme ole oransal olarak en yüksek performansı YAPI KREDİ gösterdi. Hacimsel olarak AKBANK 106,4 milyar TL büyüme yakalasa da Toplam Hacimse sonuncu sıradan kurtulamadı.

Toplam Nakdi Kredilerde İŞBANK liderliğe devam etti

İŞBANK 411,7 milyar TL’ye ulaşan kredi hacmi ile ilk sıradaki yerini korurken; GARANTİ BBVA 56,2 milyar TL büyüme ile hacimsel gelişmede ilk sırada yer aldı. GARANTİ BBVA gibi AKBANK %17,8’lik büyüme ile büyüme oranında ilk sırada yer alsa da kredi hacminde son sıradaki yerini korudu.

MEVDUAT sıralamada İŞBANK arayı açmaya devam etti

Dört büyüklerin Mevduat hacim sıralamasında 440 milyar TL hacmi geçen İŞBANK ilk sıradaki yerini korurken 70,2 milyar TL’lik artış ile artış hacminde de ilk sırayı aldı. %22,5 büyüme ile YAPI KREDİ ilk sırayı alırken son sıradan kurtulmak için AKBANK ile arayı kapamış durumda.

Net Faiz Gelirinde İŞBANK ilk sırada yer aldı

İŞBANK 2020 üçüncü çeyreğine göre net Faiz Gelirini %33,8 ve 10,5 milyar TL artırarak 41,6 milyar TL’ye yükseltirken; en düşük artış oranını % 5,8 ile AKBANK yaptı. İŞBANK’tan sonra en yüksek Net Faiz Gelirini 22,1 milyar TL ile GARANTİ BBVA yaptı.

Net Ücret ve Komisyon Gelirinde GARANTİ BBVA ilk sırada yer aldı

Bankaların Faiz Gelirlerinden sonra en büyük geliri oluşturan bu gelir grubunda Net Ücret ve Komisyon gelirlerinde GARANTİ BBVA 6 milyar TL’yi geçerek ilk sırada yer alırken; İŞBANK 5,3 milyar TL gelir ile ikinci sırada yer aldı. AKBANK ise 3,7 milyar TL gelir ile rakiplerin oldukça gerisinde yer almış durumda.

Ticari İşlemlerden kar eden yok

Ticari İşlemlerden dört banka da 2021’de zarar ile devam ediyor. En yüksek zarar da 7,8 milyar TL ile İŞBANK yaptı. İŞBANK geçmiş yıllarda da Ticari İşlemlerden diğer bankalara göre fazla zarar etmişti. Ticari İşlem Zararlarında GARANTİ BBVA 4,7 milyar TL Türev Zararı yaparken; AKBANK 2,9 milyar TL Türev Zararı yaptı. YAPI KREDİ’nin zararı ise 6,2 milyar TL ile Kambiyo zararlarından kaynaklandı. Dört büyüklerde İŞBANK ise Türev işlemlerinde 4,8 milyar TL; Kambiyo işlemlerinden 3,1 milyar TL zarar etti.

Net Karlılıkta GATANTİ BBVA lider

Net Karlılıkta 9 milyar TL’yi geçerek en fazla karlılık açıklayan banka GARANTİ BBVA oldu. GARANTİ BBVA 2020 aynı döneme göre Net karlılığını %77,5 artırarak aynı zamanda en fazla kar artışı yapan banka oldu. AKBANK 7,3 milyar TL; İŞBANK 7 milyar TL; YAPI KREDİ 6,9 milyar TL Net kar ile dönemi kapadı.

AKBANK Üst Yönetim Giderlerinde lider

Dört banka içinde Üst Yönetime 59,8 milyon TL ödeme yaparak AKBANK ilk sırada yer alırken; GARANTİ BBVA 58,1 milyon TL ödeme yaptı. YAPI KREDİ en fazla artış yapan banka olsa de 2020 yılındaki sert tasarrufu yapması nedeni ile 41,7 milyon TL ödemede kaldı. Hacimsel birçok alanda lider durumda olan İŞBANK ise Üst Yönetime 38,5 milyon TL ödeme yaparak en az ödeme yapan banka oldu. belli ki bazı bankalarda Üst Yönetim ( kilit yönetici ) ödemeleri performansları ile ters orantılı olmuş.

AKBANK en fazla personel azaltan oldu

2021 üçüncü çeyrekte Bankacılık sektörü nette 2.218 azalırken bunun 1.031 adeti dört büyük bankandan kaynaklandı. AKBANK 318 personel ile en fazla personel azaltan banka olurken; İŞBANK 303; YAPI KREDİ 242; GARANTİ BBVA 168 personel azalttı.

Yılın son çeyreğine girerken Merkez Bankasının gösterge faizindeki %15’lere kadar düşüşe paralel döviz kurlarındaki artış ortamında bankalar için kontrol edilmesi ve yönetilmesi zor bir süreci de birlikte getirdi. Bankalar için belirsizlik ortamında bütçe planlama ve hedefleme rasyoları da olumsuz anlamda etki gösterirken bu süreci bankaların nasıl yönettikleri ise yıl sonu rakamları çıkınca ortaya çıkacak. Zira, Dolarizasyonun devam ettiği ve TL’nin değer kaybettiği dönemler bankalar için de ek maliyet yaratırken özellikle sorunlu kredilerde artış sürpriz olmayacak diyebiliriz.

 

Erol TAŞDELEN

bankavitrini.com