Türkiye Gelişen Ülkeler arasında faiz avantajını kaybediyor

Gelişmekte olan ülkelerde bu sene enflasyonda yaşanan belirgin artışınardından politika faizleri de artmaya başlamıştır. Gelişmekte olan ülkelerin ortalama reel faizi negatif bölgede yer almakta ve Türkiye’nin reel faizinin altında olmakla birlikte, son dönemde aradaki fark kapanma eğilimindedir.

Gelişen ülkelerle reel faiz farkı kapanıyor

Geçen senenin ikinci çeyreğinde ekonomik etkileri en güçlü hissedilen pandemi döneminde, hem hammadde/enerji fiyatlarındaki düşüş, hem de talebin ani olarak kesilmesi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin enflasyon oranlarında belirgin bir düşüş getirmişti. Bu sene ise tam tersi olarak, bir taraftan ekonomik aktivitenin güçlenmesi ile hammadde/enerji fiyatlarındaki artış ve talepteki güçlenme, bir taraftan da pandeminin yarattığı arz kısıtları, enflasyon eğilimlerinde belirgin yükseliş getirmiştir. Bunun üzerine geçen senenin düşük enflasyon dönemi ile karşılaştırma yapıyor olmamız da yıllık enflasyon oranlarında ek bir yükselişe (baz etkisi) sebep olmaktadır. Bu doğrultuda, bizim derlediğimiz 18 gelişmekte olan ülke (Türkiye hariç) yıllık enflasyonunun ortalama değeri Ağustos ayı itibariyle %4.2 ile geçen sene sonuna göre 2.1 puan artmıştır. (Grafik 1)

Buna karşın, ortalama politika faizi geçen sene 192 baz puan düşerek %2.6 seviyesine kadar geriledikten sonra bu sene 36 baz puan artışla %3.0’e çıkmıştır.

Ülkelerin yıllık TÜFE ve politika faizlerini kullanarak hesapladığımız reel faizlerin ortalama değeri Haziran ayında -%1.47’ye kadar geriledikten sonra en son olarak -%1.23’e gerilemiştir. (Grafik 2) Pandemi öncesinde ortalama reel faizin %2 civarında seyrettiğini dikkate alırsak, reel faizlerin bu kadar negatif bölgede uzun süre kalması zor gözükmektedir.

Ancak pandemi koşulları tekrar kötüleşir ve ekonomik aktivitede tekrar yavaşlama gözlenirse, faizlerdeki normalleşme de gecikecektir.

Türkiye’ye geldiğimizde ise Ağustos ayı için %19.3 seviyesinde açıklanan enflasyon ile hesaplandığında reel faiz -%0.3 seviyesindedir ve geçen sene Ekim ayından beri ilk defa negatif bölgeye geçmiştir. Ancak nominal faizin yüksek seviyesi ve reel faizin halen gelişen ülke ortalamasının üzerinde olması, kısa vadede piyasalar üzerinde baskı oluşmasının önüne geçmektedir. Ancak gelişmekte olan ülkelerin politika faizlerini arttırmaya devam etmeleri durumunda bu fark kapanacaktır.

Örneğin Cuma günü yapılacak Rusya merkez bankası toplantısında faizin 50 baz puan arttırılarak %7.0’ye çıkartılması, böylece reel faizin de pozitif bölgeye geçerek %0.5 olması beklenmektedir.

Gelişen ülkelerdeki reel faizlerin normalleşmeye devam etmesi durumunda, Türkiye’nin de reel faizi düşük seviyede tutması zorlaşacaktır.

QNB Finansbank araştırma notu

FÖŞ yazdı:  Global stagflasyona tek istasyon kaldı

Gelişmekte olan ekonomiler yükselen faiz oranları ve pandemi tarafından baltalanıyor

BofA, ‘Covid durumunun kötüleşmesinde’ artan stagflasyon riskleri konusunda uyardı