KİB Sabah Analizi: Başın öne eğilmesin, aldırma gönül, aldırma…

Mali piyasalar Trump’ı tattı

Küresel mali piyasalar geri bıraktığımız haftada sert sayılabilecek bir satış baskısı ile karşı karşıya kaldı. Bir süredir Trump’a aldırış etmeyen piyasalarda yaşanan satışları belki de sağlıklı olarak nitelendirmenin de hatalı olmayacağını düşünüyoruz. Geride bıraktığımız hafta, Trump’ın seçilmesi öncesi ve hemen sonrası gerçekleşen iyimser fiyatlama ile adeta ‘coşan’ pek çok finansal enstrümanın kazanımlarını geri vermesi ile risk iştahı azalırken, güvenli liman olarak görülen dolar ise yeniden değer kazandı.

Şöyle ki, hisse senetleri özelinde konuşursak, son dönemlerde yükseliş ile adından söz ettiren Tesla, nerdeyse Aralık ayında test ettiği zirvesinden %40 geriledi. Muhteşem Yedili adı verilen ve yükselişte lokomotif görevi üstlenen bir grup hisse senedinde yaşanan kayıplar ile devasa teknoloji şirketlerinin piyasa değeri trilyon dolardan fazla geriledi. ABD’de teknoloji hisselerindeki kayıpların gölgesinde, bir diğer önemli fiyat hareketi de kripto varlıklarda yaşandı. Amiral gemi Bitcoin, Cuma günü itibariyle, Trump zaferi sonrası elde ettiği kazançları neredeyse silerken, 20 Ocak tarihinde 109bin dolar seviyesine göre bakılırsa, 78 bin dolar seviyesine kadar gerileyerek zirveden %28 düştü.

Bitcoin aşkı sürüyor

Uzun bir süredir, değişen yeni dünya düzenini farklı bir açıdan okuyarak, arzı sabit enstrümanlara yönelik olumlu tonumuzu okurlarımız pekâlâ hatırlayacaktır. Hatta, geride bıraktığımız hafta, ABD Hazine Bakanı Bessent’in varlıkları “monetize” edelim açıklamasının gündeme nasıl damga vurduğunu ve bu açıklama sonrasında bitcoin ile âşkımızın da daha da arttığını yine pekâlâ hatırlayacaksınız. Büyük resimde, önce merkez bankalarının rezerv kompozisyonunda yaşanan değişimi (azalan dolar, artan altın) devamında kurumlar ve bireyler tarafından da sahiplendiğini bir fiil tecrübe ediyoruz.

Her ne kadar altın ve bitcoin itibarlı para sistemine (fiat money) adeta baş kaldırırken, geçen hafta yaşanan sert satışlara rağmen, düşüşlerin kademeli alım fırsatı yaratacağını savunmuştuk. Bu minvalde, ABD’nin ulusal bir Bitcoin rezervi oluşturacağına dair beklentilerin geçen hafta itibariyle suya düşmesi ve Trump’ın tarifelerle ilgili tehditleri riskli varlıklara olan talebi genel hatları ile iyice azaltırken, hafta sonu oyun değiştirici olarak gördüğümüz haber ile piyasa reaksiyonu yüzseksen derece değişti.

Beyaz Saray kripto rezerv açıklaması

ABD Başkanı Trump, Başkanlık Çalışma Grubu’na aralarında XRP, SOL ve ADA’yı da içeren bir Kripto Stratejik Rezervi oluşturma sürecini ilerletme talimatı verdiğini açıklamasının ardından pazar günü kripto cenahında sert fiyat artışları görüldü. Trump “ABD’nin dünyanın kripto merkezi olmasını sağlayacağım” diyerek 2024 seçim kampanyası sırasında kripto endüstrisinden aldığı destek ardından politikaları hayata geçirmeye başladı. Ne hikmettir ki, verdiği talimat da kripto paralarda yaşanan sert satıştan hemen sonra gerçekleşti! Hatırlanacağı üzere, Biden döneminde, Amerikalıları dolandırıcılık ve kara para aklamaya karşı koruma amacıyla kripto sektörüne yönelik sıkı düzenlemeler getirilmişti.

Yeni stratejik rezervin nasıl oluşturulacağı tam olarak net değilken, bazı uzmanlar bunun ABD Hazine Bakanlığı’nın Döviz İstikrar Fonu ile gerçekleştirilebileceğini öne sürdüğünü okuyoruz. Biz büyük resimde, bitcoin için iyimser beklentilerimizi korumaya devam ediyoruz. Hatta, Standard Chartered analisti Geoff Kendrick, Bitcoin’in Trump görev süresi bitmeden 500bin dolara ulaşacağını da ön gördüğünü not edelim.

ABD ekonomisi yavaşlıyor

Trump’ın tarifler konusunda tutarsız bir duruş sergilemesi, bir gün tarife getirerek ertesi gün ertelemesi piyasalarda belirsizlik yaratırken, ABD’de büyüme görünümünün bozulması, hatta ABD’de tüketici güveninin son üç buçuk yılın en düşük seviyesine gerilemesi ardından Ocak ayında ABD’de tüketici harcamaları da yaklaşık iki yıl sonra ilk kez düşüş gösterdiğini gördük. Bu gelişmelerin ışığında FED’den beklenen faiz indirimi Haziran ayına çekilirken, ithal malların maliyetlerindeki artışın fiyatlara yansıması ve enflasyonun düşüş hızını yavaşlatması bekleniyor.

Bu kafa karışıklığına paralel, doların piyasa kuru olan DXY son üç gündür peşpeşe yükselerek son iki haftanın zirvesine yükselirken, güvenli liman ABD’nin 10 yıllık devlet tahvil getirisi de haftayı %4,20 seviyelerinin diplerinde ve neredeyse son üç ayın en düşük seviyesinde tamamladı (hatırlayınız Ocak ortası %4,80 seviyesini test etmişti). Doların güçlenmesine paralel, son haftalarda 1,05’li seviyelerde salınan ve yükselişini sorguladığımız EURUSD paritesi 1,04 seviyesine gerilirken, benzer bir şekilde kafasını yukarı kaldıran GBPUSD paritesi de haftayı düşüşle ve 1,2575 seviyesinden tamamladı. EUR’da orta vadede parite seviyesinin de altını hedeflediğimiz hatırlatalım.

Trump – Zelensky “vakası”

Cuma gecesi, adeta dünya diplomasi tarihine geçecek olaya hep birlikte tanıklık ettik. Diplomasi geleneklerine göre devlet başkanları arasındaki görüşmeler belirli protokoller çerçevesinde yürütülür. Ancak Trump ve yardımcısı Vance’in minnettarlığını yeterince dile getirmeyen diplomaside diğer kurt siyasetçilere göre biraz da tecrübesiz, lâkin demokratik yollarla seçilmiş Zelenski’yi öncesinde bir diktatör olarak nitelendirip sonrasında da Oval Ofis’te azarlaması büyük tepkilere neden oldu. Yaşanan gelişmeleri, güçlü devletlerin kuralları hiçe sayarak kendi çıkarlarını öncelediği bir dönemin yansıması olarak okuyoruz. ABD cephesi görüşme sonrası America First (ilk önce ABD) mesajı yayınlarken, Trump 2.0 döneminde, belki de ön plana çıkan en önemli başlıklardan biri de kural bazlı düzenin (rule-based order) yıkılarak yerine keyfiyete dayalı, ikili ilişkilerin ön planda olduğu yeni bir düzenin almaya başladığını görüyoruz.

Nedir bu ruled-based order derseniz, uluslararası ilişkilerde ülkelerin güç yerine hukuk ve kurallar çerçevesinde hareket etmesini öngören bir sistemdir. Bu düzen, devletler arası ilişkilerin belirli normlara, anlaşmalara ve uluslararası hukuka dayanmasını sağlar. Ancak son yıllarda büyük güçler, bu kuralları esneterek kendi çıkarları doğrultusunda küçük güçlere ‘zorbalık’ yaptığını görüyoruz. Bu arada, diplomasi tarihine geçen Oval Ofis ziyareti sonrası Avrupalı liderlerle görüştükten sonra Londra’da Kral Charles ile görüşmesini de tamamlayan Zelenskiy, Trump ile bir kez daha kapalı kapılar arkasında görüşüp anlaşmayı kabul edebileceğini belirtti!

Türkiye – AB ilişkileri öne çıkar mı?

Hafta sonuna ne kadar da çok haber sığmış. Türkiye’ye gelmeden önce, yurt dışı cephede yaşananlar gelişmeleri, Türkiye ile Avrupa’nın dirsek temasını özellikle savunma sanayinde daha da geliştirmesi ile sonuçlanacağını düşünüyoruz. Hatırlarsanız, geride bıraktığımız hafta, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Avrupa’nın Türkiye’ye ihtiyacı var” demişti. Benzer bir şekilde, Prison Break dizisinde Michael Scofield misali kapağında verdiği mesajları çözmekle uğraşan yeni bir eğilimin de son yıllarda arttığını görüyoruz. Bu minvalde, The Economist dergisinin kapağı, Trump’ın kural bazlı düzeni nasıl değiştirmeye niyetli olduğuna işaret ederken, yeni dünya düzeninde söz sahibi olacak yedi liderler arasında Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da yer verdiğini görüyoruz. Gelişmeleri Türkiye açısından ‘niceliksel’ mânâda olumlu olarak yorumluyoruz.

Ya bizim piyasalar?

USDTRY kuru yeni haftaya 36,50’li seviyelerden başlıyor. CDS risk primi son dönemlerde olduğu üzere 250 baz puan seviyesinin etrafında dar bantta salınırken, gözler bugün açıklanacak enflasyon verisi sonrası Perşembe günü TCMB’nin olağan PPK toplantısında olacaktır. TCMB’den 250 baz puan faiz indirimi ile gevşeme döngüsüne devam etmesini beklerken, TL’nin azalsa da, yılın ilk yarısında reel mânâda değerlenmeye devam edeceğini düşünüyoruz. Yılın ikinci yarısını ise, siyasi ve diplomatik cenahta cereyan edecek gelişmeler ile bilahare ele alarak konuşacağız.

Hafta sonu, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO), İstanbul bölgesi için Şubat ayı enflasyon rakamları açıkladı. Buna göre TÜFE aylık bazda %3,19 artarken, yıllık rakamı da %45,35 seviyesine getirdi. Alt kalemlere bakarsak, sağlıkta %1,0 azalış yaşandığını görüyoruz ki zaten birazdan açıklanacak resmî enflasyon rakamlarına da bu harcama grubunun damga vuracağını ve enflasyonun aylık bazda %3 yükselerek (piyasa beklentisi) yıllık rakamı %40 seviyesinin bir tık da olsa altına getireceğini düşünüyoruz. İTO’nun sepetinin geçen ay güncellenmesi ardından TÜİK ile daha uyumlu bir seyir izleyeceğini ve önemli bir referans teşkil edeceğini düşünüyoruz.

Bitcoin ve altın

Dün gece 95bin dolar seviyesine kadar yükselen Bitcoin’in yeni gün başlangıcında 92bin dolar seviyelerine kadar gerileyerek kazanımlarının bir kısmını geri verse de, stratejik kripto rezervi haberi sonrası %10 artış kaydettiğini not edelim. Değer saklama araçlarında bir diğer yakından takip ettiğimiz enstrüman olan altın, geride bıraktığımız hafta 2,830 dolar seviyelerine kadar gerilemesi ardından bu sabah 2,870 dolar seviyelerine toparlanırken, Asya borsaları temkinli yükseliş gösterdi. Avrupa piyasaları Ukrayna-Rusya barış görüşmelerine dair umutlarla değer kazanırken (hisse senedi vadelileri yükselişte), haftayı 1,0375 seviyesinden tamamlayan EURUSD paritesi de 1,0425 seviyesine toparladı.

ABD’de olası resesyon endişeleri artarken, yaklaşan tarife artışları ve ekonomik veriler piyasalarda belirsizlik yaratıyor. Gözler, her ayın ilk Cuması olduğu üzere, bu hafta Ocak ayı ABD istihdam raporunda olacaktır. Zayıf bir veri, FED’in bu yıl üç kez faiz indirimine gidebileceği yönündeki beklentileri güçlendirecektir.

Huzur içinde yat, koca yürekli güzel insan. Ağladığın duyulmasın…

Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5), Grup Müdürü, Hazine Bölümü, Kıbrıs İktisat Bankası