Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Senin enflasyonun, senin rakamın…’
8 Ocak 2025Ve beklenen oldu… Emeklilerin perişan edilme adeti bu sene de sürdürülüyor. Ortalama kiraların bile 20 bin TL’lerin üzerine çıktığı, açlık sınırının Türk-İş’e göre dahi 21 bin TL’yi aştığı bir ülkede, ülkenin yıllarca kendisine emek veren, bunu yaparken kumbarayla para atan ve hak edişini bekleyen insanlarına reva gördüğü ücret 14 bin 469 TL.
Bakan Işıkhan bunun çok üzerinde maaşlar olduğunu söylüyor, ama sanırım kaç kişinin bu maaşla geçindiğinden haberi yok. Basit bir hesaplama yapalım. En az emekli maaşı 12 bin 500 TL iken, ortalama maaşın Bakan’ın söylediği gibi 70 bin TL’lerde değil, Sosyal Güvenlik Kurumu verileri baz alınarak hesaplandığında 14 bin 959 TL olduğu ortaya çıktı.
Burada kaba bir hesap yapılırsa en alt maaşın üzerine yüzde 20 koymamız gerekiyor. Bu da açıklanan maaş üzerinden ülkede ortalama emekli maaşının 18 bin TL dolayında olduğunu gösterir. Şayet bu insanları enflasyona ezdirmemek ise gerisi takdirinize kalmış.
Bakan Işıkhan’a göre kimseyi enflasyona ezdirmediler. Burada da 2023 ve 2024 yıllarındaki enflasyon oranlarını ve maaş artış oranlarını ortaya koyarak tezini savunuyor. Fakat göz ardı ettiği bir gerçek var.
Birincisi sokakta TÜİK kaynaklı açıklanan rakamların çok üzerinde bir yıpranma yaşanıyor, ikincisi bunun üzerinden verilen zamlar sadece insanları fakirleştirmeye yarıyor. Çünkü çift taraflı bir hareket söz konusu.
Bir tarafta düşük gösterilen enflasyon üzerinden azalan gelirler, diğer tarafta hayatın gerçeği doğrultusunda yaşanan üç haneye yakın gider artışları, satın alma gücü tamamen yıpranmış, fiyatlara yetişemeyen insanlar gerçeğini ortaya çıkarıyor.
Yani Bakan Işıkhan’ın bahsettiği oranların hiçbir anlamı yok. Tıpkı TÜİK’in enflasyon açıklaması gibi… Çünkü insanları subjektif konularda ikna edip, farklı yönlendirebilirsiniz. Ama her gün ekmek alan, minibüse binen, kira ödeyen kişileri başka bir gerçeğe inandıramazsınız.
Kısacası ortadaki açıklamanın tanımı şu: Senin enflasyonun, senin rakamın, bizimle ilgisi yok. Vatandaşın ekonomi yönetimine direkt mesajı bu. Bu haliyle ne vatandaşın yılı çıkarabilmesi, ne de ayakta kalabilmesi mümkün değil.
Git gide kayıt dışı alım satıma yönelen tüketici gerçeği gün gibi ortada dururken, bunun merdiven altı üretimleri destekleyeceği, nitelikli ve kayıtlı firmalara da ayrıca darbe vururken, bir yandan da işsizliği ya da kayıt dışı istihdamı tetikleyeceği aşikâr.
Fakat kendi yarattığı rakamlar üzerinden, sadece kendini aldatan bir ekonomi yönetimi zihniyeti içerisinde, iyice içinden çıkılmaz hale koşan bir ekosistemin getireceği, bütçe açıklarını, sağlık harcamalarındaki patlamayı ve istihdam problemini görmezden gelerek sorunların çığ gibi ülkenin üzerine geldiğini görmemek çok saçma.
Bakan Işıkhan’ın haklı olduğu tek bir konu var. Oranları değiştirebilmek için yasal düzenleme yapılması gerekiyor. Bu nedenle vakit kaybetmeden harekete geçilmeli, bu garabet örneği rakamlar en azından nefes aldıracak boyutuna getirilmelidir.
Tüm Yazarlar
