Sosyal Medya

Ekonomi

Bora Kaya: STICKY (YAPIŞKAN) TÜFE , ATLANTA FED ÖRNEĞİ ve TÜRKİYE UYARLAMASI

Mart ayı verisi henüz sonlanmamış olsa da 16 Mart itibarıyla Web-TÜFE %3,93 artarken Yapışkan Web-TÜFE %4,72 , Esnek Web-TÜFE %4,37 artmış durumda.

Bora Kaya: STICKY (YAPIŞKAN) TÜFE , ATLANTA FED ÖRNEĞİ ve TÜRKİYE UYARLAMASI

Atlanta FED’in hazırlamış olduğu Sticky CPI isminde bir endeks var.Bu endeks TÜFE içerisinde fiyat güncelleme sıklığı az olan ama TÜFE üzerinde isminden de anlaşılacağı üzere “yapışkanlık” gösteren ürünlerden oluşuyor.

Benzer bir yaklaşımla “Flexible CPI” endeksi ise, yani esnek ürünler dediğimiz, para ve maliye politikalarına ve diğer gelişmelere daha hızlı tepki veren, görece oynak ancak çabuk yükselebilen ve çabuk düşebilen ürünlerden oluşuyor.

Yapışkan ürünlere örnek verecek olursak;

Otomobil ve motorlu taşıtlar

Alkollü içecekler

Toplu ulaşım hizmetleri

Dışarıda yenen yemekler

Eğitim

Sağlık hizmetleri

Kişisel bakım hizmetleri

Bebek giyimi

Motorlu taşıtların bakım ve onarımı

İletişim hizmetleri

Kira ve ev sigortası

 

Bu ürünler Atlanta FED’in hazırladığı Sticky CPI endeksinden alındı.

Bunlar genel olarak fiyat değişim sıklığı az olan ürünler olsa da Türkiye uyarlamasında birebir örtüşmeyebilir.

Bunu Türkiye’ye uyarlamak için şöyle bir formül kullanmak mümkün. TÜİK’in yayınladığı harcama grupları endekslerini kullanarak her bir grubun aylık ortalama fiyat değişimi üzerinde fiyat değişim adedini hesaplayarak buna fiyat değişim sıklığı diyelim. Her bir ürün için fiyat değişim sıklığını hesapladıktan sonra, fiyat değişim sıklığı en az olan ürünleri, sepetin %25’ini edecek şekilde bulduğumuz ürünleri “sticky” ürün olarak kabul edip endekse dahil edeceğiz.

 

Yapışkan TÜFE (TÜİK) içerisinde yer alan en yüksek ağırlıklı gruplara bakacak olursak;

-Gerçek kira (%22,2)

-Lokanta, pastane, kafe vb. yerlerde yenen yemekler   (%19,8)

-Sigaralar (%10,6)

-Doğalgaz (%6,2)

-Elektrik (%5,8)

-Otobüs ile şehiriçi yolcu taşımacılığı (%5,8)

-Hastane hizmetleri(%2,7)

-Üniversite eğitimi (%2,7)

-İlaçlar (%2,3)

………….

 

TÜİK hesabına ek olarak 2025 yılında web üzerinden ölçmeye başladığım Web-Tüketici Fiyat Endeksi için de benzer bir uyarlamayı yapmak mümkün.

İlk nihai verileri aldığımız Şubat ayında Web-TÜFE %3,55 artarken Yapışkan Web-TÜFE %3,16 arttı. Esnek Web-TÜFE ise %2,43 arttı.

Mart ayı verisi henüz sonlanmamış olsa da 16 Mart itibarıyla Web-TÜFE %3,93 artarken Yapışkan Web-TÜFE %4,72 , Esnek Web-TÜFE %4,37 artmış durumda.

 

Fikir ve önerileri için Talha Şamil Çakır ‘a çok teşekkürler 🙏

 

Araştırmacının Linked-In paylaşımıdır

BAKMADAN GEÇME

Benzer Haberler