Döviz açığı 6 yılın zirvesinde!

Finansal kesim dışındaki firmaların döviz açığı, 2025 yılı Şubat ayında 155,4 milyar dolarla yaklaşık 6 yılın zirvesine ulaştı. 64 ay sonra ilk kez 150 milyar dolar eşiği aşıldı.

Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılı Şubat ayına ait ‘finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri’ verisini yayımladı.

Buna göre, şubatta bir önceki aya göre döviz varlıkları 725 milyon dolar azalırken, yükümlülükler 6 milyar 599 milyon dolar arttı.

Net döviz pozisyonu açığı şubatta bir önceki aya göre 7 milyar 324 milyon dolar artışla 155 milyar 400 milyon dolara yükseldi.

Böylece döviz açığında, Ağustos 2019 sonrasındaki yaklaşık 6 yıllık dönemin zirvesi görülmüş oldu.

VARLIKLAR AZALDI, YÜKÜMLÜLÜKLER ARTTI

Şubat 2025 dönemi varlık dağılımı incelendiğinde; bir önceki aya göre türev varlıklar, ihracat alacakları ve menkul kıymetler sırasıyla 719 milyon dolar, 505 milyon dolar ve 80 milyon dolar azalırken, yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları ve yurt içi bankalardaki mevduat sırasıyla 533 milyon dolar ve 46 milyon dolar arttı.

Yükümlülük dağılımında ise; bir önceki aya göre yurt içinden sağlanan nakdi krediler, yurt dışından sağlanan nakdi krediler, türev yükümlülükler ve ithalat borçları sırasıyla 3 milyar 202 milyon dolar, 2 milyar 472 milyon dolar, 559 milyon dolar ve 366 milyon dolar arttı.

BORCUN YÜZDE 38’İ KISA VADELİ

Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında; Şubat 2025 döneminde yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler Ocak 2025 dönemine göre 2 milyar 323 milyon dolar artarken, uzun vadeli olanlar 878 milyon dolar arttı. Yurt dışından sağlanan kredilerde ise kısa vadeli olanlar 254 milyon dolar artarken, uzun vadeli krediler 2 milyar 584 milyon dolar arttı.

Şubat 2025 döneminde kısa vadeli varlıklar 130 milyar 327 milyon dolar iken, kısa vadeli yükümlülükler 122 milyar 411 milyon dolar oldu. Kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası ise 7 milyar 916 milyon dolar oldu ve Ocak 2025 dönemine göre 4 milyar 198 milyon dolar azaldı. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payı yüzde 38 düzeyinde hesaplandı.

2024’TE AÇIKTA REKOR ARTIŞ YAŞANMIŞTI

TL’deki yüksek faiz ve kurlardaki yatay seyir reel sektörü mevduatta TL’ye, kredilerde ise dövize yönlendirirken döviz pozisyonu açığı 2024 yılında rekor artış kaydetmişti.

2024’te reel kesimin net döviz açığı, bir önceki yıl sonuna göre 58,7 milyar dolarlık artışla 141,9 milyar dolara yükselmişti.

KUR KRİZİ SONRASI AÇIK AZALMIŞTI

Kur krizi öncesinde Mart 2018’de 203,2 milyar dolarla zirveyi gören reel kesimin döviz açığı, Ekim 2023’te 76,8 milyar dolara kadar gerilemişti. Ekim 2023 ile Aralık 2024 arasındaki 14 ayda reel kesimin döviz açığı 65,1 milyar dolar arttı.

Kur krizleri ve düşük faiz politikası uygulanan beş buçuk yıllık dönemde döviz açığında 126,4 milyar dolarlık düşüş sırasında TCMB döviz rezervleri, özel sektörün döviz açığının kapatılmasında kullanılmış, bu dönemde düşük faizli TL kredi kullanan şirketler döviz varlıklarını artırmış, döviz borçlarının bir bölümünü kapatmıştı.

2024 ile birlikte ise tablo değişti ve döviz krediye erişebilen şirketler, bu krediyi ithalat ve yatırım ödemelerinin yanı sıra yüksek TL faizden yaralanmak için kullanmaya başladı.

nefes.com