ANALİZ:  Dış denge ana eğiliminde ılımlı iyileşme

Ticaret Bakanlığı’nın geçici verilerine göre, dış ticaret dengesi ocak ayında 7,7 milyar $ açık verirken, 12 aylık birikimli dış ticaret açığı 82,2 milyar $’dan 83,7 milyar $’a yükseldi. Dış ticaret açığı mevsimsellikten arındırılmış olarak bir önceki aya kıyasla iyileşmeye devam etti. Bu  iyileşmede altın ve enerji ithalatındaki azalışın yanı sıra altın ve enerji hariç dengedeki iyileşme etkili oldu. Ocak ayında altın ithalatı 1,5 milyar $ ile önceki 3 aylık ortalamasının (1,9 milyar $) altında gerçekleşti. Mücevherat ithalatının da gerilediği görülüyor.

Reel değerlendirmenin sürdüğü ve talepte daralma sinyalinin alınmadığı mevcut ortamda dış denge eğilimindeki iyileşmeyi olumlu bulsak da bu şartlarda iyileşmenin bir eğilime dönüşmesini beklemiyoruz. Önümüzdeki dönemde, dış talepteki toparlanmanın kuvvetli olmayacak olması, ticaret savaşları ve doların güç kazanması nedeniyle dış açığın genişleyeceğini değerlendiriyoruz.

Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı ocak ayına ilişkin geçici verilere göre, ihracat yıllık bazda %5,8 artışla 21,2 milyar $, ithalat ise yıllık %10,2 artışla 28,8 milyar $ olarak gerçekleşti. Böylece ocak ayında dış ticaret açığı bir önceki yıla göre 1,5 milyar $ artışla 7,7 milyar $ olurken, 12 aylık birikimli dış ticaret açığı da 82,2 milyar $’dan 83,7 milyar $’a yükseldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış (m.a.) verilere göre dış ticaret dengesinde son iki aydır iyileşme görülüyor. Çekirdek dış açık (m.a.) eylül ayı seviyesine geri dönerken, toplam dış açık (m.a.) enerji ve altın ithalatındaki yükseliş nedeniyle eylül seviyesinin üzerinde kalmaya devam etti.

İhracat

İhracat(m.a.) ocakta aylık bazda %1,4 arttı. Altın ihracatında artış ivme kaybetmekle birlikte devam etti ve ocak ayında 384 milyon $ oldu. Enerji ihracatı (m.a.) ise ocakta 1,3 milyar $’a yükseldi. Altın ve enerji hariç ihracat (m.a.) da aylık bazda %1,1 artış gösterdi. Euro dolar paritesinde ocak ayındaki iyileşmenin aylık bazda ihracat artışına destek verdiğini düşünüyoruz.

Bölgesel ihracat verilerine göre, AB-27 ülkelerine yapılan ihracat (m.a.) son iki aydır üst üste artıyor; ocakta aylık %1,5 artış kaydetti (Grafik 5, Tablo 3). AB-27 hariç diğer Avrupa ülkelerine yapılan ihracat (m.a) ise aralık ayındaki %0,8 daralmanın ardından ocak ayında %4,3 ile güçlü bir artış gösterdi. Yakın ve Orta Doğu’ya yapılan ihracatta (m.a.) kuvvetli toparlanma sürdü ve 2023 sonundan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Kuzey Amerika’ya yapılan ihracat (m.a.) iki aylık düşüşün ardından ocakta %7,1 yükselerek önceki aylardaki düşüşü telafi etti.

İthalat

İthalat (m.a.), altın ve enerji ithalatındaki azalışın etkisiyle aylık bazda %2,8 geriledi. Kasım ve Aralık aylarında ortalama 2 milyar $ olan altın ithalatı, altın fiyatlarındaki artışa rağmen ocak ayında 1,5 milyar $’a geriledi. Enerji ithalatı (m.a.) ise ocakta aylık %5,9 azaldı. Altın ve enerji hariç çekirdek ithalat (m.a.) ise aralıkta aylık %1,0 artışın ardından ocakta sınırlı arttı. Bu durum, tüketim ve ara mallarından kaynaklanırken, yatırım malı ithalatı arttı. Ocak ayında mücevher ithalatı da 0,2 milyar $ ile oldukça yavaşladı ve toplam tüketim malı

ithalatının %4’ünü oluşturdu (kasımda %21,3’ünü oluşturmuş idi). Mücevherat hariç tüketim malı  ithalatı (m.a.) aylık %2,2 arttı . Bu gelişmeler neticesinde altın ve enerji hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı (m.a.) da %92,2’den %93,1’e yükseldi.

Akbank Ekonomik Araştırmalar, alıntıdır