Reel Sektör
2025 Brent tahmini: Fiyat aniden düşebilir
Brent için ilk 2025 tahminleri yayınlandı. Manzara, Türkiye'nin yüzünü güldürebilir
OPEC+ ve Fiyat Savaşı Riski
Petrol piyasasındaki en büyük joker karakter, Suudi Arabistan ve Rusya da dahil olmak üzere 23 petrol üreticisi ülkeden oluşan ve yıllardır dünya ham petrol arzının önemli bir bölümünü kontrol eden bir koalisyon olan OPEC+’nın davranışı olmaya devam ediyor. OPEC+, aralarında Kovid-19 salgını, jeopolitik istikrarsızlık ve devam eden enerji geçişinin de bulunduğu çeşitli piyasa faktörlerine yanıt olarak fiyatları desteklemenin bir yolu olarak üretim kesintileri uyguladı.
OPEC+ şu anda günde yaklaşık 2,2 milyon varillik gönüllü üretim kesintilerini sürdürüyor. Çin’den gelen zayıf talep ve arz fazlası endişeleri gibi faktörler nedeniyle petrol fiyatlarının gevşemesi nedeniyle, piyasayı istikrara kavuşturmak amacıyla bu kesintiler Aralık 2023’e kadar uzatıldı. Ancak OPEC+’nın bu kesintileri 2025’te kaldırma ihtimali, analistlerin fiyatlarda keskin bir düşüş olacağından endişe etmesine neden oluyor. OPEC+ üretim kesintilerini çok çabuk geri çekerse veya üretimi dizginleyecek bir strateji üzerinde anlaşamazsa, petrol fiyatları hızla düşebilir.
Fiyat savaşı riski yükseliyor
OPIS’in küresel enerji analizi başkanı Tom Kloza, petrol piyasasının hesaplarda yer almayan bir fiyat dengesine doğru ilerlediği yönündeki endişelerini dile getirdi. Kloza, küresel petrol piyasalarını sarsan büyük jeopolitik çalkantı dönemine atıfta bulunarak, “2025 petrol fiyatlarına ilişkin Arap Baharı’ndan bu yana olduğundan daha fazla korku var.” dedi. Kloza, OPEC+’nın talepte artış olmadan üretim kesintilerini tamamen kaldırması halinde petrol piyasasında ciddi bir fiyat düşüşüne yol açacak bir “fiyat savaşı” yaşayabileceğine inanıyor. Bu, petrol üreticilerinin pazarı payı kapmak için rekabet amacıyla ihracattı artırdığı, ancak arzı destekleyecek yeterli talebin hiçbir yerde bulunmadığı bir pazar payı mücadelesi olacaktır.
“Fiyat savaşı” fikri özellikle petrol piyasası için endişe verici. Bir fiyat savaşı muhtemelen, salgının zirvesi sırasında talepteki benzeri görülmemiş bir düşüş nedeniyle petrol vadeli işlemlerinin kısa süreliğine negatife döndüğü 2020 petrol fiyatlarındaki çöküş sırasında yaşananlara benzer şekilde keskin bir fiyat düşüşüne neden olacaktır. OPEC+ üretim kesintilerinin kaldırılmasını hızlandırırsa, bu durum piyasada petrol akışına neden olabilir ve fiyatların varil başına 40 doların altına düşmesine neden olabilir.
2025’te arz talebin çok üstünde seyredecek
2025 yılında petrol fiyatlarının düşüş eğilimi göstermesinin temel nedenlerinden biri, küresel talep büyümesinin yavaşlamasıdır. Petrol piyasası, salgının tüketim üzerindeki etkisinden henüz tam olarak kurtulamadı ve talep büyümesinin önümüzdeki yıl da zayıf kalması bekleniyor. OPEC’in son tahminine göre, küresel petrol talebinin 2025 yılında günde sadece 1,5 milyon varil artacağı tahmin ediliyor. Bu rakam, önceki tahminlerdeki günlük 1,6 milyon varil seviyesinden daha düşük. Bu mütevazı bir revizyon gibi görünse de, özellikle OPEC+’ın üretim kesintilerini gevşetmesi ve ABD, Brezilya ve Kanada gibi diğer büyük üreticilerin üretimi artırmaya devam etmesi halinde, arzdaki amansız artışı dengelemek için hala yetersiz.
Piyasada aşırı arz olasılığı özellikle petrol fiyatları açısından endişe verici. OPEC+ dışındaki ülkeler son yıllarda üretimi artırarak küresel ham petrol bolluğuna katkıda bulundu. Örneğin ABD kaya petrolü üreticileri üretimlerini artırdı ve Brezilya ve Guyana gibi ülkelerin petrol üretimlerinde önemli artışlar görüldü. Artan petrol arzı, zayıf taleple birleşince piyasanın taşması ve fiyatların düşmesi riski ortaya çıkıyor.
Ham petrol üreticileri için zorlu bir yıl geliyor
Piyasa analistleri arasındaki fikir birliği, petrol fiyatlarının zorlu bir yıla doğru ilerlediği yönünde. OPEC+ üretim kesintilerini gevşetmese bile analistler petrol fiyatlarının baskı altında kalmasını bekliyor. Citibank’ın enerji stratejisti Francesco Martoccia, piyasanın 2025’te günde 1,6 milyon varile kadar fazlayla “önemli” bir stok artışı yaşayacağını öngörüyor. Bu fazlalık gerçekleşirse, OPEC+ üretim kısıtlamalarını sürdürmeye devam etse bile petrol fiyatları ciddi bir aşağı yönlü baskıyla karşı karşıya kalabilir.
Citi analistleri, Brent ham petrolünün 2025’te varil başına ortalama 60 dolar olacağını ve bunun da mevcut fiyat seviyelerinin çok altında olacağını tahmin ediyor. Ancak bazı analistler daha da kötümser; OPEC+ kesintilerinin sona ermesi ve piyasanın aşırı arz nedeniyle piyasanın petrole boğulması durumunda fiyatların varil başına 40 dolara kadar düşebileceğini öngörüyor.
Kaynak: Oil Prices Could Plunge to $40 a Barrel in 2025, Analysts Warn Amid OPEC+ Uncertainty, CEO Today Magazine
