Suriye’de özelleştirme ve YİD başlıyor

Suriye’nin dışişleri bakanı Financial Times’a verdiği demeçte, yeni rejimin devlete ait limanları ve fabrikaları özelleştirmeyi, yabancı yatırımı davet etmeyi ve onlarca yıldır dışlanmış bir devlet olmayı sonlandırmak istediğini beyan etti. Al Şeybani, hükümetin ilk önceliğinin  ekonomik rehabilitasyon olduğunu kaydederken, Türkiye için de övgü dolu sözler sarf etti.

“Esad’ın vizyonu bir korku devletiydi. Bizimkisi ekonomik kalkınmadır” diyen Asad el Şeybani uluslararası basına ilk kez Şam’da verdiği geniş kapsamlı röportajda “Yabancı yatırımcıların önünü açacak, Suriyeli yatırımcıları Suriye’ye dönmeye teşvik edecek yasa ve net mesajlar olması gerekiyor” diye ilave etti.

Şeybani Suriye’nin ilk kez katıldığı Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’na katılmadan önce FT’ye konuştu. Ziyareti, Suriye’nin ekonomik toparlanmasını geciktireceğini söylediği Esad dönemi yaptırımlarının kaldırılmasına yönelik çağrıları yenilemek için kullandı.

ABD gibi bazı Batılı ülkeler  yaptırımlar hususunda harekete geçmekte hızlı davranırken, pek çok devlet bunları  hafifletmeden önce yeni liderlerin vaatlerini yerine getirip getirmeyeceğini görmek için beklediklerini söylüyor.

Bakan, yeni geçici hükümetin kilit isimlerinden biri ve ülkenin fiili hükümdarı olan ve daha önce takma adı Ebu Muhammed el-Jolani olarak bilinen Ahmed el-Şara’ya yakın. Şara’nın İslamcı militan grubu Hayat Tahrir el Şam, Aralık ayında eski diktatör Beşar Esad’ı deviren saldırıya öncülük etti.

O günden bu yana geçen haftalarda Şeybani, teknokratların ve Esad dönemi eski memurlarının, kapalı bir sosyalist ekonomi işleten rejimin ülkeye ve Hazine’ye verdiği zararı ortaya çıkarmak için çalıştığını söyledi.

Çalışma, Esad’ın eski müttefikleri İran ve Rusya’ya olan 30 milyar dolarlık borcun keşfedilmesini sağladı.  Merkez Bankasında FX rezervleri sıfırlanmış, şişmiş kamu sektörü maaş bordrosu da bir sorun.  Esad dönemi tarafından ihmal edilen ve baltalanan tarım ve imalat gibi endüstrilerin üretim kaybı ise korkutucu, yeni bakana göre.

Şeybani,  zorlukların çok büyük olduğunu ve çözülmesinin yıllar alacağını kabul etti. Suriye’nin ekonomik durumunu ve altyapısını incelemek üzere bir komite kurulduğunu ve petrol, pamuk ve mobilya fabrikaları da dahil olmak üzere özelleştirme çabalarına odaklanacağını söyledi.

Ayrıca havaalanları, demiryolları ve karayollarına yatırımı teşvik etmek için kamu-özel sektör ortaklıklarını araştıracaklarını da söyledi. Ancak asıl zorluk, yabancı yatırımdan mahrum, parçalanmış bir ülkede yıllardır çürümeye yüz tutmuş kuruluşlar için alıcı bulmak olacak.

Şeybani Esad yönetimi, savaş ve yaptırımlar nedeniyle yoksulluğun eşiğine itilen bir halk için yeterli ekmek, su, elektrik ve yakıtın sağlanması da dahil olmak üzere toparlanmanın acil öncelik olduğunu söyledi.

“Biz ne insani yardımla geçinmek istiyoruz, ne de ülkelerin yatırımı denize atar gibi bize para vermesini istiyoruz” dedi.  Önemli olanın ABD ve Avrupa’nın Esad rejimine ve birçok batılı hükümetin hâlâ terörist grup olarak sınıflandırdığı eski El Kaide bağlantılı HTŞ’ye yönelik yaptırımlarının hafifletilmesi olduğunu ekledi.

ABD, geçici olarak Suriye’ye yardım etmek isteyen devletler de dahil olmak üzere çok sayıda sınırlı yaptırım muafiyeti çıkarsa da yetkililer bunun yeterli olmadığını savunuyor. Şeybani, “KİT ve özel sektörün yeniden faaliyete başlaması için bize fırsat verin” dedi.

Berlin gibi bazı batılı başkentler bazı yaptırımların hafifletilmesine açık görünürken, İslamcıların liderliğindeki yeni hükümetin kadınlar ve azınlık hakları gibi konulara yaklaşımını görmeyi bekliyorlar. AB, bloğun yaptırımlarını 27 Ocak’ta yapılacak dışişleri bakanları toplantısında tartışacak.

AB’nin baş diplomatı Kaja Kallas bu ay yaptığı açıklamada, yaptırımların hafifletilmesinin “Suriye’yi tüm çeşitliliğiyle yansıtan siyasi geçişteki somut ilerlemeyi takip etmesi gerektiğini” söyledi.

Şeybani, Suriye’nin yeni liderliğinin Körfez Arap ve Batılı yetkililere ülkenin bir tehdit oluşturmadığına dair güvence vermeye çalıştığını söyledi.

Bölgedeki bazı ülkeler, özellikle Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır, Müslüman Kardeşler gibi İslamcı grupların Suriye’de yeniden canlanmasından endişe ederken, diğer Arap devletleri isyancıların başarısının kendi ülkelerindeki devrimci duyguları canlandırmasından endişe ediyor.

Şeybani, Suriye’nin “devrimi ihraç etmeyi ve diğer devletlerin işlerine karışmayı” planlamadığını söyledi. Yeni hükümetin önceliğinin başkalarına tehdit oluşturmak değil, Suriye’nin refahının önünü açacak bölgesel ittifaklar kurmak olduğunu söyledi.

Suriye’nin, Esad’a karşı 13 yıldır sürdürdüğü savaşta isyancıların en aktif destekçisi olan Türkiye ile “özel ilişkisinin”, ülkenin Ankara’nın teknolojisinden, bölgesel ağırlığından ve Avrupa ilişkilerinden faydalanmasına olanak sağlayacağını da sözlerine ekledi.

Kaynak:  Syria to dismantle Assad-era socialism, says foreign minister