Yapay Zeka Stratejisinde Yeni Yaklaşımlar

Müzakereler ve Strateji Arayışı

Kanada federal hükümetinin yapay zeka (YZ) konusundaki yeni stratejisinin 2025 baharında yayınlanması planlanıyor. Nisan ayında dönemin Hazine Bakanı Anita Anand tarafından duyurulan hazırlık süreci kapsamında araştırmacılar, sendikalar ve yerli topluluklar dahil çok sayıda paydaştan yaklaşık 300 görüş alındı. Bu geri bildirimler, YZ’nin kamu hizmetinde nasıl kullanılabileceğine dair geniş bir yelpazede öneriler ve çekinceler ortaya koydu.

Olası Uygulama Alanları

Görüşlerde, vatandaşlara yönelik hızlı ve doğru bilgi sağlamak amacıyla yapay zekâ tabanlı sohbet robotlarının kullanılması öne çıktı. YZ’nin metin çevirisi yaparak resmi dilleri daha erişilebilir hale getirmesi, sağlık, çevre ve ekonomi alanlarını izleme gibi konularda veri analizi sağlaması ve sosyal hizmet başvurularını işleme alması da gündeme geldi. Belgelerin taranması, idari yazışmaların yönetilmesi, e-posta kutularının düzenlenmesi ve sıkça sorulan sorulara yanıt oluşturulması gibi bürokratik yükü hafifletecek uygulamalar da önerildi. Bazı katılımcılar, sosyal medya üzerinden halkın nabzının tutulması ve kamusal danışma süreçlerinde daha etkin geri bildirim toplanması için YZ kullanılabileceğini savundu.

Hâlihazırda uydu görüntülerinin analizi ve tahmin çalışmaları gibi alanlarda YZ’den yararlanılıyor. Ayrıca vergi davalarının sonucunun öngörülmesi, geçici vize başvurularının kategorize edilmesi ve kamu maaş sistemindeki birikmiş işlemlerin temizlenmesi gibi uygulamalar bulunuyor. Rapora göre işe alım süreçlerinde de YZ tabanlı araçlar kullanılıyor. Başvuruların taranması, mülakat planlanması ve eğitim programlarının hazırlanmasıyla ilgili alanlarda YZ’nin kolaylık sağlayabileceği düşünülüyor.

Hassas Alanlarda Sınırlamalar

Rapora yansıyan başka görüşlerde, adli sistemde yapay zekânın kullanılmaması için uyarılar yer aldı. Özellikle ceza düzenlemeleri, ceza verme süreçleri ve şartlı tahliye kararları konusunda aşırı riskli durumlar oluşabileceği dile getirildi. Bazı katılımcılar, YZ teknolojilerinin gözetim amaçlı veya politika yapımında karar verici mekanizma olarak kullanılmaması gerektiğini vurguladı. Sosyal hizmetlere erişim uygunluğunun tamamen otomatik sistemlere bırakılmaması yönünde görüşler paylaşıldı. YZ’nin kamuda terfi, işten çıkarma veya işe alım gibi insan kaynağı yönetimi kararlarında sınırlı bir rol oynaması gerektiği de aktarıldı. Kamu kurumlarında her düzeyde YZ eğitiminin gerekliliği konusunda ise geniş bir mutabakat oluştu.

Uzman Görüşleri ve Gelecek Adımlar

Carleton Üniversitesi’nde YZ ve yönetişim alanında araştırmalar yürüten Profesör Adegboyega Ojo, raporda tanımlanan kullanım alanlarını göreceli olarak güvenli buluyor. Yüksek hassasiyet gerektiren sektörlerde ise sıkı etik kurallarla insan denetiminin korunması gerektiği düşünülüyor. Concordia Üniversitesi öğretim üyesi Fenwick McKelvey de vergi beyanı gibi konularda YZ tabanlı sohbet robotlarının yararlı olabileceği görüşünü paylaşıyor. Öte yandan, hükümetin sadece mevcut araçları uyarlamak yerine, kamusal yararı net bir şekilde ortaya koyan yeni YZ altyapıları tasarlaması gerektiği de öneriliyor. Böylece YZ uygulamalarının kullanıcı odaklı tasarımın ötesine geçerek daha geniş toplumsal faydaya hizmet etmesi hedefleniyor.