Akbank’tan Eylül bütçe yorumu

Eylül ayında; yıllık bazda merkezi yönetim bütçe gelirleri %49,4, harcamaları ise %30,3 artarken, bütçe dengesi 23,6 milyar TL açık verdi. 2020 yılı aynı ayında 29,7 milyar TL açık vermişti; yıllık bazda %20,5 düşüş kaydedilmiş oldu. Vergi gelirlerine en önemli katkı KDV gelirlerinden gelirken, harcamalar tarafında cari transferler öne çıktı. Faiz dışı denge ise Eylül’de 9,5 milyar TL açık verdi; 2020 yılı aynı ayında 13,5 milyar TL açık vermişti. Bu gerçekleşmelerle Ocak-Eylül döneminde bütçe dengesi 61,1 milyar TL açık verdi; 2021 yılsonu Orta Vadeli Program (OVP) bütçe açığı tahmini 230 milyar TL olup, tahminin %27’si gerçekleşmiş oldu. Faiz dışı denge ise 81,2 milyar TL fazla verdi; yılsonu faiz dışı denge tahmini ise 50,5 milyar TL açık yönünde.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Eylül’de yıllık %49,4 artarak, 117,9 milyar TL oldu.

Ocak-Eylül döneminde ise yıllık %36 artarak 991 milyar TL’ye ulaştı; OVP’de 2021 yıl sonu tahmini 1.276 milyar TL olup tahminin %78’i ilgili dönemde gerçekleşmiş oldu.

o Vergi gelirleri, Eylül’de yıllık bazda %40 artarken, Ocak-Eylül döneminde de %39,7 artmış oldu.

Vergi türlerinin detayına bakıldığında;

 Dahilde alınan katma değer vergisi %159 artışla, Eylül’de bütçe gelirlerindeki artışa 15,5 puan ile en yüksek katkıyı yaptı.

 Gelir vergisi de geçen ay olduğu gibi yüksek artış eğilimini korudu; %45,3 artarak gelirlerdeki artışa 7 puan katkı yaptı.

 İç talebin güçlü seyriyle ithalatta artış devam ederken, ithalde alınan katma değer de %32,6 arttı (6,5 puan katkı).

 Kurumlar vergisi %985 artışla, gelir artışına 5,2 puan katkı yaptı.

 Özel tüketim vergisi ise son 3 aydır yıllık bazda azalış gösteriyor; Eylül’de %9 daraldı. Bunda; eşel mobil sistemi nedeniyle akaryakıtlardan alınan ÖTV’nin yıllık %51 azalış göstermesi, otomotivlerdeki ÖTV düzenlemesi ve talep azalışı nedeniyle motorlu taşıtlardaki ÖTV’nin %5,5 düşmesi ve dayanıklı tüketim malları talebindeki azalışla bu kalemden elde edilen ÖTV gelirinin yıllık %16 düşmesi etkili oldu.

Merkezi yönetim bütçe harcamaları Eylül’de yıllık bazda %30,3 arttı; 141,5 milyar TL olarak gerçekleşti.

Ocak-Eylül döneminde ise bütçe harcamaları yıllık %20,9 artışla 1.052 milyar TL’ye ulaştı; OVP 2021 yıl sonu tahmini 1.506,3 milyar TL olup tahminin %70’i yılın ilk dokuz ayında gerçekleşti. o Faiz hariç harcamalar, Eylül’de özellikle cari transferler kalemindeki artışın etkisiyle, yıllık %37,9 arttı; 127,4 milyar TL.

• Cari transferler (sosyal güvenlik vb.gibi) yıllık bazda %34,1 arttı; toplam harcama artışının 14 puanı bu kalem kaynaklı. Cari transferler içinde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri kalemi yıllık bazda %26,1 artarken, toplam bütçe harcaması artışına da 5 puan katkı yaptı.
• Personel giderleri yıllık %22 arttı; toplam artışa 5,2 puan katkı.
• Mal ve hizmet alım giderleri %66,4 arttı; 4,6 puan katkı.
• Yatırım harcamalarını da içeren sermaye giderlerindeki artış devam etti; %45 arttı (2,8 puan katkı).
• Ocak-Eylül döneminde faiz hariç harcamalardaki yıllık artış ise %19,3 oldu. o Faiz harcamaları Eylül’de yıllık bazda %13 düşüşle 14,1 milyar TL oldu. Ocak-Eylül döneminde ise %32 artışla 142,3 milyar TL oldu. OVP’da 2021 yıl sonu tahmini 179,5 milyar TL; %79’u gerçekleşti.

Bütçenin Eylül detayları: Faiz dışı harcamalara dikkat

Güldem Atabay: TCMB yayınladığı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına baksa yeter

Veysi Dündar: “Ben Ekonomistim” Demekle Oluyor mu Sn. Erdoğan?