Dr Ozan Bingöl: YENİDEN DEĞERLEME ORANI SON 16 YILIN REKORUNA KOŞUYOR
10 Eylül 2021
2022 yılındaki pek çok vergi kalemi, harç ve damga vergisi ile trafik para cezaları, değerli kağıt bedelleri artışında uygulanacak 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranı rekora koşuyor.
2021 yılı Ağustos enflasyon rakamları, Kasım ayında açıklanacak 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranını son yılların en yüksek oranı olacağını gösteriyor.
Kasım ayında ilan edildiğinde şoke olmamanız, büyük bir sürprizle karşılaşmamanız için daha Eylül ayından, bazı senaryolar üzerinden 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranına ilişkin hesaplamayı yaptım. 2021 yılı Eylül ve Ekim aylarında aylık ÜFE artış oranı “Sıfır” bile olsa karşı karşıya olacağımız, zamların öncüsü Yeniden Değerleme Oranını hesapladım. Sonuç şu: 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranının son yılların en yüksek Yeniden Değerleme Oranı olacaktır.
Yeniden Değerleme Oranı Nedir?
Yeniden Değerleme Oranı, Vergi Usul Kanununun 298’inci maddesine göre hesaplanır.
Yeniden Değerleme Oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayından bir önceki yılın aynı dönemine göre Üretici Fiyatları Genel Endeksinde (ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranını ifade eder.
Yeniden değerleme oranı TÜİK’in, her yıl Kasım ayının başında Ekim ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıklaması ile birlikte belli olur. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise bir Tebliğ ile bu oranı kamuoyuna Resmi Gazetede ilan eder.
Yeniden Değerleme Oranı Neden Önemli?
Vergi sistemimizdeki pek çok vergisel rakam, tarife, zam, ceza, istisna tutarı ve benzerinin belirlenmesinde Yeniden Değerleme Oranı temel bir oran olarak dikkate alınır. Yeni yılda uygulanacak bazı vergi artışları, maktu harçlar ve damga vergisi, trafik para cezaları, diğer bazı cezalar, pasaport ve diğer değerli kağıt bedelleri, emlak vergisi tutarı gibi pek çok vergisel unsur veya diğer yükümlülüğün belirlenmesinde Kasım ayında ilan edilen yeniden değerleme oranı kullanılır.
Ayrıca, kamu ve özel kesimdeki bazı sözleşmelerde, yeni yılda uygulanacak bedel, kira, ödeme ile ilgili artış oranı olarak da Yeniden Değerleme Oranı referans olarak kullanılmaktadır.
2021 Yılında Yeniden Değerleme Oranı Ne Kadar Yüksek Olacak?
2021 yılı Yeniden Değerleme Oranını hesaplamak için Eylül ve Ekim ayı ÜFE aylık fiyat artış bilgisine ihtiyaç vardır. Ama bu istatistiki veriler henüz açıklanmadı. O yüzden bazı arkadaşların “Ozan Hocam, sen kahin misin? Açıklanmamış verilerle yeniden değerleme oranını nereden bileceksin?” dediklerini duyar gibiyim.
Arkadaşlar yaptığım şu: henüz açıklanmamış olan 2021 yılı Eylül ve Ekim ayları için alternatif oranlar kullandım. Örneğin, Eylül ayı ÜFE artışı %1, Ekim ayı ÜFE artışı %1 gibi. Bu alternatif oranlara göre Kasım ayında karşımıza çıkacak ve 2022 yılında ödeyeceğimiz motorlu taşıtlar vergisinden, harçlara ve damga vergisine, pasaport ve diğer değerli kağıtlardan trafik cezalarına kadar pek çok kalemde söz konusu olacak muhtemel artışa esas teşkil edecek Yeniden Değerleme Oranını hesapladım. Buyurun sonuç aşağıdadır:
Tablo 1: 2021 Yeniden Değerleme Oran Tahmini
Yukarıdaki tabloya göre, 2021 yılı Eylül ve Ekim aylarında aylık ÜFE artışının olmadığı varsayımında 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranı %35,13 olacaktır. Her ay için farklı artış veya düşüş oranlarına göre muhtemel Yeniden Değerleme Oranları tabloda yer almaktadır. Dolayısıyla en iyimser senaryoda bile Kasım ayında %35’ler civarında bir Yeniden Değerleme Oranı ilan edilmesi kimseye sürpriz olmasın. Şimdiden söyleyelim. 2022 yılı Motorlu Taşıt verginizdeki artışın en az %35 olacağı varsayımı ile hesabınızı yapmaya başlayın. Trafik para cezaları, damga vergisi ve harçlardaki artışta da yüksek Yeniden Değerleme Oranı kullanılacak.
2021 Yeniden Değerleme Oranı Son Dönemlerin En Yüksek Oranı Olacak
Bu yazının yayım tarihi itibariyle açıklanan en son enflasyon verileri kullanılarak yukarıda yapılan en iyimser senaryo ile 2021 Eylül ve Ekim aylarında hiç enflasyon yaşamayacağımız varsayımı ile bile 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranı %35,13 olacaktır. 2021 yılı için bu oranı esas alarak son yılların Yeniden Değerleme Oranlarına ilişkin grafiğimiz aşağıda sunulmuştur
Grafik 1: Yıllar İtibariyle Yeniden Değerleme Oranları
Yüksek Yeniden Değerleme Oranı ve Orta Vadeli Programın Enflasyon Hedefleri
05 Eylül 2021 tarihli ve 31589 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede 2022-2024 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program yayımlandı. Merkezi Yönetim Bütçesinin hazırlanma sürecinin başlatan Orta Vadeli Program, makro politikaları, ilkeleri, hedefleri ve gösterge niteliğinde temel ekonomik büyüklükleri, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri, bütçe dengesi ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren temel politika dokümanıdır.
Temel politika dokümanı olan 2022-2024 OVP’de yıl sonu TÜFE Artış Oranları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.
%35’ler civarında olacağı anlaşılan 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranı, 2022 yılında pek çok vergi, harç, değerli kağıt bedeli, trafik para cezası, indirim ve istisna tutarları gibi pek çok unsuru enflasyonu yukarı çekecek yönde etkileyecektir. Kamu ve özel sektördeki bazı kira artışları, eğitim ücretleri, çeşitle sözleşmelerdeki zamlar ve benzerinin hesabında Yeniden Değerleme Oranın sıklıkla kullanılması söz konusudur. Hal böyle olunca, 2021 yılının %35’ler civarında olacağı anlaşılan Yeniden Değerleme Oranı 2022 yılı enflasyon hedefinin tutturulması açısından önemli bir risk unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu noktada, ilgili mevzuatın Cumhurbaşkanına verdiği, vergi ve ceza tutar artışlarında ilan edilen Yeniden Değerleme Oranından daha düşük bir oranı uygulatma yetkisi imdada yetişebilir. Bu yetkinin kullanımı sadece enflasyon hedefi açısından değil, yüksek vergiler altında ezilenlerin daha da ağır bir yük altına girmemesi adına da gerçekleşir diye umut ediyoruz.
09.09.2021
Dr. Ozan BİNGÖL
Vergi Uzmanı
Gümrük vergisi yıl sonuna kadar sıfırlandı
İkinci el otomobil satışına yeni vergi yolda!
Vatandaş pandemide devlet kasasını ÖTV ile doldurdu: Bir otomobilin 3/4’ü vergi!
Tüm Yazarlar
