Global piyasalarda Evergrande ve Fed zelzelesi

Eylül ayı dünya borsalarına yaramadı.  Önce Fed’in varlık alımlarını azaltacağı sinyali vermesi tedirginlik yarattı. Ardından, Çin ekonomisinin yavaşlaması göze çarptı ve Delta varyantının öyle kolay teslim olmayacağı anlaşıldı. Nihayetinde piyasalara $300 milyar borcu olan Çin’in 2 numaralı inşaat şirketi ve GMYO’ı Evergrande iflasın eşiğinde geldi.

Pazartesi saat 15:00 itibarıyla BİST-100 dahil tüm dünya borsalarında çok sert satışlar var. Emtialar da bu bulaşıcı paniğe direnç gösteremedi.

2021 riski varlıklar rallisinin sonuna mı geldik?  Yoksa aşırı değerli menkullerde ara-sıra görülen ralli ortasında düzeltme mi yaşanıyor?  En kötü senaryo ne olabilir?

Investing:  Dünya borsaları ve BIST 100 endeksinde satışlar hızlandı

Investing.com yazarı Necdet Erginsoy gün ortasında borsalarda yaşanan depremi şöyle anlattı:

Geçtiğimiz haftayı 1.419 puandan kapatan BİST 100, yeni haftaya %0,98 düşüşle 1.405 puandan başladı ve günün ilk yarısında 1.395 puana gerileyerek 3 Ağustos sonrası en düşük seviyeyi gördü. Endeks bu ay %5 değer kaybetti. BİST Bankalar ise geçen haftayı 1.277 puandan kapatmasının ardından bugün 1.255 puana gerileyerek 11 Ağustos sonrası en düşük seviyeyi gördü ve aylık bazda %7 değer kaybetti. Yılın ilk çeyreğindeki kaybının ardından Nisan-Ağustos döneminde yükseliş yaşayan endeks, bu ayki düşüşüyle beraber sene başı kaybını yeniden %20’ye taşıdı.

Çin’de ekonomik yavaşlamanın yanında China Evergrande Group 3333’un hisselerindeki sert düşüş Asya piyasalarına sirayet etti ve bugün Hang Seng %3 üzerinde düşüş yaşarken Avrupa’da da kayıplar yükseldi, DAX ve CAC 40 %2 üzerinde düşüş yaşıyor.

Parasal sıkılaşmaya doğru gidilen dönemde büyük firmaların finansman sorunu yaşaması ve özellikle konut piyasasında durumların kötüleşmesi piyasalarda paniğe neden oluyor. Korku ve belirsizliği ölçen VIX Endeksi bugün 25,0 seviyesi üzerine çıkarak 19 Mayıs sonrası en yükseği gördü. Endeks ay başında 16,0 seviyesi altına gerilemişti.

Wall Street ve döviz de çalkantılı

Wall Street’te halen Dow Jones vadeli işlem sözleşmesi 600 puan gerilemiş durumda. Avrupa’nın başlıca hisse endeksi Stoxx600 ise %2.22 değer yitiriyor. Türkiye’nin de dahil olduğu MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler Hisse Endeksi’nde Avrupa seansının ortalarında günlük kayıp %1.3.

Altın satış dalgasına direnip, Cuma  kapanış değerini koruyor. Ancak, gümüş, paladyum, demir, aluminyum gibi  temel metaller de satış dalgasına yenik düştü.

Para bu kez altın veya kriptoya değil, ABD tahvillerine koşuyor. ABD 10 yıl vadeli DİBS’in getirisi 6 baz puan gerilerken, Alman Bundları da 3 baz puan değer kazandı.

Dolar/yuan son bir ayın zirvesine yükselirken, Dolar Endeksi 93.40’a fırladı.  Gelişmekte Olan Ülke para birimleri ağır satış yerken, TL dolar karşı 8.67’de, bu sarsıntıyı şimdilik hafif atlatıyor.

Global ralli henüz sona ermedi

Borsalarda %10-15 düzeltme yaşanacağı Morgan Stanley, Citi ve Deutsche gibi dev yatırım bankaları tarafından öngörülmüştü. Düzeltmenin fitilini Evergrande ateşledi. Ancak, Beijing’in ülkenin bir numaralı servet kaynağı olan emlak pazarında  çöküş yaşatacak bir iflasa engel olacağı düşünülüyor.

Fed cephesinde ise en yüksek olasılıklı tahmin, FOMC üyelerinin henüz varlık azaltma konusunda takvim vermeyeceği.

Dünya ekonomisi hala büyüme trendinde, enflasyonun geçici olduğu görüşü yaygın ve faizler en az 1-1.5 yıl daha sıfır veya sıfıra yakın düzeyde seyredecek. Bu denli para bolluğu içinde, fon yöneticilerinin kalıcı olarak riskli varlıklardan çekilmesini gerektirecek temel bir neden yok.

Türkiye’de ise dolar/TL’nin 8.67’de direnip, yılın zirvesi olan 8.80’e göz dikmesi TCMB’yi faiz indirmekten alıkoyabilir. Eğer Erdoğan faiz indiriminde ısrarlıysa, dolar/TL 9.00’u yukarı kırabilir.

Global piyasalarda paniğin Çarşamba akşamı Fed FOMC açıklaması sonrası durulması, Beijing’in Evergrande kurtarma planını açıklaması ile de sona ermesi beklenir.

Aksi tez ise, ABD ve Çin ekonomilerinde Eylül PMI ve ABD tarım-dışı istihdamla teyit edilen bir yavaşlamanın başgöstermesi olur. Bu durumda, 2021 riskli varlık rallisi biter, ama henüz piyasalardaki ayı pazarının reel ekonomiye sıçrayacağına dair kanıt yok.

FÖŞ

Atilla Yeşilada: Eylül “Altınlanma Zamanı”mı?

HSBC Portföy:  Evergrande kaygısı ve TCMB faiz kararı

FÖŞ: Güçlü dolar, yükselen tahvil getirileri Gelişen Pazarların belini büküyor